Yapım İşi İhalelerinde Sınır Değer Belirlenmesi ve Aşırı Düşük Teklif Değerlendirilmesi
Karar No : 2019/MK-239
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2014/90491 İhale Kayıt Numaralı “Eskişehir – Sarıcakaya – Nallıhan İl Yolu Km: 2+500 – 41+855 Arası Toprak Tesviye, Sanat Yapıları Üstyapı Ve Çeşitli İşler Yapım İşi” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
KARAR:
Karayolları Genel Müdürlüğü 4. Bölge Müdürlüğü tarafından yapılan 2014/90491 ihale kayıt numaralı “Eskişehir – Sarıcakaya – Nallıhan İl Yolu Km: 2+500 -41+855 Arası Toprak Tesviye, Sanat Yapıları Üstyapı ve Çeşitli İşler Yapım İşi” ihalesine ilişkin olarak Eskikale İnş. Nak. Pet. Mad. ve Tur. San. Tic. A.Ş. itirazen şikâyet başvurusunda bulunmuş ve Kurulca alınan 23.01.2019 tarihli ve 2019/UY.II-101 sayılı karar ile “4734 sayılı Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikayet başvurusunun reddine” karar verilmiştir.
Davacı Eskikale İnş. Nak. Pet. Mad. ve Tur. San. Tic. A.Ş. tarafından anılan Kurul kararının iptali ve yürütmenin durdurulması istemiyle açılan davada, Ankara 1. İdare Mahkemesinin 28.05.2019 tarihli E:2019/943 K:2019/1189 sayılı kararıyla“…Uyuşmazlık konusu ihalede, sürecin 180 gün içinde tamamlanamaması üzerine sürenin 180 gün uzatıldığı, kesinleşen ihale kararının (2 no’lu komisyon kararı) isteklilere gönderildiği, bu aşamadan sonra Emiroğlu İnşaat Taahhüt Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.nin itirazen şikâyet başvurusu üzerine teklif geçerlik süresi içinde Kamu İhale Kurulu’nun 02.09.2015 tarih ve 2015/UY.II-2379 sayılı kararı aldığı anlaşılmaktadır.
İhale sürecinde kesinleşen ihale kararı ilgililere bildirildikten sonra şikâyet/itirazen şikâyet başvurularında bulunulmuş olması nedeniyle Kamu İhale Kurulu tarafından iki defa düzeltici işlem kararı alınmış olup, bir defa uzatılan teklif geçerlik süresi içinde belirtilen nedenlerle sözleşme imzalanamamış olduğu dikkate alındığında, Danıştay 13. Daire Başkanlığının 12/10/2016 tarihli ve E:2016/2216 K:2016/3230 sayılı kararı uyarınca teklif geçerlik süresinin sonunda ihaleyi yapan idare tarafından Kamu İhale Genel Tebliği’nin 16.7. maddesi uyarınca en avantajlı birinci ve ikinci teklif sahibine sözleşme imzalayıp imzalamayacağının sorulması ve bunun sonucuna göre işlem tesis edilmesi gerekmekte iken, idare tarafından ihaleye teklif sıman isteklilerin iş deneyim belgelerinde benzer iş kapsamı dışındaki işlerin ayrıştırılması gerektiğinden bu istekliler tespit edilip, idarelerle gerekli yazışmalar yapılıp ihale sürecine devam edilmesine, davacının teklifinin sınır değerin altında kaldığının tespiti üzerine davacıya 10 gün süre verilerek aşırı düşük teklif sorgusu yapılmasına ve davacı Eskikale İnş. Nak. Pet. ve Tur. San. Tic. A.Ş.nin 12/02/2018 tarihli ve 64193 sayılı şikayet başvurusu ekinde sunulan aşırı düşük sorgusuna cevabı incelendiğinde: aşırı düşük teklif açıklamasının Kamu İhale Tebliği’nin 45.1.14’üncü maddesi uyarınca reddedilerek, teklifinin değerlendirme dışı bırakılmasına karar verildiği, aşırı düşük teklif açıklaması istenmesine dair işleme karşı yapılan itirazen şikayet başvurusunun da dava konusu işlemle reddedildiği görülmektedir.
Yukarıda açıklanan mevzuat hükümleri ve dava dosyasındaki bilgi-belgeler ile Danıştay 13. Daire Başkanlığının 12/10/2016 tarihli ve E:2016/2216 K:2016/3230 sayılı kararı birlikte değerlendirildiğinde, idare tarafından Kamu ihale Genel Tebliği’nin 16.7. maddesi uyarınca en avantajlı birinci ve ikinci teklif sahibine sözleşme imzalayıp imzalamayacağının sorulması ve bunun sonucuna göre işlem tesis edilmesi gerekmekte iken davacıdan aşırı düşük teklif açıklaması istenmesi ve bu açıklamanın yeterli görülmeyerek davacının teklifinin değerlendirme dışı bırakılmasına karar verilmesi hukuka aykırı olup, davacının itirazen şikayet başvurusunun reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı” gerekçesiyle uyuşmazlık konusu Kurul kararının iptaline karar verilmiştir.
Anayasa’nın 138’inci maddesinin dördüncü fıkrasında, yasama ve yürütme organları ile idarenin mahkeme kararlarına uymak zorunda olduğu, bu organlar ve idarenin mahkeme kararlarını hiçbir suretle değiştiremeyeceği ve bunların yerine getirilmesini geciktiremeyeceği hükme bağlanmıştır.
Ayrıca, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 28’inci maddesinin birinci fıkrasında, mahkemelerin esasa ve yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararlarının icaplarına göre idarenin gecikmeksizin işlem tesis etmeye veya eylemde bulunmaya mecbur olduğu, bu sürenin hiçbir şekilde kararın idareye tebliğinden başlayarak otuz günü geçemeyeceği hüküm altına alınmıştır.
Anılan kararın icaplarına göre Kamu İhale Kurulunca işlem tesis edilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Mahkeme kararında belirtilen gerekçeler doğrultusunda;
1- Kamu İhale Kurulunun 23.01.2019 tarihli ve 2019/UY.II-101 sayılı kararının iptaline,
2- 4734 sayılı Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,
Oybirliği ile karar verildi.
Karar No : 2019/MK-64
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2017/690996 İhale Kayıt Numaralı “(Denizli – Uşak) Ayr – Çivril – Dinar Yolu Km: 0+000 – 37+653,74 Arası Toprak Tesviye, Sanat Yapıları, Köprü, Üstyapı Ve Bsk İşleri” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
KARAR:
Karayolları 2. Bölge Müdürlüğü tarafından 30.01.2018 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “(Denizli – Uşak) Ayr – Çivril – Dinar Yolu Km: 0+000 – 37+653,74 Arası Toprak Tesviye, Sanat Yapıları, Köprü, Üstyapı ve Bsk İşleri” ihalesine ilişkin olarak, Heltaş İnş. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuş ve Kurulca alınan 24.07.2018 tarihli ve 2018/UY.II-1405 sayılı karar ile “Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,” karar verilmiştir.
Davacı Heltaş İnş. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından anılan Kurul kararının iptali istemiyle açılan davada Ankara 6. İdare Mahkemesi’nin 27.12.2018 tarihli ve E:2018/2005, K:2018/3076 sayılı kararı ile “Davacı şirketin tekliflinin değerlendirme dışı bırakılması yönünden; Davalı idarece; davacı şirket tarafından, finansal kiralama yoluyla edinilmiş araçların ihale ilan tarihine kadar olan kiralarının ödendiğinin tevsiki amacıyla sunulan leasing sözleşmesi ekinde yer alan ve İş Finansal Kiralama A.Ş. tarafından düzenlenen yazının düzenleme tarihinin 25/01/2017 şeklinde yer aldığı, ancak ihale ilan tarihi (26/12/2017) göz önünde bulundurulduğunda, belge düzenleme yılının hatalı yazıldığı, bu çerçevede belge düzenleme tarihinin 25/01/2018 olduğunun anlaşıldığı, bahse konu yazıda, 25/01/2018 tarihi itibarıyla davacı şirketin ibraz olunan finansal kiralama sözleşmelerine ilişkin gecikmiş kira borcunun bulunmadığının ifade edildiği, bu bağlamda söz konusu ihalenin ilan tarihinin 26/12/2017, ihale tarihinin ise 30/01/2018 olduğu göz önüne alındığında, 25/01/2018 tarihi itibarıyla gecikmiş kira borcu bulunmadığı ifadesi yer alan finansal kiralama şirketinden alınan 25/0l/2018 tarihli yazının, Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 41/4. maddesi çerçevesinde araçların ihale ilan tarihine kadar olan kiraların ödendiği hususunu tevsik etmediği anlaşıldığından, başvuru sahibi isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılmasının yerinde olduğuna karar verilmiştir.
…Davacı şirketin bu çerçevede sunmuş olduğu tevsike konu belgenin, ihalenin ilk ilan veya davet tarihini ve hatta daha ileri bir tarih olan 25/01/2018 tarihini kapsadığı görülmektedir. Buna göre, bu belge, istenilen süreden eksik olmayıp, tam aksine, davacı şirketin lehine olacak şekilde, istenilenden daha fazlasını içermektedir. Kaldı ki, eğer bu yönde bir tereddütün hasıl olması durumunda, esasa etkili bir eksiklik olarak değerlendirilemeyeceği açık olan bu hususun, ilgili finansal kiralama kurumundan ilk ilan veya davet tarihindeki borç durumunun teyit edilebileceği ve bu yolla tereddütün giderilebileceği düşünüldüğünde, daha kapsamlı olan tevsike konu belgenin içeriği gerekçe gösterilerek, davacı şirketin teklifinin değerlendirme dışı bırakılmasına ilişkin işleme karşı yapılan itirazen şikayet başvurusunun reddinde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
İhale üzerinde bırakılan istekli (müdahil) ile en avantajlı ikinci teklifi veren firmanın tekliflerinin aşırı düşük olduğu ve değerlendirme dışı bırakılması gerektiği yönündeki itiraz açısından;
İhale üzerinde bırakılan müdahil Sarıosmanoğlu İnş.Mad.Nak.Tur.ve Tic.Ltd.Şti. ile ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi istekli Yazıcıoğlu Nak.İnş.A.Ş. tarafından ihale konusu iş kapsamında kullanacaklarını beyan ettikleri ocaklar (her türlü malzeme) için ilgili taahhütnameler (protokol), maden sahalarına ait işyeri açma ve çalışma ruhsatlan, işletme izin belgesi ve çevresel etki değerlendirme belgelerinin sunulduğu, şikayete konu malzemeler dahil olmak üzere her türlü taş ocağı malzemesinin ihale konusu iş süresince tedarik edileceğinin belirtildiği, ayrıca ocaklardan işin yapılacağı yere olan mesafenin belgelere dayalı olarak hesaplanarak itinerer üzerinde gösterildiğinin tespit edildiği, anılan istekliler tarafından kullanılacağı beyan edilen bazalt ve kalker ocaklarına ilişkin olarak Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Maden İşleri Genel Müdürlüğü tarafından düzenlenen işletme ruhsatı ve işletme izninin sunulduğu, bu belgelerde ruhsatın bitim tarihinin 16.08.2026 olarak belirtildiği, dolayısıyla söz konusu belgelerin açıklama kapsamında yeterli olduğu yine bu firmaların aşın düşük teklif açıklaması kapsamında kullanacağı işçilik birim fiyatlarının ihale tarihi itibarıyla saatlik asgari ücretin 9,02 TL olduğu dikkate alındığında, saatlik asgari ücretin altında olmadığı, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.9’uncu maddesinde bulunan “‘iş kalemleri/gruplarına ait analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer alan işçilik fiyatlan ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olamaz.” açıklamasına da uygun olduğu, öte yandan, işçilik miktarlarında değişiklik yapılmadığı, bu itibarla anılan isteklilerin işçilik giderleri için, yaptığı açıklamaların mevzuata uygun olduğu; yer verilen bu açıklamalar doğrultusunda istekliler tarafından açıklanması istenilen iş kalemlerine ilişkin analizlerde yer alan açıklama istenilmeyen analiz girdilerinin miktarının ve birim fiyatının gösterilmesinin yeterli olduğu, bu firmalar tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklama dosyasında, açıklaması istenilmeyen analiz girdileri için analiz miktarının ve birim fiyatının gösterildiği ve anılan girdilere ilişkin olarak bir fiyat öngörüldüğü; açıklaması istenen iş kalemlerine ilişkin olarak analizlerde kamu kurum ve kuruluşlarına ait birim fiyatlar veya rayiçler kullanılarak açıklama yapıldığı, ayrıca anılan isteklinin söz konusu fiyatlan liste halinde sunmadığı görülmüş olmakla birlikte, kamu kurum ve kuruluşları tarafından yayımlanmış birim fiyat ve rayiçlerin kullanıldığı belirtilmiş ise de, bazı analiz girdi bedellerinin “0,00 TL” olarak hesaplamaya dahil edildiği ve buna ilişkin iddianın karşılanmadığı; ayrıca İdari Şartname’nin 46. maddesi kapsamında nakliyeler için taşıma formülleri kullanılarak açıklama yapılması halinde malzemenin istif edilmiş haline ait ortalama kabul edilmiş yoğunluğu değerlerinin belirtilmesi ve tevsiki zorunlu olmasına rağmen, idarenin imalatlara ilişkin olarak nakliye mesafelerinin isteklilere gönderilen söz konusu analiz formatında belirtilmemiş olmasının isteklilerce iş başına nakline ilişkin tevsik edici belgesi olmak şartıyla açıklama sunmasına engel bir durum teşkil etmeyeceğinden anılan istekliler tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında, itinerer üzerinde gösterilmesinin yeterli olduğu, yaklaşık maliyet ile birebir aynı olmasının beklenmeyeceği belirtilmek suretiyle iddianın karşılanmadığı ve eksik incelendiği; yine, bu firmalar tarafından “Özel ÜY2” iş kalemi analizinde bulunan kompresör alt analiz girdisi için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı rayicinin kullanıldığı, öte yandan analiz formatında yer alan yükleyici girdisinin ise açıklama istenilmeyecek analiz girdileri listesinde bulunduğu, bu nedenle anılan istekliler tarafından yükleyici girdisi için maliyet öngörüldüğü, ancak açıklanmasına gerek olmadığı belirtilmekle, bu iddianın da açık olarak karşılanmadığı ve yeterince incelenmediği; bu firmaların kendi malı olan iş makinelerinin kapasitesine ilişkin olarak salt SMMM tespit raporunun yeterli olmayacağı, bunun yalnız envanter kaydını ortaya koyduğu, teknik kriterlere ilişkin olarak başkaca tevsik edici belge de sunulmamış olduğu görülmekle, davacı şirketin, ihale üzerinde bırakılan istekli ile en avantajlı ikinci teklifi veren firmanın tekliflerinin aşın düşük olduğu ve değerlendirme dışı bırakılması gerektiği yönündeki iddialarının eksik incelemeye dayalı biçimde irdelenerek, itirazen şikayet başvurusunun reddedildiği, dolayısıyla dava konusu işlemde bu yönden de hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Bununla birlikte, bu karar uyarınca davalı idarece itirazen şikayet başvurusundaki iddialarla (dava dilekçesinde yer alan) ilgili olarak yeniden değerlendirme yapılarak işlem tesis edileceği de açıktır.
Açıklanan nedenlerle. dava konusu işlemin iptaline,…” karar verilmiştir.
Anayasa’nın 138’inci maddesinin dördüncü fıkrasında, yasama ve yürütme organları ile idarenin mahkeme kararlarına uymak zorunda olduğu, bu organlar ve idarenin mahkeme kararlarını hiçbir suretle değiştiremeyeceği ve bunların yerine getirilmesini geciktiremeyeceği hükme bağlanmıştır.
Ayrıca, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 28’inci maddesinin birinci fıkrasında, mahkemelerin esasa ve yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararlarının icaplarına göre idarenin gecikmeksizin işlem tesis etmeye veya eylemde bulunmaya mecbur olduğu, bu sürenin hiçbir şekilde kararın idareye tebliğinden başlayarak otuz günü geçemeyeceği hüküm altına alınmıştır.
Anılan kararın icaplarına göre Kamu İhale Kurulunca işlem tesis edilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
1) Kamu İhale Kurulu’nun 24.07.2018 tarihli ve 2018/UY.II-1405 sayılı kararının 1’inci ve 6’ncı iddiaları ile 2’nci iddianın c, f ve k alt iddialarına ilişkin kısmının iptaline,
2) Anılan Mahkeme kararında belirtilen gerekçeler doğrultusunda, Kamu İhale Kurulu’nun 24.07.2018 tarihli ve 2018/UY.II-1405 sayılı kararının 2’nci iddia kapsamındaki c, f ve k alt iddialarına ilişkin esasın yeniden incelenmesine geçilmesine,
Oybirliği ile karar verildi.
- Published in AÇIKLAMA İSTENECEK İŞ KALEMLERİ LİSTESİ, AÇIKLAMA İSTENİLECEK İŞ KALEMLERİ, AÇIKLAMA İSTENİLEN KALEMLER, AÇIKLAMA İSTENİLEN KALEMLER ÜZERİNDEN AÇIKLAMA, AŞIRI DÜŞÜK AÇIKLAMADA BİLGİ EKSİKLİĞİ, AŞIRI DÜŞÜK AÇIKLAMASININ BELGEYE DAYANMA ZORUNLULUĞU, AŞIRI DÜŞÜK AÇIKLAMASININ İDARE TARAFINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ, AŞIRI DÜŞÜK HAZIRLAMA, AŞIRI DÜŞÜK TEKLİF SORGULAMA, AŞIRI DÜŞÜK TEKLİF SORGULAMA YAZISI, Aşırı düşük teklif kik, Aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi, Aşırı düşükte savunma, YAPIM İHALESİNDE AŞIRI DÜŞÜK TEVSİK
Analiz Girdisinde Düzenlemesinde Nakliye Girdisinin Olmaması Nedeniyle Nakliye Giderinin Açıklanmayacağı
Karar No : 2019/MK-66
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2017/62603 İhale Kayıt Numaralı “(Van-Muradiye) Ayr-Erciş Km:0+000-19+000 İle (Van-Erciş) Ayr-Muradiye-Çaldıran-12 Bölge Hududu Km:12+000-31+600 İle Km:35+500-56+600 Kesimlerine Toprak İşleri, Sanat Yapıları, Üstyapı (Bitümlü Sıcak Karışım) Yapılması Yapım İşi” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
KARAR:
Karayolları 11. Bölge Müdürlüğü tarafından yapılan 2017/62603 ihale kayıt numaralı “(Van-Muradiye) Ayr-Erciş Km:0+000-19+000 İle (Van-Erciş) Ayr-Muradiye-Çaldıran-12 Bölge Hududu Km:12+000-31+600 İle Km:35+500-56+600 Kesimlerine Toprak İşleri, Sanat Yapıları, Üstyapı (Bitümlü Sıcak Karışım) Yapılması Yapım İşi” ihalesine ilişkin olarak Günsayıl İnş. Tic. ve San. Ltd. Şti. – Orak Altyapı San. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığı itirazen şikâyet başvurusunda bulunmuş ve Kurulca alınan 11.07.2018 tarihli ve 2018/UY.II-1327 sayılı karar ile “4734 sayılı Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikayet başvurusunun reddine” karar verilmiştir.
Davacı Orak Altyapı San. ve Tic. A.Ş. – Günsayıl İnş. Tic. ve San. Ltd. Şti. İş Ortaklığı tarafından anılan Kurul kararının iptali istemiyle açılan davada, Ankara 14. İdare Mahkemesinin 17.10.2018 tarihli E:2018/1817, K:2018/2063 sayılı kararında “… Dava dosyasının incelenmesinden; … Dava konusu işlemin, davacı şirketlerin oluşturduğu iş ortaklığının (a) numaralı iddiasına yönelik kısmına ilişkin olarak; … dava dosyasında yer alan bilgi ve belgeler ile ilgili mevzuat birlikte değerlendirildiğinde, ihaleyi yapan idarece hazırlanan ve isteklilere verilen analiz girdilerinde Amonyum nitrat fuel-oil malzeme girdisi için ayıca bir nakliye girdisinin yer almadığı, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.4. maddesinde idarece niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine ilişkin isteklilerin açıklamaları kapsamında analiz sunmalarına gerek olmadığı ve anılan iş kalemlerine ilişkin açıklamaların 45.1.13. maddesi uyarınca da yapılabileceği, davacı şirketlerin oluşturduğu iş ortaklığınca Tebliğ’de yer alan usullere uygun şekilde söz konusu analizlere dayanak olarak 27.02.2018 tarihli üst yazı ile açıklama konusu amonyum nitrat fuel-oil karışımına İlişkin SMMM onaylı fiyat teklifinin açıklamaları kapsamında sunulduğu, söz konusu malzeme karışımı için nakliye hesaplaması yapılması gerektiğine yönelik herhangi bir yasal mevzuat hükmünün bulunmadığı anlaşılmakta olup, ihaleyi yapan idarece de 04.103 poz nolu Amonyum nitrat fuel-oil karışımı iş kalemine ilişkin yaklaşık maliyet hesabında da Çevre ve Şehircilik Bakanlığı inşaat analiz ve birim fiyatları kullanılmak suretiyle hesaplama yapıldığı ve ayrıca bir nakliye hesaplaması yapılmadığı da göz önüne alındığında, davacı şirketlerin oluşturduğu iş ortaklığının sunmuş olduğu aşırı düşük teklif açıklamasının bu yönüyle uygun bulunmamasında, dolayısıyla dava konusu Kurul kararında bu yönü itibariyle hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmaktadır.
Nitekim; Danıştay 13. Dairesi’nin 12.06.2017 tarih ve E:2017/942, K:2017/1912 sayılı kararı da aynı yöndedir.
…
Dava konusu işlemin, davacı şirketlerin oluşturduğu iş ortaklığının (b) numaralı iddiasına yönelik kısmına ilişkin olarak ise; … davacı şirketlerin oluşturduğu iş ortaklığı tarafından kendi malı olan amortisman ömrü tamamlanmış olduğu belirtilen konkasör için, aşırı düşük teklif açıklama dosyasında sunmuş olduğu demirbaş tespit raporundaki edinim bedeli (364.406,78 TL) yerine kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanan 2016 yılı rayici olan 169.284,00 TL üzerinden amortisman hariç makine bedelinin 87.181,26 TL (169.284,00 TLx0,515) olarak hesaplandığı ve sunulan analizlerde 03.030 poz no.lu konkasör girdisi için 90.000,00 TL bedel öngörüldüğü, ancak anılan iş ortaklığı tarafından öngörülen bedelin 2017 yılı güncel rayiç bedelinin amortisman hariç giderlerinin (yedek parça, tamir bakım, sermaye faizi, sigorta, nakil, montaj, demontaj) toplam tutan olan 104.617,61 TL (203.141,00 TLx0,515)’nin altında olduğu, dolayısıyla istekli tarafından 03.030 poz no.lu “primer 15’x24’+sekonder 24’x16′,eleme ve yükleme tertibatlı, 25m3/saat 1′ ve 40m3/saat 2′ randımanlı konkasör” analiz girdisinin tanımında belirtilen randımana ilişkin teknik özelliğin tevsik edilmesi gerektiği, ancak davacı şirketlerin oluşturduğu iş ortaklığının aşırı düşük teklif açıklama dosyası kapsamında sunduğu SMMM onaylı demirbaş tespit raporundan söz konusu konkasörün istenilen randımanda (25m3/saat 1′ ve 40 m3 /saat 2′ randımanlı) olduğunun anlaşılamadığı, ayrıca açıklama kapsamında kendi malı olan konkasörün randımanına ilişkin teknik özelliğini tevsiken başkaca bir belge de sunulmadığı, dolayısıyla aşırı düşük teklif açıklamasının bu yönüyle uygun bulunmamasında mevzuata aykırılık bulunmadığı sonucuna varıldığından, dava konusu Kurul kararında bu yönü itibariyle hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle; dava konusu Kurul kararının; davacı şirketlerin (a) numaralı iddiasına yönelik kısmının iptaline, davacı şirketlerin (b) numaralı iddiasına yönelik kısmı yönünden ise davanın reddine…” gerekçesiyle dava konusu işlemin kısmen iptal, kısmen reddine karar verilmiştir.
Anayasa’nın 138’inci maddesinin dördüncü fıkrasında, yasama ve yürütme organları ile idarenin mahkeme kararlarına uymak zorunda olduğu, bu organlar ve idarenin mahkeme kararlarını hiçbir suretle değiştiremeyeceği ve bunların yerine getirilmesini geciktiremeyeceği hükme bağlanmıştır.
Ayrıca, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 28’inci maddesinin birinci fıkrasında, mahkemelerin esasa ve yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararlarının icaplarına göre idarenin gecikmeksizin işlem tesis etmeye veya eylemde bulunmaya mecbur olduğu, bu sürenin hiçbir şekilde kararın idareye tebliğinden başlayarak otuz günü geçemeyeceği hüküm altına alınmıştır.
Anılan kararın icaplarına göre Kamu İhale Kurulunca işlem tesis edilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Kamu İhale Kurulunun 11.07.2018 tarihli ve 2018/UY.II-1327 sayılı kararının (a) ile sınıflandırılan iddiaya ilişkin kısmının iptaline,
Oybirliği ile karar verildi.
Analiz Girdisi Olan Nakliye Girdisi İçin Fiyat Teklifi İle Gerçekleştirilen Açıklamanın İdarece Verilen Detaylı Analiz Formatına Uygun Olmadığı
Karar No : 2019/UY.I-346
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2018/668202 İhale Kayıt Numaralı “Kırsal Alanlarda Yol Yapım İşi” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
Şanlıurfa Büyükşehir Belediye Başkanlığı Fen İşleri Daire Başkanlığı tarafından 11.01.2019 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Kırsal Alanlarda Yol Yapım İşi” ihalesine ilişkin olarak Kıymaz Tahir Mehmet-Seyhanlı İnş. Elk. Teks. Tem. Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığının 04.02.2019 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 05.02.2019 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 14.02.2019 tarih ve 6960 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 14.02.2019 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2019/194 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, “Kırsal alanlarda yol yapım işi”nin birinci kısmında ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklif etmiş olduğu tutarı açıklamasının mümkün olmadığı, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan analizlerdeki tutarların 30 km’lik nakliye bedelini dahi karşılamadığı, idare tarafından yeterli inceleme yapılmadan ihalenin sonuçlandırıldığı, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan analizlerin incelenmediği, açıklama kapsamında sunulan fiyat tekliflerini düzenleyen YMM veya SMM’den Ek-O.5, Ek-O.6 sayılı tutanakların istenilmediği ve ilgili vergi dairesinden teyitlerinin yapılmadığı, ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması ve ihalenin kendileri üzerinde bırakılması gerektiği iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
…
Teklif tutarı sınır değerin altında kalan isteklilere EKAP üzerinden gönderilen 14.01.2019 tarihli ve 668202 sayılı aşırı düşük teklif sorgulama yazısında açıklanması istenen 2 iş kalemi olduğu, açıklama istenilmeyen analiz girdileri listesi ve açıklanması istenen iş kalemlerine ait analiz formatlarının yer aldığı, söz konusu analiz formatlarında nakliye girdisinin ne şekilde tevsik edileceğinin belirtildiği ve nakliye formülüne yer verildiği görülmüştür.
Aşırı düşük teklif açıklaması talebine istinaden Eryurt İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamaları incelendiğinde, açıklanması istenen ÖZEL-1 ve ÖZEL-4 iş kalemlerine ait analizlerin açıklamalar kapsamında sunulduğu, söz konusu açıklamalarda ÖZEL-1 ve ÖZEL-4 iş kalemlerine ilişkin analizler kapsamında nakliye girdisinin fiyat teklifi alınmak suretiyle açıklandığı görülmüştür.
İdare tarafından aşırı düşük teklif sorgulama yazısı ekinde verilen analiz formatlarında ÖZEL-1 poz numaralı iş kaleminin analiz girdileri arasında yer alan “nakliye (30 km) stabilize” için “F=A x K x (0,0007xM+0,01) x G” formülü ile “A=Zorluk katsayısı=1, G=Taşınan malzemenin yoğunluğu=1,6, K= Taşıt katsayısı (Rayiç-02.017=278,00), M= Taşıma mesafesi=30” şeklinde belirtildiği, söz konusu formül üzerinden yapılan hesaplamada nakliye tutarının 13,79 TL olduğunun tespit edildiği, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan ÖZEL-1 poz numaralı iş kaleminin analizinde nakliye girdisi için 3,20 TL, analizin genel toplam kısmında ise 13,90 TL tutara yer verildiği görülmüştür.
ÖZEL-4 poz numaralı iş kaleminin analiz girdileri arasında yer alan “kırmataş nakli” için “F=A x K x (0,0007xM+0,01) x G” formülü ile “A= Zorluk katsayısı= 1, G= Taşınan malzemenin yoğunluğu=1,6, K= Taşıt katsayısı= 278, M= Taşıma mesafesi=30” şeklinde belirtildiği, söz konusu formül üzerinden yapılan hesaplamada nakliye tutarının 13,79 TL olduğunun tespit edildiği, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan ÖZEL-4 poz numaralı iş kaleminin analizinde nakliye girdisi için 3,50 TL, analizin genel toplam kısmında ise 26,60 TL tutara yer verildiği görülmüştür.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri ve yapılan tespitler bir arada değerlendirildiğinde, açıklanması istenen ÖZEL-1 ve ÖZEL-4 iş kalemlerinin analiz girdileri arasında yer alan nakliye girdisi için idarece öngörülen nakliye formülü kullanılarak açıklamaların yapılması gerekirken fiyat teklifi ile gerçekleştirilen açıklamanın idarece verilen detaylı analiz formatına uygun olmadığı, anılan istekli tarafından fiyat teklifi alınmak suretiyle açıklanan stabilize nakli (3,20 TL) ve kırmataş nakli (3,50 TL)nin idare tarafından analiz formatlarında yer verilen nakliye formülü ile hesaplanması gereken nakliye tutarlarının altında olduğu tespit edilmiştir.
Bu itibarla idarece hazırlanan detaylı analiz formatında yer alan nakliye formülü kullanılmaksızın üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi ile açıklama yapılamayacağı ve ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından yapılan nakliye açıklamasının mevzuata uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.
İdare tarafından yeterli inceleme yapılmadan ihalenin sonuçlandırıldığı, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan analizlerin incelenmediği, açıklama kapsamında sunulan fiyat tekliflerini düzenleyen YMM veya SMM’den Ek-O.5, Ek-O.6 sayılı tutanakların istenilmediği ve ilgili vergi dairesinden teyitlerinin yapılmadığı iddiasına ilişkin olarak yapılan incelemede,
…
Aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında iki tane fiyat teklifi sunulduğu, fiyat tekliflerinin “Ocaktan taş hazırlanması”, “Stabilize nakli (30 km)”, ve “Kırmataş nakli (30 km)” girdilerine ilişkin olduğu, Stabilize nakli (30 km)”, ve “Kırmataş nakli (30 km)” girdileri için yukarıda yer verilen değerlendirme gereğince yapılan açıklamanın uygun olmadığı ve ayrıca bir değerlendirme yapılmasına gerek bulunmadığı,
…
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, ihalenin 1’inci kısmı için Eryurt İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin aşırı düşük teklif açıklaması uygun olmadığı gerekçesiyle teklifinin reddedilmesi ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Yapım Aşırı Düşük – İş Makinelerinin Edinim Bedellerinin Üçüncü Kişilerden Fiyat Teklifi Alınarak Açıklanabileceği
Karar No : 2019/MK-91
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2017/434444 İhale Kayıt Numaralı “(Bursa – Karacabey) Ayrım – Orhaneli – Harmancık Yolu Km: 26+572 – 83+563 Arası Toprak, Sanat Yapıları, Üstyapı (Bsk) Ve Çeşitli İşler İkmal İnşaatı İşi” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
KARAR:
Karayolları 14. Bölge Müdürlüğü tarafından yapılan 2017/434444 ihale kayıt numaralı “Bursa-Karacabey Ayrımı-Orhaneli-Harmancık Yolu Km: 26+572-83+563 Arası Toprak, Sanat Yapıları, Üstyapı (BSK) ve Çeşitli İşler İkmal İnşaatı” ihalesine ilişkin olarak Feza Taahhüt A.Ş.-Deha Altyapı A.Ş. İş Ortaklığı itirazen şikâyet başvurusunda bulunmuş ve Kurulca alınan 17.01.2018 tarihli ve 2018/UY.I-223 sayılı karar ile “4734 sayılı Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikayet başvurusunun reddine” karar verilmiştir.
Anılan Kurul kararının iptali ve yürütmenin durdurulması istemiyle, Davacı Feza Taahhüt A.Ş.-Deha Altyapı A.Ş. İş Ortaklığı tarafından açılan davada, Ankara 13. İdare Mahkemesi’nin 18.07.2018 tarih ve E:2018/355, K:2018/1598 sayılı kararı ile “Davanın reddine” karar verilmesini müteakip anılan Mahkeme kararının temyizen incelenmesi neticesinde, Danıştay Onüçüncü Dairesinin 05.12.2018 tarihli E:2018/3636, K: 2018/3673 sayılı kararında “Mahkeme kararının, 2. iddia yönünden davanın reddine yönelik kısmında hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Mahkeme kararının 1. iddia yönünden davanın reddine yönelik kısmının incelenmesinden;
Tebliğ’in 45. maddesine göre ihale komisyonunca, teklif fiyatı aşırı düşük olan isteklilerin tekliflerinin reddedilmeden önce belirlenen süre içinde teklifte önemli olarak tespit edilen bileşenlerle ilgili ayrıntıların yazılı olarak istenileceği, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında, sorgulamaya konu iş kalemlerine ilişkin analizler ile bu analizlere dayanak teşkil eden bilgi ve belgelerin sunulmasının gerektiği, isteklilerin sunacakları analizlere dayanak teşkil eden belgeler olarak “üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin de sayıldığı görülmektedir.
Uyuşmazlıkta davacının 03.141 (Paletli Delgi Makinesi) ve 03.004 (Ekskavatör ve Dragline Tipi Makineler 210 HP) iş kalemleri için Dorpet Akaryakıt İnş. Tic. Ltd. Şti’nden, 03.070/2 (Asfalt Kazıma Makinesi) iş kalemi için Kromyol Asfalt İnş. Ltd. Şti.’nden alınan fiyat teklifleri ile aşırı düşük teklifi açıklaması yaptığı, söz konusu makinelere ilişkin olarak Tebliğ’in 45.1.13. maddesi uyarınca fiyat teklifi ile açıklama yapılabileceği, bu itibarla, davalı idarece iş makinelerinin edinim bedellerinin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınarak açıklanamayacağından bahisle başvurunun reddine ilişkin dava konusu Kurul kararında hukuka uygunluk, davanın reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararının bu kısmında hukukî isabet bulunmamaktadır.
Öte yandan, davalı idarece, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan söz konusu fiyat teklifleri ve maliyet tutarı tespit tutanakları hakkında hiçbir değerlendirme yapılmadan, iş makinelerinin edinim bedellerinin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınarak açıklanamayacağı gerekçesiyle başvurunun reddine karar verildiğinin anlaşılması karşısında, sunulan fiyat teklifleri ve maliyet tutarı tespit tutanaklarının mevzuata uygun olarak düzenlenip düzenlenmediği yönünden bir değerlendirme yapılarak davalı idarece karar verilmesi gerektiği açıktır.” şeklinde gerekçe belirtilerek anılan Mahkeme kararının birinci iddiaya ilişkin kısmının bozulmasına ve bu kısım yönünden dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Anayasa’nın 138’inci maddesinin dördüncü fıkrasında, yasama ve yürütme organları ile idarenin mahkeme kararlarına uymak zorunda olduğu, bu organlar ve idarenin mahkeme kararlarını hiçbir suretle değiştiremeyeceği ve bunların yerine getirilmesini geciktiremeyeceği hükme bağlanmıştır.
Ayrıca, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 28’inci maddesinin birinci fıkrasında, mahkemelerin esasa ve yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararlarının icaplarına göre idarenin gecikmeksizin işlem tesis etmeye veya eylemde bulunmaya mecbur olduğu, bu sürenin hiçbir şekilde kararın idareye tebliğinden başlayarak otuz günü geçemeyeceği hüküm altına alınmıştır.
Anılan kararın icaplarına göre Kamu İhale Kurulunca işlem tesis edilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
1- Kamu İhale Kurulunun 17.01.2018 tarihli ve 2018/UY.I-223 sayılı kararının (a) kısmında özetlenen iddialara ilişkin olarak yapılan değerlendirmelerin iptaline,
2- Anılan Mahkeme kararında belirtilen gerekçeler doğrultusunda, 17.01.2018 tarihli ve 2018/UY.I-223 sayılı Kurul kararının (a) kısmında özetlenen iddiaların esasının yeniden incelenmesine,
Oybirliği ile karar verildi.
Analiz Girdisi Olan Nakliye Girdisi İçin Fiyat Teklifi İle Gerçekleştirilen Açıklamanın İdarece Verilen Detaylı Analiz Formatına Uygun Olmaması
Karar No : 2019/UY.I-346
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2018/668202 İhale Kayıt Numaralı “Kırsal Alanlarda Yol Yapım İşi” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
Şanlıurfa Büyükşehir Belediye Başkanlığı Fen İşleri Daire Başkanlığı tarafından 11.01.2019 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Kırsal Alanlarda Yol Yapım İşi” ihalesine ilişkin olarak Kıymaz Tahir Mehmet-Seyhanlı İnş. Elk. Teks. Tem. Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığının 04.02.2019 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 05.02.2019 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 14.02.2019 tarih ve 6960 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 14.02.2019 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2019/194 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, “Kırsal alanlarda yol yapım işi”nin birinci kısmında ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklif etmiş olduğu tutarı açıklamasının mümkün olmadığı, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan analizlerdeki tutarların 30 km’lik nakliye bedelini dahi karşılamadığı, idare tarafından yeterli inceleme yapılmadan ihalenin sonuçlandırıldığı, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan analizlerin incelenmediği, açıklama kapsamında sunulan fiyat tekliflerini düzenleyen YMM veya SMM’den Ek-O.5, Ek-O.6 sayılı tutanakların istenilmediği ve ilgili vergi dairesinden teyitlerinin yapılmadığı, ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması ve ihalenin kendileri üzerinde bırakılması gerektiği iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
…
Teklif tutarı sınır değerin altında kalan isteklilere EKAP üzerinden gönderilen 14.01.2019 tarihli ve 668202 sayılı aşırı düşük teklif sorgulama yazısında açıklanması istenen 2 iş kalemi olduğu, açıklama istenilmeyen analiz girdileri listesi ve açıklanması istenen iş kalemlerine ait analiz formatlarının yer aldığı, söz konusu analiz formatlarında nakliye girdisinin ne şekilde tevsik edileceğinin belirtildiği ve nakliye formülüne yer verildiği görülmüştür.
Aşırı düşük teklif açıklaması talebine istinaden Eryurt İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamaları incelendiğinde, açıklanması istenen ÖZEL-1 ve ÖZEL-4 iş kalemlerine ait analizlerin açıklamalar kapsamında sunulduğu, söz konusu açıklamalarda ÖZEL-1 ve ÖZEL-4 iş kalemlerine ilişkin analizler kapsamında nakliye girdisinin fiyat teklifi alınmak suretiyle açıklandığı görülmüştür.
İdare tarafından aşırı düşük teklif sorgulama yazısı ekinde verilen analiz formatlarında ÖZEL-1 poz numaralı iş kaleminin analiz girdileri arasında yer alan “nakliye (30 km) stabilize” için “F=A x K x (0,0007xM+0,01) x G” formülü ile “A=Zorluk katsayısı=1, G=Taşınan malzemenin yoğunluğu=1,6, K= Taşıt katsayısı (Rayiç-02.017=278,00), M= Taşıma mesafesi=30” şeklinde belirtildiği, söz konusu formül üzerinden yapılan hesaplamada nakliye tutarının 13,79 TL olduğunun tespit edildiği, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan ÖZEL-1 poz numaralı iş kaleminin analizinde nakliye girdisi için 3,20 TL, analizin genel toplam kısmında ise 13,90 TL tutara yer verildiği görülmüştür.
ÖZEL-4 poz numaralı iş kaleminin analiz girdileri arasında yer alan “kırmataş nakli” için “F=A x K x (0,0007xM+0,01) x G” formülü ile “A= Zorluk katsayısı= 1, G= Taşınan malzemenin yoğunluğu=1,6, K= Taşıt katsayısı= 278, M= Taşıma mesafesi=30” şeklinde belirtildiği, söz konusu formül üzerinden yapılan hesaplamada nakliye tutarının 13,79 TL olduğunun tespit edildiği, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan ÖZEL-4 poz numaralı iş kaleminin analizinde nakliye girdisi için 3,50 TL, analizin genel toplam kısmında ise 26,60 TL tutara yer verildiği görülmüştür.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri ve yapılan tespitler bir arada değerlendirildiğinde, açıklanması istenen ÖZEL-1 ve ÖZEL-4 iş kalemlerinin analiz girdileri arasında yer alan nakliye girdisi için idarece öngörülen nakliye formülü kullanılarak açıklamaların yapılması gerekirken fiyat teklifi ile gerçekleştirilen açıklamanın idarece verilen detaylı analiz formatına uygun olmadığı, anılan istekli tarafından fiyat teklifi alınmak suretiyle açıklanan stabilize nakli (3,20 TL) ve kırmataş nakli (3,50 TL)nin idare tarafından analiz formatlarında yer verilen nakliye formülü ile hesaplanması gereken nakliye tutarlarının altında olduğu tespit edilmiştir.
Bu itibarla idarece hazırlanan detaylı analiz formatında yer alan nakliye formülü kullanılmaksızın üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi ile açıklama yapılamayacağı ve ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından yapılan nakliye açıklamasının mevzuata uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.
İdare tarafından yeterli inceleme yapılmadan ihalenin sonuçlandırıldığı, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan analizlerin incelenmediği, açıklama kapsamında sunulan fiyat tekliflerini düzenleyen YMM veya SMM’den Ek-O.5, Ek-O.6 sayılı tutanakların istenilmediği ve ilgili vergi dairesinden teyitlerinin yapılmadığı iddiasına ilişkin olarak yapılan incelemede,
…
Aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında iki tane fiyat teklifi sunulduğu, fiyat tekliflerinin “Ocaktan taş hazırlanması”, “Stabilize nakli (30 km)”, ve “Kırmataş nakli (30 km)” girdilerine ilişkin olduğu, Stabilize nakli (30 km)”, ve “Kırmataş nakli (30 km)” girdileri için yukarıda yer verilen değerlendirme gereğince yapılan açıklamanın uygun olmadığı ve ayrıca bir değerlendirme yapılmasına gerek bulunmadığı,
…
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, ihalenin 1’inci kısmı için Eryurt İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin aşırı düşük teklif açıklaması uygun olmadığı gerekçesiyle teklifinin reddedilmesi ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Yapım Aşırı Düşük Savunma – Kendi Malı Olması İstenilen İş Makinesinin Farklı Yöntemle Tevsiki
Karar No : 2019/UY.I-350
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2018/557002 İhale Kayıt Numaralı “Karayolları 7 (Samsun) Bölge Müdürlüğü Hudutları Dahilinde 72 (Amasya) ve 74 (Tokat) Şube Şefliği Yollarında Agrega Temini, Üstyapı ve Sathi Kaplama İşlerinin Yapılması İşi” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
Karayolları 7. Bölge Müdürlüğü tarafından 30.11.2018 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Karayolları 7 (Samsun) Bölge Müdürlüğü Hudutları Dahilinde 72 (Amasya) ve 74 (Tokat) Şube Şefliği Yollarında Agrega Temini, Üstyapı ve Sathi Kaplama İşlerinin Yapılması İşi” ihalesine ilişkin olarak Hn Grup İnşaat Taahhüt Proje Müh. ve Mad. San. Tic. Ltd. Şti. – Nuri Akgül İş Ortaklığı’nın 16.01.2019 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusu hakkında idare tarafından süresi içinde karar alınmaması üzerine, başvuru sahibince 06.02.2019 tarih ve 5563 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 06.02.2019 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2019/165 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, isteklilerin tekliflerinin İdari Şartname’nin 7.5.5’inci maddesindeki düzenleme açısından incelenmediği, düzenlemenin üçüncü maddesiyle 1 adet en az 25 ton kapasiteli ve ısıtmalı relay tankın isteklilerin kendi malı olmasının istenildiği, ancak ihale üzerinde bırakılan istekli ve diğer istekliler tarafından teklifleri kapsamında sunulan ruhsatlarında ısıtma ibaresinin bulunmadığı, ayrıca kendi malı olması istenilen makinaların ruhsat dışında herhangi bir fatura veya belge ile tevsik edilmesinin mümkün olmadığı gibi söz konusu araçların fatura ile sahiplenilemeyeceği, isteklilerin tekliflerinin İdari Şartname’nin 7.5.5’inci maddesi açısından incelemesi gerektiği iddialarına yer verilmiştir.
- A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhaleye katılımda yeterlik kuralları” başlıklı 10’uncu maddesinde ihaleye katılacak isteklilerden mesleki ve teknik yeterliğin belirlenmesi için ihale konusu işin yerine getirilmesinde gerekli görülen tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipmana ilişkin belgelerin ihale dokümanında ve ilanda belirtilerek yeterlik değerlendirmesinde kullanılabileceği hüküm altına alınmıştır.
Yapım İşi İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Makine, teçhizat ve diğer ekipmana ilişkin belgeler” başlıklı 41’inci maddesinde “…(2) Ön yeterlik şartnamesi veya idari şartnamede, aday veya isteklinin kendi malı olması istenen ve teknik kriterlerine yönelik düzenleme yapılan, tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipmana ait belgelerin de başvuru veya teklif kapsamında sunulması zorunludur.
(3) Adayın veya isteklinin kendi malı olan tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipman; ruhsat, demirbaş veya amortisman defterinde kayıtlı olduğuna dair noter tespit tutanağı ya da yeminli mali müşavir, serbest muhasebeci mali müşavir veya serbest muhasebeci raporu ile tevsik edilir. Tevsik işleminin aslına uygunluğu noter tarafından onaylanmış ruhsat örneklerinin sunularak yapılması halinde örnek çıkarma işleminin ilan veya davet tarihinden sonra yapılmış olması zorunludur. …” hükmü,
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipmana ilişkin belgeler” başlıklı 9’uncu maddesinde “9.1. İhale Uygulama Yönetmeliklerinin tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipmana ilişkin belgeleri düzenleyen maddelerinde kendi malı olma şartının aranmamasının esas olduğu hükme bağlanmıştır. İdareler tarafından bazı tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipman için aday veya isteklinin kendi malı olma şartının aranması durumunda; kendi malı olması istenen tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipmanın teknik kriter ve özelliklerine ön yeterlik şartnamesi veya idari şartnamede yer verilecek, aday veya istekliler de kendi malı olan tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipmanı; ruhsat, demirbaş veya amortisman defterinde kayıtlı olduğuna dair noter tespit tutanağı ya da yeminli mali müşavir (YMM) raporu veya serbest muhasebeci mali müşavir (SMMM) raporu ile tevsik edeceklerdir. Makine, teçhizat ve diğer ekipman için kendi malı olma koşulunun aranmaması durumunda ise aday veya isteklilerden başvuru veya teklifleri kapsamında (taahhütname, yapı araçları taahhütnamesi, kira sözleşmesi, vb.) herhangi bir belge sunmaları istenmeyecektir.
9.2. Yapım işi ihalelerinde, ihale konusu işin yürütülmesi için işyerinde bulundurulması öngörülen; tesis, makine, teçhizat ve ekipmana ilişkin bilgilere sözleşme tasarısında yer verilecektir.” açıklaması yer almaktadır.
Yukarıda aktarılan mevzuat alıntılarından, kendi malı makine, teçhizat ve diğer ekipmanın isteklinin kendi malı olma şartı aranmaması esas olmakla birlikte, bu şartın aranması durumunda; kendi malı olması istenen tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipmanın teknik kriter ve özelliklerine idari şartnamede yer verileceği, istekliler tarafından da kendi malı olan tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipmanı; ruhsat, demirbaş veya amortisman defterinde kayıtlı olduğuna dair noter tespit tutanağı ya da yeminli mali müşavir (YMM) raporu veya serbest muhasebeci mali müşavir (SMMM) raporu ile tevsik edilebileceği anlaşılmaktadır.
…
İdare tarafından ihaleye katılabilmek için 1 adet en az 12 m3 damperli kamyon, 1 adet en az 10 ton kapasiteli dijital distribütör ve 1 adet en az 25 ton kapasiteli ve ısıtmalı relay tankın isteklilerin kendi malı olması gerektiğine ilişkin yeterlik kriteri belirlendiği, isteklilerin kendi malı olan tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipmanı; ruhsat, demirbaş ve amortisman defterinde kayıtlı olduğuna dair noter tespit tutanağı yada yeminli mali müşavir raporu veya serbest muhasebeci mali müşavir raporu ile tevsik edebileceği, ayrıca isteklilerin kendi malı olan makine, teçhizat ve diğer ekipmanın teknik kriterlerine yönelik belgeleri de teklif kapsamında sunmaları gerektiğine yönelik düzenleme yapıldığı anlaşılmıştır.
04.01.2019 tarihli ve 1 sayılı ihale komisyonu kararına göre başvuru sahibinin teklifinin sınır değer üzerindeki ilk geçerli teklif olduğu, başvuru sahibi tarafından da 08.01.2019 tarihinde tebliğ edilen söz konusu ihale komisyonu kararına ilişkin 16.01.2019 tarihinde isteklilerin kendi malı olması istenilen araçlarına yönelik şikâyet başvurusunda bulunulduğu anlaşılmıştır.
Anılan şikâyet başvurusuna üzerine idarece alınan 26.01.2019 tarihli karara istinaden 05.02.2019 tarihli ve 2 sayılı ihale komisyonu kararıyla;
Cm Yol İnş. Pet. Tur. Mad. Em. Gıda San. Tic. Ltd. Şti. – Kızıldağlar İnş. Pet. Tur. Mad. Eml. Gıda San. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı,
SFKC İnş. Har. San. Tic. Ltd. Şti. – İlpet Pet. İnş. Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı,
Baş-Ka İnş. Mad. San. ve Tic. Ltd. Şti.,
Suryol İnş. Mad. Tur. San. ve Tic. A.Ş.,
Saylık Yol Yapı İnş. Mad. Tic. ve San. Ltd. Şti. ve Hi-Ka Nak. İnş. Taah. Mad. Tur. Pet. Ürü. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından teklif kapsamında kendi malı olması istenilen makinelere ilişkin sunulan belgelerin uygun görülmediği ve istenilen yeterlik kriterlerini sağlamadığı gerekçesiyle tekliflerinin değerlendirme dışı bırakıldığı anlaşılmıştır.
Söz konusu karar 06.02.2018 tarihinde tebliğ edilirken başvuru sahibi tarafından da 06.02.2019 tarih ve 2019/5563 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan dilekçe ile itirazen şikâyet başvurunda bulunulduğu anlaşılmıştır.
Netice itibariyle, ihalenin Heltaş İnş. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı, başvuru sahibinin ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlendiği anlaşılmıştır.
Gelinen aşama itibariyle, başvuru sahibinin ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlendiği dikkate alındığında incelemenin ihale üzerinde bırakılan istekliye ilişkin yapılması gerektiği değerlendirilmiştir.
İhale üzerinde bırakılan Heltaş İnşaat Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından kendi malı olması istenilen araçları tevsik etmek için 29.11.2018 tarihli serbest muhasebeci ve mali müşavir raporunun sunulduğu tespit edilmiştir. Ayrıca raporda yer alan bilgilere istinaden istekliye ait amortisman listesi, ruhsat ve fatura örneklerinin sunulduğu görülmüştür.
Söz konusu raporda; 2 adet 20 m3 kapasiteli damperli kamyon, 1 adet 25 tonluk Distribütör (Dijital) ve 1 adet 25 tonluk Relay Tank (Isıtmalı) ile 1 adet çekicinin istekli adına kayıtlı olduğunun tespit edildiği bilgisine yer verildiği görülmüştür.
İdarelerce kendi malı olması istenilen araçlara ilişkin yeterlik kriteri belirlendiği durumlarda istekliler tarafından söz konusu araçların teknik özelliklerine yönelik bilgileri içeren belgelerin de teklif kapsamında sunulması gerektiği, bu hususun ruhsat, demirbaş ve amortisman defterinde kayıtlı olduğuna dair noter tespit tutanağı yada yeminli mali müşavir raporu veya serbest muhasebeci mali müşavir raporu ile tevsik edilebileceği, kendi malı olması istenilen relay tank tevsikinin sadece ısıtma ibaresi bulunan ruhsat ile yapılmasının zorunlu olmadığı, mevzuatta öngörülen diğer tevsik yöntemlerinin kullanılabileceği, anılan istekli tarafından idarece kendi malı olması istenilen araçlara ilişkin tevsikin serbest muhasebeci mali ve mali müşavir raporu kullanılarak yapıldığı, söz konusu raporda yer alan bilgiler ve eki belgelerden araçların istenilen teknik özelliklerini karşıladığı anlaşılmış olup, başvuru sahibinin anılan istekli ile ilgili iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
Eşit muamele ilkesi gereğince yapılan incelemede ise başvuru sahibinin 16.01.2019 tarihli şikâyet başvurusu üzerine 05.02.2019 tarihli ve 2 sayılı ihale komisyonu kararıyla kendi malı olması istenilen araçların istenilen yeterlik kriterini sağlamadığı gerekçesiyle teklifleri değerlendirme dışı bırakılan yukarıda belirtilen 5 isteklinin değerlendirme dışı bırakılmasına ilişkin idare kararının da yerinde olduğu anlaşılmıştır.
…
Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,
Oybirliği ile karar verildi.
- Published in AŞIRI DÜŞÜK AÇIKLAMASININ İDARE TARAFINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ, AŞIRI DÜŞÜK DEMİRBAŞ DEFTERİ İLE TEVSİK, AŞIRI DÜŞÜK SORGULAMA, AŞIRI DÜŞÜK SORGULAMADA AÇIKLAMA, AŞIRI DÜŞÜK TEKLİF SORGULAMA, Aşırı düşük değerlendirme, Aşırı düşük fiyat teklifi savunma, Aşırı düşük kik, Aşırı düşük kik kararları, Aşırı Düşük Teklif, Aşırı düşük teklif açıklama, Aşırı düşük teklif kik, KİK KARARI, KİK KARARLARI, YAPIM AŞIRI DÜŞÜK, YAPIM İHALESİNDE AŞIRI DÜŞÜK TEVSİK
Analiz Girdisinde Düzenlemesinde Nakliye Girdisinin Olmaması Nedeniyle Nakliye Giderinin Açıklanmayacağı
Karar No : 2019/MK-66
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2017/62603 İhale Kayıt Numaralı “(Van-Muradiye) Ayr-Erciş Km:0+000-19+000 İle (Van-Erciş) Ayr-Muradiye-Çaldıran-12 Bölge Hududu Km:12+000-31+600 İle Km:35+500-56+600 Kesimlerine Toprak İşleri, Sanat Yapıları, Üstyapı (Bitümlü Sıcak Karışım) Yapılması Yapım İşi” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
KARAR:
Karayolları 11. Bölge Müdürlüğü tarafından yapılan 2017/62603 ihale kayıt numaralı “(Van-Muradiye) Ayr-Erciş Km:0+000-19+000 İle (Van-Erciş) Ayr-Muradiye-Çaldıran-12 Bölge Hududu Km:12+000-31+600 İle Km:35+500-56+600 Kesimlerine Toprak İşleri, Sanat Yapıları, Üstyapı (Bitümlü Sıcak Karışım) Yapılması Yapım İşi” ihalesine ilişkin olarak Günsayıl İnş. Tic. ve San. Ltd. Şti. – Orak Altyapı San. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığı itirazen şikâyet başvurusunda bulunmuş ve Kurulca alınan 11.07.2018 tarihli ve 2018/UY.II-1327 sayılı karar ile “4734 sayılı Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikayet başvurusunun reddine” karar verilmiştir.
Davacı Orak Altyapı San. ve Tic. A.Ş. – Günsayıl İnş. Tic. ve San. Ltd. Şti. İş Ortaklığı tarafından anılan Kurul kararının iptali istemiyle açılan davada, Ankara 14. İdare Mahkemesinin 17.10.2018 tarihli E:2018/1817, K:2018/2063 sayılı kararında “… Dava dosyasının incelenmesinden; … Dava konusu işlemin, davacı şirketlerin oluşturduğu iş ortaklığının (a) numaralı iddiasına yönelik kısmına ilişkin olarak; … dava dosyasında yer alan bilgi ve belgeler ile ilgili mevzuat birlikte değerlendirildiğinde, ihaleyi yapan idarece hazırlanan ve isteklilere verilen analiz girdilerinde Amonyum nitrat fuel-oil malzeme girdisi için ayıca bir nakliye girdisinin yer almadığı, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.4. maddesinde idarece niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine ilişkin isteklilerin açıklamaları kapsamında analiz sunmalarına gerek olmadığı ve anılan iş kalemlerine ilişkin açıklamaların 45.1.13. maddesi uyarınca da yapılabileceği, davacı şirketlerin oluşturduğu iş ortaklığınca Tebliğ’de yer alan usullere uygun şekilde söz konusu analizlere dayanak olarak 27.02.2018 tarihli üst yazı ile açıklama konusu amonyum nitrat fuel-oil karışımına İlişkin SMMM onaylı fiyat teklifinin açıklamaları kapsamında sunulduğu, söz konusu malzeme karışımı için nakliye hesaplaması yapılması gerektiğine yönelik herhangi bir yasal mevzuat hükmünün bulunmadığı anlaşılmakta olup, ihaleyi yapan idarece de 04.103 poz nolu Amonyum nitrat fuel-oil karışımı iş kalemine ilişkin yaklaşık maliyet hesabında da Çevre ve Şehircilik Bakanlığı inşaat analiz ve birim fiyatları kullanılmak suretiyle hesaplama yapıldığı ve ayrıca bir nakliye hesaplaması yapılmadığı da göz önüne alındığında, davacı şirketlerin oluşturduğu iş ortaklığının sunmuş olduğu aşırı düşük teklif açıklamasının bu yönüyle uygun bulunmamasında, dolayısıyla dava konusu Kurul kararında bu yönü itibariyle hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmaktadır.
Nitekim; Danıştay 13. Dairesi’nin 12.06.2017 tarih ve E:2017/942, K:2017/1912 sayılı kararı da aynı yöndedir.
…
Dava konusu işlemin, davacı şirketlerin oluşturduğu iş ortaklığının (b) numaralı iddiasına yönelik kısmına ilişkin olarak ise; … davacı şirketlerin oluşturduğu iş ortaklığı tarafından kendi malı olan amortisman ömrü tamamlanmış olduğu belirtilen konkasör için, aşırı düşük teklif açıklama dosyasında sunmuş olduğu demirbaş tespit raporundaki edinim bedeli (364.406,78 TL) yerine kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanan 2016 yılı rayici olan 169.284,00 TL üzerinden amortisman hariç makine bedelinin 87.181,26 TL (169.284,00 TLx0,515) olarak hesaplandığı ve sunulan analizlerde 03.030 poz no.lu konkasör girdisi için 90.000,00 TL bedel öngörüldüğü, ancak anılan iş ortaklığı tarafından öngörülen bedelin 2017 yılı güncel rayiç bedelinin amortisman hariç giderlerinin (yedek parça, tamir bakım, sermaye faizi, sigorta, nakil, montaj, demontaj) toplam tutan olan 104.617,61 TL (203.141,00 TLx0,515)’nin altında olduğu, dolayısıyla istekli tarafından 03.030 poz no.lu “primer 15’x24’+sekonder 24’x16′,eleme ve yükleme tertibatlı, 25m3/saat 1′ ve 40m3/saat 2′ randımanlı konkasör” analiz girdisinin tanımında belirtilen randımana ilişkin teknik özelliğin tevsik edilmesi gerektiği, ancak davacı şirketlerin oluşturduğu iş ortaklığının aşırı düşük teklif açıklama dosyası kapsamında sunduğu SMMM onaylı demirbaş tespit raporundan söz konusu konkasörün istenilen randımanda (25m3/saat 1′ ve 40 m3 /saat 2′ randımanlı) olduğunun anlaşılamadığı, ayrıca açıklama kapsamında kendi malı olan konkasörün randımanına ilişkin teknik özelliğini tevsiken başkaca bir belge de sunulmadığı, dolayısıyla aşırı düşük teklif açıklamasının bu yönüyle uygun bulunmamasında mevzuata aykırılık bulunmadığı sonucuna varıldığından, dava konusu Kurul kararında bu yönü itibariyle hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle; dava konusu Kurul kararının; davacı şirketlerin (a) numaralı iddiasına yönelik kısmının iptaline, davacı şirketlerin (b) numaralı iddiasına yönelik kısmı yönünden ise davanın reddine…” gerekçesiyle dava konusu işlemin kısmen iptal, kısmen reddine karar verilmiştir.
Anayasa’nın 138’inci maddesinin dördüncü fıkrasında, yasama ve yürütme organları ile idarenin mahkeme kararlarına uymak zorunda olduğu, bu organlar ve idarenin mahkeme kararlarını hiçbir suretle değiştiremeyeceği ve bunların yerine getirilmesini geciktiremeyeceği hükme bağlanmıştır.
Ayrıca, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 28’inci maddesinin birinci fıkrasında, mahkemelerin esasa ve yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararlarının icaplarına göre idarenin gecikmeksizin işlem tesis etmeye veya eylemde bulunmaya mecbur olduğu, bu sürenin hiçbir şekilde kararın idareye tebliğinden başlayarak otuz günü geçemeyeceği hüküm altına alınmıştır.
Anılan kararın icaplarına göre Kamu İhale Kurulunca işlem tesis edilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Kamu İhale Kurulunun 11.07.2018 tarihli ve 2018/UY.II-1327 sayılı kararının (a) ile sınıflandırılan iddiaya ilişkin kısmının iptaline,
Oybirliği ile karar verildi.
- Published in AÇIKLAMA İSTENECEK İŞ KALEMLERİ LİSTESİ, AÇIKLAMA İSTENİLECEK İŞ KALEMLERİ, AÇIKLAMA İSTENİLEN KALEMLER ÜZERİNDEN AÇIKLAMA, ALT ANALİZ, AMORTİSMAN, AMORTİSMAN HESAPLAMASI, AMORTİSMANA TABİ EKİPMANLAR, ANALİZ FORMATI, ANALİZ GİRDİLERİ, YAPIM AŞIRI DÜŞÜK, YAPIM İHALELERİNDE ANALİZ GİRDİ VE MİKTARLARI, YAPIM İHALESİNDE AŞIRI DÜŞÜK TEVSİK