Karar No : 2019/UH.I-353
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2018/466600 İhale Kayıt Numaralı “Malzemeli Yemek Pişirme, Dağıtım ve Dağıtım Sonrası Hizmet Alımı” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
Sivas İl Sağlık Müdürlüğü tarafından 01.11.2018 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Malzemeli Yemek Pişirme, Dağıtım ve Dağıtım Sonrası Hizmet Alımı” ihalesine ilişkin olarak Damla Yem. İnş. Taş. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin 07.11.2018 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 09.11.2018 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 15.11.2018 tarih ve 55460 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 14.11.2018 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur. 20.02.2019 tarihli ve 2019/MK-74 sayılı Kurul kararı gereğince yapılan incelemeye aşağıda yer verilmiştir.
Başvuruya ilişkin olarak 2018/1687-01 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle; ihale konusu işin birden fazla mutfak, yemekhane ve depoda gerçekleştirilecek olması sebebiyle işin maliyetini doğrudan etkileyebilecek fiziki koşullar incelenmeksizin teklif oluşturulmasının mümkün olmadığı, doğrudan yemek pişirme ve dağıtma işi kapsamında olmamakla birlikte teklif bedellerinin oluşturulması bakımından haşerelere karşı ilaçlama, boya-badana, sigorta, elektronik kart ve turnike sistemi kurulması gibi önemli maliyet doğurabilecek unsurların mevcut olduğu, bu bileşenlere ilişkin maliyet hesabının yapılabilmesi için piyasa fiyat araştırması yapıldığı, ancak sadece elektronik kart ve turnike sistemine ilişkin teklif alınabildiği, diğer firmalar tarafından ihale konusu işin yapılacağı yerin fiziki koşulları görülmeksizin teklif vermelerinin mümkün olmadığının belirtildiği, bu nedenle idareye işin yapılacağı yerin görülmesi talepli yazının verildiği ve ihale tarihine kadar idarenin cevabının beklenildiği, ancak bu yazıya idarece herhangi bir cevabın verilmediği, dolayısıyla idarece işin yapılacağı yerin görülmesi taleplerinin zımnen reddedildiğinin anlaşıldığı, oysa İdari Şartname’nin “İşin yerinin görülmesi” başlıklı 12’nci maddesi gereğince idarenin işin yapılacağı yerlerin görülmesine izin verme yükümlülüğünün bulunduğu, idarenin söz konusu işlemi ile ihale konusu işin yerine getirilmesinde ortaya çıkabilecek ilave maliyetlere ilişkin tespit yapılabilmesinin imkânsız hale getirildiği, bu nedenle de ihaleye ilişkin sağlıklı teklif oluşturmalarının ve ihaleye katılımlarının engellendiği, ayrıca mevcut durumda idarenin yemek pişirme ve dağıtma işini yerine getiren Sedir Yemek Ltd. Şti.nin işin yapılacağı yerleri görme hakkına sahip olduğu ve bu tüzel kişi tarafından uyuşmazlığa konu ihaleye de teklif verildiği de gözetildiğinde, ihalede rekabet ve eşitlik ilkesinin de ihlal edildiği iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
Başvuru sahibinin 07.11.2018 tarihinde idareye şikâyet başvurusunda bulunduğu, idarenin 09.11.2018 tarihli işlemi ile şikâyeti uygun bulmadığı, idarenin kararının 09.11.2018 tarihinde başvuru sahibine bildirildiği ve başvuru sahibinin 15.11.2018 tarihinde Kurum kayıtlarına alınan dilekçesi ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunduğu,
Başvuru sahibi Damla Yem. İnş. Taş. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından 15.11.2018 tarih ve 55460 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan dilekçe ile yapılan başvuru üzerine, Kamu İhale Kurulu’nun 20.12.2018 tarihli ve 2018/UH.I-2063 sayılı kararında; “4734 sayılı Kanunun 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince, başvurunun süre yönünden reddi…” şeklinde karar verildiği,
Davacı Damla Yem. İnş. Taş. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından anılan Kurul kararının iptali ve yürütmenin durdurulması istemiyle açılan davada, Ankara 4. İdare Mahkemesinin 31.01.2019 tarihli ve E:2019/45, K:2019/187 sayılı kararı ile “…dava konusu işlemin iptaline…” karar verildiği,
Ankara 4. İdare Mahkemesi kararının uygulanmasını teminen Kamu İhale Kurulu’nun 20.02.2019 tarihli ve 2019/MK-74 sayılı kararı ile “Kamu İhale Kurulu’nun 20.12.2018 tarihli ve 2018/UH.I-2063 sayılı kararının iptaline,
2- Anılan Mahkeme kararında belirtilen gerekçeler doğrultusunda, başvuru sahibinin ihalenin 1’inci kısmına ilişkin iddiasının esasının incelenmesine” karar verildiği anlaşılmıştır.
İşbu inceleme söz konusu karar üzerine yapılmıştır.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinde “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur…” hükmü,
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “İşyerinin görülmesine ilişkin düzenleme” başlıklı 15.6’ncı maddesinde “İhalelere ilişkin olarak Kuruma yapılan itirazen şikâyet başvurularından, bazı ihalelerde idareden alınacak işyeri görme belgesinin teklif veya başvuru kapsamında sunulmasının istendiği görülmüştür. Bilindiği gibi, ihaleye katılım için aday veya isteklilerce verilmesi gereken belgeler ilgili İhale Uygulama Yönetmeliklerinde düzenlenmiştir. Bu belgeler arasında işyeri görme belgesi bulunmamaktadır. Ayrıca, tip idari şartnamelerin “İşin Yapılacağı Yerin Görülmesi” başlıklı maddesindeki düzenlemeler, işyerinin görülmesi, teklif hazırlamak ve taahhüde girmek için gerekli olabilecek tüm bilgileri temin sorumluluğunun isteklide olduğunu, işyerinin görülmesine ilişkin olarak istekli veya temsilcilerinden gelen taleplerin idarelerce karşılanmasının zorunlu olduğunu belirtmektedir. Bu nedenle, idarelerce anılan hükme uygun hareket edilmesi ve idari şartnamelerde, işyeri görme belgesi alma zorunluluğuna ilişkin düzenlemelere yer verilmemesi gerekmektedir.” açıklaması,
…
Aynı Şartname’nin “İşin yapılacağı yerin görülmesi” başlıklı 12’nci maddesinde “12.1. İşin yapılacağı yeri ve çevresini gezmek, inceleme yapmak, teklifini hazırlamak ve taahhüde girmek için gerekli olabilecek tüm bilgileri temin etmek isteklinin sorumluluğundadır. İşyeri ve çevresinin görülmesiyle ilgili bütün masraflar istekliye aittir.
12.2. İstekli, işin yapılacağı yeri ve çevresini gezmekle; işyerinin şekline ve mahiyetine, iklim şartlarına, işinin gerçekleştirilebilmesi için yapılması gerekli çalışmaların ve kullanılacak malzemelerin miktar ve türü ile işyerine ulaşım ve şantiye kurmak için gerekli hususlarda maliyet ve zaman bakımından bilgi edinmiş; teklifini etkileyebilecek riskler, olağanüstü durumlar ve benzeri diğer unsurlara ilişkin gerekli her türlü bilgiyi almış sayılır.
12.3. İstekli veya temsilcilerinin işin yapılacağı yeri görmek istemesi halinde, işin gerçekleştirileceği binaya ve/veya araziye girilmesi için gerekli izinler İdare tarafından verilecektir.
12.4. Tekliflerin değerlendirilmesinde, isteklinin işin yapılacağı yeri incelediği ve teklifini buna göre hazırladığı kabul edilir.” düzenlemesi,
Söz konusu Şartname’nin “Kısmi teklif verilmesi” başlıklı 20’nci maddesinde “20.1. Bu ihalede kısmi teklif verilebilir.” düzenlemesi,
Yukarıda aktarılan mevzuat hükümlerinden ve ihale dokümanında yer alan düzenlemelerden; kısmi teklife açık olan inceleme konusu ihalede istekliler tarafından mutfak, yemekhane, gıda ambarları ve ilgili yerlerin haşerelere karşı ilaçlama bedelleri ve temizlik, boya-badana bedellerinin, idareye ait mutfaklarda kullanılan süzme sayaçlar üzerinden kullanılacak elektrik, su bedelleri ile mutfakta kullanılacak tüp gaz veya doğalgaz bedellerinin teklif fiyata dahil edilmesi gerektiği; bu kapsamda işin yapılacağı yeri ve çevresini gezmek, inceleme yapmak, teklifi hazırlamak ve taahhüde girmek için gerekli olabilecek tüm bilgileri temin etmenin isteklilerin sorumluluğunda olduğu, istekli veya temsilcilerinin işin yapılacağı yeri görmek istemesi halinde ise, işin gerçekleştirileceği binaya ve/veya araziye girilmesi için gerekli izinlerin idare tarafından verilmesi gerektiği anlaşılmaktadır.
…
İhale işlem dosyası üzerinde yapılan incelemelerden; başvuru sahibi istekli tarafından idareye 25.10.2018 tarihli ve “Konu: İşin Yapılacağı Yerin Görülmesi…İhaleye katılacak firmaların teklif fiyatı oluşturmadan önce işin yapılacağı yeri görme hakkı bulunmaktadır. Bu kapsamda teklif fiyatımızın oluşturulması bakımından gerekli maliyet çalışmalarını yapmak amacıyla; işin yapılacağı tüm binaları, yemek servisi yapılacak yemekhaneleri, yemek pişirilecek mutfakları ve ihalenin konusuyla bağlantılı olarak hastanelerin diğer ilgili kısımlarını ihale tarihinden önce görmeyi talep etmekteyiz…” ifadelerine yer verilen dilekçe ile başvuruda bulunulduğu, ancak idare tarafından anılan istekliye söz konusu talebin karşılanıp karşılanmayacağına ilişkin herhangi bir cevap verilmediği tespit edilmiştir.
4734 sayılı Kanun’un “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinde, ihale sürecinde ortaya çıkabilecek usulsüz uygulamaların ve aykırılıkların önüne geçilebilmesi amacıyla idarelerin yerine getirmekle sorumlu tutulduğu temel ilkelere yer verilmiş, söz konusu Kanun’a göre yapılacak ihalelerde idareler, ihale sürecinin kusursuz bir şekilde işleyebilmesi amacıyla saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla mükellef tutulmuşlardır. Bu bağlamda, işin yapılacağı yer ve çevresinde inceleme yapmak, teklifini hazırlamak ve taahhüde girmek için gerekli olabilecek tüm bilgileri temin etme sorumluluğunun isteklilerde olduğu, işyerinin görülmesine ilişkin istekli veya temsilcilerinden gelen taleplerin ise idareler tarafından karşılanmasının zorunlu olduğu göz önünde bulundurulduğunda;
İdare tarafından başvuru sahibinin işyerinin görülmesi talebine ilişkin olarak son teklif verme tarihi itibarıyla herhangi bir işlem veya eylemde bulunulmamasının, isteklinin teklif hazırlama ve taahhüde girmek için gerekli olabilecek tüm bilgilere ulaşabilmesine engel teşkil ettiği, bunun ise; 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 5’inci maddesinde belirtilen “güvenirlik” ilkesinin zedelenmesine sebebiyet verildiği,
Ayrıca anılan Kanun’un 5’inci maddesinde yer alan “Temel İlkeler” başlığı altında belirtilen saydamlık ilkesinin, ihale sürecinin ihale ilanı ile duyurulan ve/veya ihale dokümanıyla düzenleme altına alınan maddeler çerçevesinde yürütülmesi ve ihaleyle ilgili hukuki ve teknik içerikli bilgilerin isteklilere sunulmasını ve ihale sürecinin ilgililerin denetimine açık biçimde yönetilmesini zorunlu kıldığı dikkate alındığında, idareler tarafından işyerinin görülmesine ilişkin olarak istekliden gelen talebe ilişkin herhangi bir işlem veya eylemde bulunulmamasının “saydamlık” ilkesi ile de bağdaşmadığı,
Yine söz konusu husus ile idare tarafından isteklilerin kamu ihalelerine özgürce katılmalarına ve/veya karar alabilmelerine imkân tanıyacak bir ortamının oluşturulmadığı da göz önünde bulundurulduğunda, tekliflerin mukayese edilmesi ve eşit koşullar altında değerlendirilmesinin mümkün olmadığı, dolayısıyla söz konusu ihalede 4734 sayılı Kanun’un 5’inci maddesinde yer alan temel ilkelerden “rekabet” ilkesinin de zedelendiği anlaşılmıştır.
Bu çerçevede yapılan değerlendirme sonucunda; işyerinin görülmesine ilişkin olarak istekli veya temsilcilerinden gelen taleplerin idarelerce karşılanmasının zorunlu olduğu ve idare tarafından söz konusu talebin yerine getirilmesi için alınması gereken sorumluluğun alınmadığı, bu durumun da başvuru sahibi isteklinin sağlıklı teklif oluşturmasına engel teşkil ettiği ve anılan Kanun’un 5’inci maddesinde belirtilen temel ilkelerden “güvenirlik”, “saydamlık” ve “rekabet” ilkelerinin zedelendiği tespit edildiğinden ihalenin şikâyete konu olan 1’inci kısmının iptal edilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilemeyecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, ihalenin 1’inci kısmının iptali gerekmektedir.