Özet: Hizmet alımı ihalelerinde sınır değerin doğru bir şekilde tespit edilmesi için R katsayısının işin konusuna ve niteliğine uygun bir şekilde belirlenmesi gerekmektedir.
Türk ihale sistemi en düşük teklifin üzerine ihalenin bırakıldığı bir temele dayanmaktadır. Bu ana kural Kamu İhale Kanunu’nun 40. maddesinde “… ihale, ekonomik açıdan en avantajlı teklifi veren isteklinin üzerinde bırakılır.” denilmek suretiyle açıklanmıştır.
Bu ilke üzerinden ihaleyi kazanma amacıyla ihaleye katılan isteklilerin işin sözleşme ve teknik şartname kriterlerine uygun olarak gerçekleştirilmesini sağlayacak teklifi sunabilmek için basiretli tacir sıfatı ile gerekli maliyet çalışmalarını gerçekleştirdikleri düşünmek kural olarak doğrudur. Ancak gerek maliyet hesaplamalarında gerçekleştirilen hatalar gerekse günümüz ekonomik koşulları içerisinde çeşitli gerekçelerle firmaların zarar edecek teklifleri ihalelere sundukları görülmektedir.
Bu noktada idarelerin öncelikle Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79. maddesine göre sınır değeri belirlemeleri ve idari şartnamenin 33. maddesinde belirlenmiş kıstaslara göre ilgili firmalara aşırı düşük teklif sorgulama yapmaları gerekmektedir. Devam eden süreçte muhatap firmalar tarafından Tebliğin 79. maddesinde ayrıntıları ile ortaya konulmuş bulunan düzenlemeler çerçevesinde hazırlanan savunma dosyalarının süresi içerisinde idareye sunulması ve idarenin teklif değerlendirmesini tamamlayarak ihaleyi karara bağlaması söz konusu olacaktır.
Aşırı Düşük Teklif Halihazırda idareler tarafından sınır değer hesaplamasında çeşitli hatalar yapılmakla birlikte şimdiki konumuzu R katsayısının hatalı olarak belirlenmesi durumu oluşturmaktadır. Bu çerçevede Kamu İhale Genel Tebliğinin sınır değer hesaplama formülünden kısaca bahsetmek zarureti bulunmaktadır. Tebliğin 79. maddesinde;
“Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi
79.1. (Değişik madde: 25/01/2017-29959 R.G./10. md.; Yürürlük:1/2/2017) Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer aşağıdaki kurallara göre tespit edilir.
…
79.1.2. Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımı ihalelerinde sınır değer;
SD: Sınır değeri,
YM: Yaklaşık maliyeti,
n: İhalenin ilk oturumunda teklif mektubu ve geçici teminatı usulüne uygun olduğu anlaşılan (Ek ibare: 29.06.2017-30109 R.G./2. md.) ve teklif tutarı yaklaşık maliyetin yüzde 60’ından düşük ve yaklaşık maliyetten yüksek olanlar dışındaki isteklilerin teklif sayısını,
T1, T2, T3….Tn: İhalenin ilk oturumunda teklif mektubu ve geçici teminatı usulüne uygun olduğu anlaşılan (Ek ibare: 29.06.2017-30109 R.G./2. md.) ve teklif tutarı yaklaşık maliyetin yüzde 60’ından düşük ve yaklaşık maliyetten yüksek olanlar dışındaki isteklilerin teklif bedellerini,
R: Sınır Değer Tespit Katsayısını
79.1.3. 79.1.2 nci maddede yer alan R değeri her yıl 1 Şubat tarihinden geçerli olmak üzere Kurum tarafından belirlenir ve ilan edilir. İhalenin konusu veya işin niteliğine göre Kurum tarafından farklı R değerleri belirlenebilir.”
düzenlemesinin yer aldığı görülmektedir.
Bu düzenleme incelendiğinde yaklaşık maliyet ile belirlenen aralıkta yer alan tekliflerin aritmetik ortalaması alınmak suretiyle ulaşılan değerin Kamu İhale Kurumu tarafından belirlenen R katsayısı ile çarpılması ile sınır değere ulaşılması söz konusu olmaktadır. Kamu İhale Kurumu’na verilen R değerini belirleme yetkisi çerçevesinde Kurum tarafından 24.01.2018 tarihli Kamu İhale Kurulu kararı ile;
İhalenin Konusu* R Katsayısı
Araç Kiralama 0,84
Bilgisayar Sistemlerine Yönelik Hizmetler 0,83
Malzemeli Yemek 0,82
Mühendislik Hizmetleri 0,78
Sigorta Hizmetleri 0,80
Diğer Hizmetler 0,80
olarak belirlenmiş bulunmaktadır.
Kurum tarafından her ne kadar hizmet alımı türleri isim olarak zikredilmek suretiyle R katsayısının tespit edilmesi söz konusu olsa da, bu hizmet alımlarının herhangi bir mevzuat kaynağında tanımları yapılmadığından bu durum bazı hatalı sonuçlara yol açabilmektedir. Bu konu esasen OKAS Kodunun belirlenmesine ilişkin olarak var olan belirsizliklerle ilgili bulunmakla birlikte mevzuatta R katsayısı ile OKAS kodu arasında ilişki kuran herhangi bir düzenleme bulunmaması karşısında konunun bu yönünü inceleme gereği bulunmamaktadır.
Tebliğ düzenlemesinde dikkat çeken husus R katsayısının “İhalenin konusu veya işin niteliği” göz önüne alınarak belirleneceğinin düzenlenmiş olmasıdır. Yani sınırlı sayıda belirtilmiş olan hizmet alımı türleri konusu ya da niteliği itibari ile kapsamında değerlendirilmesi mümkün bulunmayan hizmet alımları için kıyas uygulanmak suretiyle yakın olduğu türe ilişkin R katsayısı uygulanması söz konusu olmayacak ve bu ihalelerde “Diğer Hizmetler” başlığına ait katsayının uygulanması söz konusu olacaktır. Aksi takdirde (mühendislik hizmetleri hariç) “Diğer Hizmetler” kapsamında değerlendirilmesi lazım gelen hizmetler için yukarıdaki tabloda yer verilen 0,80’den daha yüksek R katsayıları uygulanmak suretiyle esasen sınırın altında olmayan tekliflere aşırı düşük teklif sorgulaması yapılması söz konusu olacak ve ihalenin kaderi değişebilecektir.
Bu yönden olmak üzere Kamu İhale Kurulu’nun kararlarında işin niteliği ve konusunu irdelenerek;
“”… Başvuru sahibinin iddia ettiği şekilde ihale konusu işin araç kiralama hizmeti olmadığı, araç kiralama işinin nevi itibariyle hizmet alımı suretiyle belirli bir süre taşıt edinilmesi olduğu, ancak ihale konusu işin bir taşıt edinimi ve tam zamanlı olarak o taşıttan bir yararlanma değil, yalnızca personele sabah ve akşam olmak üzere servis hizmeti verilmesi olduğu, söz konusu personel taşıma işleri için hususi bir sınır değer tespit katsayısı belirlemesi Kamu İhale Kurumu tarafından yapılmadığı anlaşıldığından idarece ihale konusu işin diğer hizmetler sınıfına dahil edilerek R katsayısının “Diğer Hizmetler (0.83)” olarak alınmasının mevzuata aykırı olmadığı sonucuna varılmıştır.”
denilerek hizmet tiplerinden hiçbirine girmeyen hizmetler yönünden “Diğer Hizmetler” katsayısının uygulandığı görülmektedir.
Bu çerçevede idarenin aşırı düşük teklif sorgulaması karşısında öncelikle yapılması lazım gelen idarenin sınır değeri doğru belirleyip belirlemediğinin tespiti olmak lazım gelmektedir. Yukarıda izah edilen şekilde idarenin R katsayısını hatalı belirlemesi durumu söz konusu ise savunma dosyası hazırlamak yerine öncelikle süresi içerisinde hatalı sınır değer tespiti işleminin düzeltilmesi için idareye şikayet başvurusunda bulunulması gerektiği değerlendirilmektedir.
Etiketler: sınır değer katsayısı, aşırı düşük teklif, sınır değer hesaplama, personel taşıma, araç kiralama, sınır değer nasıl hesaplanır
Meta başlık: Aşırı düşük teklif dosyasında sınır değer nasıl hesaplanır? Sınır değer belirleme katsayısı nedir? R katsayısı hatalı belirlenirse nasıl şikayet edilir?
