İlaç ve Serum Alımı” İhalesinde Yerli Malı Teklifi – Fiyat Avantajı – Değerlendirme Dışı Bırakılma
Karar No : 2019/UM.II-663
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2019/56641 İhale Kayıt Numaralı “2019-2020 Yılları 639 Kalem İlaç ve Serum Alımı” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü tarafından 18.03.2019 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “2019-2020 Yılları 639 Kalem İlaç ve Serum Alımı” ihalesine ilişkin olarak Doruk Ecza Deposu Ticaret Limited Şirketi’nin 25.04.2019 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 29.04.2019 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 08.05.2019 tarih ve 19243 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 08.05.2019 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2019/497 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, “2019- 2020 Yılları 639 Kalem İlaç ve Serum Alımı” ihalesinin açık ihale usulü ile gerçekleştirildiği ve 3 turlu e-eksiltme yapıldığı, taraflarınca 490’ıncı kısım için son turda 79,52 TL birim fiyat teklif edildiği, diğer istekli Gül Ecza Deposu Sanayi ve Ticaret A.Ş. tarafından ise 71,00 TL birim fiyat teklif edildiği, e-eksiltme sonucunda anılan kalemin İdari Şartname’nin “İhalenin yabancı isteklilere açıklığı ve yerli malı teklif edenler lehine fiyat avantajı uygulanması” başlıklı 8’inci maddesi uyarınca yerli malı teklif eden yerli istekli lehine fiyat avantajı uygulamasıyla kendi üzerlerinde bırakıldığının belirtildiği, ancak 16.04.2019 tarihli ihale komisyonu kararı ile söz konusu kısımla ilgili olarak ihale tarihinde açıklanan 62,6625 TL’lik yaklaşık maliyetin düşük olduğu ve ihale sonrasında güncelleme yapılarak yeni yaklaşık maliyetin 78,8981 TL olarak belirlendiği ve teklif değerlendirmesi yeni yaklaşık maliyete göre yapıldığında, tekliflerinin yaklaşık maliyetin üzerinde olduğu gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı, ihalenin anılan kısmının Gül Ecza Deposu Sanayi ve Ticaret A.Ş.nin üzerinde bırakıldığı, ancak teklif fiyatlarının güncel depocu satış fiyatının da altında olduğu ve teklif edilen ürünün yerli malı özelliği taşıdığı, Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 61’inci maddesinin dördüncü fıkrasındaki “Yerli malı teklif eden istekliler lehine fiyat avantajı, yerli malı teklif etmeyen diğer isteklilerin söz konusu mal kalemi için teklif ettikleri bedele, kendi teklif bedelleri üzerinden ihale dokümanında belirlenen fiyat avantajı oranı esas alınarak hesaplanan tutarın eklenmesi suretiyle bulunur.” hükmü gereğince Gül Ecza Deposu Sanayi ve Ticaret A.Ş. tarafından teklif edilen fiyatın %15’inin teklif tutarına eklenmesi ile anılan isteklinin yeni teklif fiyatının 81,65 TL olacağı ve bu durumda ihalenin anılan kısmında avantajlı teklif sahibi olacakları, sonuç itibariyle yerli malı teklif ettikleri kısımda fiyat avantajı uygulanmadan tekliflerinin yeni yaklaşık maliyetin üzerinde olduğu gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakılmalarının mevzuata uygun olmadığı iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
…
İncelemeye konu ihalenin 639 kısımdan oluşan mal alımı ihalesi olduğu, şikayete konu 490’ıncı kısım “Ser Aminoasit+ Zeytinyağı Bazlı Yağ+ Glukoz İçeren 1500 ml IV İnfüzyon Emülsiyonu (Periferal)” için ihale tarihinde 2 isteklinin teklif verdiği, teklifleri yeterli görülen söz konusu 2 isteklinin elektronik eksiltmeye davet edildiği, e-eksiltmenin son turunda başvuru sahibi Doruk Ecza Deposu Ticaret Ltd. Şti. tarafından 79,52 TL birim fiyat teklif edildiği, diğer istekli Gül Ecza Deposu Sanayi ve Ticaret A.Ş. tarafından ise 71,00 TL birim fiyat teklif edildiği, 16.04.2019 tarihli ihale komisyonu kararında “Doruk Ecza Deposu Ticaret Ltd. Şti.nin 490’ıncı kısım için teklif ettiği fiyatın yaklaşık maliyetin üzerinde olduğu” gerekçesiyle başvuru sahibinin teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı, ihalenin anılan kısmının Gül Ecza Deposu Sanayi ve Ticaret A.Ş.nin üzerinde bırakıldığı görülmüştür.
Başvuru sahibinin iddiası özetle, ihalenin uyuşmazlığa konu 490’ıncı kısmına ilişkin olarak taraflarınca yerli malı teklif edildiği, ancak idare tarafından fiyat avantajı uygulanmadan tekliflerinin güncellenmiş yaklaşık maliyetin üzerinde olduğu gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakılmasının mevzuata uygun olmadığıdır.
Kamu ihale mevzuatı kapsamında ihalelere sadece yerli isteklilerin katılması ile yerli istekliler ve yerli malı teklif eden istekliler lehine fiyat avantajı tanınmasına ilişkin olarak esas alınacak hükümlere yer verilmiştir. Buna göre mal alımı ihalelerinde yerli malı teklif eden istekliler lehine %15 oranına kadar fiyat avantajı sağlanabilmektedir. Ancak Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri alınarak orta ve yüksek teknolojili sanayi ürünleri arasından belirlenen ve Kurum tarafından ilan edilen listede yer alan malların ihalelerinde, yerli malı teklif eden istekliler lehine %15 oranında fiyat avantajı sağlanması hususunda ihale dokümanına hüküm konulması zorunlu hale getirilmiştir.
Yine mal alımı ihalelerinde yerli malını teklif edenler lehine fiyat avantajı uygulanmasına ilişkin olarak ilgili uygulama yönetmeliğinde detaylı hükümlere yer verilmiştir. Bu doğrultuda teklif edilen malın yerli malı olduğu hususunun, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından belirlenen usul ve esaslara uygun olarak düzenlenen yerli malı belgesi ile belgelendirileceği belirtilerek, yerli malı teklif eden istekliler lehine fiyat avantajının, yerli malı teklif etmeyen diğer isteklilerin söz konusu mal kalemi için teklif ettikleri bedele, kendi teklif bedelleri üzerinden ihale dokümanında belirlenen fiyat avantajı oranı esas alınarak hesaplanan tutarın eklenmesi suretiyle bulunması şeklinde olacağı hükme bağlanmıştır.
Bu çerçevede ihale dokümanı düzenlemelerine bakıldığında, uyuşmazlığa konu ihaleye yerli ve yabancı tüm isteklilerin katılabileceği, yerli malı teklif eden istekliye ihalenin tamamında %15 (on beş) oranında fiyat avantajı uygulanacağının belirtildiği, yerli malı teklif eden isteklilerin fiyat avantajından yararlanabilmesi için teklif ettiği mala/mallara ilişkin yerli malı belgesini/belgelerini sunmasının zorunlu olduğu ifade edilmiştir. Ayrıca yerli malı teklif edenler lehine fiyat avantajının Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 61’inci maddesi esas alınarak hesaplanacağı düzenlenmiştir.
Bu kapsamda, başvuru sahibi Doruk Ecza Deposu Ticaret Ltd. Şti. tarafından teklifi kapsamında İdari Şartname’nin 7.5.6’ncı maddesi gereğince düzenlenen tablonun ve 490’ıncı kısım için teklif ettiği ürüne ait Çorlu Ticaret ve Sanayi Odası tarafından düzenlenen 09.01.2019 tarih ve 2019123637995 belge numaralı “Yerli Malı Belgesi”nin sunulduğu, belgede yerli malı katkı oranının “%55,82” olduğu ve ürünün teknolojik düzeyinin “yüksek” olarak belirlendiği tespit edilmiştir.
Başvuru sahibinin birim fiyat teklif mektubu eki olan birim fiyat teklif cetveli incelendiğinde; 490’ıncı kısma 116,6300 TL birim fiyat olmak üzere toplam 2.124.065,56 TL fiyat teklifi verdiği görülmüştür. Anılan isteklinin idare tarafından şikayete konu kısım için 28.03.2019 tarihinde gerçekleştirilen e-eksiltmeye davet edildiği, e-eksiltmenin son turunda 79,52 TL birim fiyat olmak üzere toplam 1.448.218,24 TL fiyat teklifi verdiği görülmüştür.
E-eksiltmeye katılan bir diğer geçerli teklif sahibi istekli olan Gül Ecza Deposu Sanayi ve Ticaret A.Ş.nin ise e-eksiltmenin son turunda 71,00 TL birim fiyat olmak üzere toplam 1.384.112,00 TL fiyat teklifi verdiği görülmüştür.
16.04.2019 tarihli ihale komisyonu kararında, başvuru sahibinin 490’ıncı kısma ait birim fiyat teklif bedelinin güncellenmiş yaklaşık maliyetteki birim fiyatın üzerinde olduğu gerekçesiyle tekliflerinin uygun görülmediği belirtilmiştir.
Öncelikle, yaklaşık maliyet cetveli ve eki olan belgeler incelendiğinde, şikâyete konu 490’ıncı kısma [Ser Aminoasit+ Zeytinyağı Bazlı Yağ+ Glukoz İçeren 1500 ml IV İnfüzyon Emülsiyonu (Periferal)] ait yaklaşık maliyetin MKYS’de (Malzeme Kaynak Yönetim Sistemi) bulunan MKYS ortalama fiyat ile MKYS referans en yüksek uygun fiyatın aritmetik ortalaması esas alınarak birim yaklaşık maliyetin KDV hariç 62,6625 TL olmak üzere toplam (18.212×62,6625) 1.141.209,4500 TL olarak hesaplandığı tespit edilmiştir.
İhale komisyonu tarafından “14 Şubat 2019 tarih ve 30686 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan ve 19 Şubat 2019 tarihinden itibaren geçerli olan Beşeri Tıbbi Ürünlerin Fiyatlandırılmasına Dair Karar’ın ikinci maddesinin ikinci fıkrası gereği 2019 yılı için Beşeri Tıbbi Ürünlerin Fiyatlandırılmasında kullanılan Avro değerinin 2,6934 TL’den 3,4037 TL’ye artması, ayrıca Beşeri Tıbbi Ürünlerin Fiyatlandırılmasına Dair Karar’ın ikinci maddesinin yedinci fıkrasında bahsi geçen 9,30 TL ve 4,87 TL değerlerinin Beşeri Tıbbi Ürünlerin Fiyatlandırılmasına Dair Karar’ın anılan maddesinin onuncu fıkrası gereği Avro değerinde yapılan değişiklik oranında artırılarak 11,75 TL ve 6,15 TL olarak güncellendiği” gerekçesiyle 11.02.2019 tarihinde hesaplanan 490’ıncı kısma ait yaklaşık maliyet birim fiyatının depocu satış fiyatında meydana gelen artış oranında güncellenerek anılan kısma ait yeni yaklaşık maliyetin 78,8981 TL olarak hesaplandığı ve teklif değerlendirmesinin yeni yaklaşık maliyete göre yapıldığının belirtildiği görülmüş olup yapılan güncelleme işleminin Yönetmelik’in aktarılan 7’inci maddesinin yedinci fıkrasında yer alan “İhale komisyonu, yaklaşık maliyetin ihale tarihine kadar geçen sürede değişikliğe uğradığını belirlemesi durumunda; değişikliğin gerekçelerini belirtmek suretiyle güncellediği yaklaşık maliyeti dikkate alır.” hükmüne uygun olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Diğer taraftan, ihalenin uyuşmazlığa konu 490’ıncı kısmına ilişkin olarak, başvuru sahibi tarafından yerli malı belgesi sunulduğu ve ihale dokümanında da yerli malı teklif eden istekliye ihalenin tamamında %15 (on beş) oranında fiyat avantajı uygulanacağına yönelik düzenleme bulunduğu halde, idare tarafından tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında yerli malı fiyat avantajı uygulanmaksızın teklifi güncellenmiş yaklaşık maliyetin üzerinde bulunan isteklinin teklifinin doğrudan değerlendirme dışı bırakıldığı anlaşılmıştır.
Ancak, öncelikle ihale dokümanında yerli malı teklif eden istekliye ihalenin tamamında %15 oranında fiyat avantajı uygulanacağının düzenlendiği, bu itibarla uyuşmazlığa konu ihalede yerli malı teklif eden istekli lehine %15 (on beş) oranında fiyat avantajı uygulanması gerektiği sonucuna varılmıştır.
Elektronik eksiltme sonucunda isteklilerce teklif edilen son fiyatlara ilişkin tutanak incelendiğinde, ihalenin 490’ıncı kısmına teklif veren isteklilerden Gül Ecza Deposu Sanayi ve Ticaret A.Ş.nin e-eksiltme sonucundaki son birim fiyat teklif tutarının 71,00 TL, başvuru sahibi Doruk Ecza Deposu Ticaret Ltd. Şti.nin son birim fiyat teklif tutarının 79,52 TL olduğu görülmüştür.
İhale dokümanı düzenlemeleri doğrultusunda Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 61’inci maddesine göre yerli malı fiyat avantajı uygulandıktan sonra elde edilecek birim fiyatların ise Gül Ecza Deposu Sanayi ve Ticaret A.Ş. için 81,65 TL, Doruk Ecza Deposu Ticaret Ltd. Şti. için 79,52 TL olacağı tespit edilmiş ve bu durumda Gül Ecza Deposu Sanayi ve Ticaret A.Ş.nin teklif bedelinin başvuru sahibinin teklif bedelinden daha yüksek olduğu, bir diğer ifadeyle Gül Ecza Deposu Sanayi ve Ticaret A.Ş.nin ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi olmadığı anlaşılmıştır.
Ayrıca, yerli malı teklif eden istekli lehine fiyat avantajı uygulandıktan sonra ortaya çıkan duruma göre teklif bedellerinin güncellenmiş yaklaşık maliyete (78,8981 TL) göre yüksek olduğu anlaşılmış olup, yukarıda aktarılan Tebliğ’in 16.3’üncü maddesindeki açıklamalar çerçevesinde, ihale komisyonunun, verilen teklifleri yaklaşık maliyete göre mukayese edeceği ve bütçe ödeneklerini de göz önünde bulundurmak suretiyle teklif fiyatlarını uygun bulması halinde ekonomik açıdan en avantajlı teklifi ve varsa ikinci teklifi belirlemek veya verilen teklif fiyatlarını uygun bulmaması halinde ihalenin iptaline karar vermek hususunda takdir yetkisine sahip olduğu belirtilmiş olup, idarece yaklaşık maliyetin üzerinde olmakla birlikte teklifin kabul edilebilir nitelikte görülmesi halinde ek ödeneği bulunması veya ilgili mali mevzuatı gereği ödenek aktarımının mümkün olması durumlarında ihale komisyonu tarafından tekliflerin kamu yararı ve hizmet gerekleri de dikkate alınarak kabul edilebileceği, bu durumda da sorumluluğun idareye ait olduğu belirtilmiştir.
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, itirazen şikâyete konu ihalenin 490’ıncı kısmında yerli malı teklif eden başvuru sahibi istekli lehine %15 oranında fiyat avantajı uygulanması ve ortaya çıkan duruma göre teklif bedellerinin Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Yaklaşık maliyetin üzerindeki teklifler” başlıklı 16.3’üncü maddesinde idarelere verilen takdir yetkisi göz önünde bulundurularak değerlendirilmesi ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Öte yandan, ihalenin şikâyete konu kısmının yaklaşık maliyeti dikkate alındığında 4734 sayılı Kanun’un 53’üncü maddesi uyarınca ödenmesi gereken itirazen şikâyet başvuru bedelinin 11.442,00 TL olduğu, başvuru sahibi tarafından toplam yaklaşık maliyet üzerinden 22.887,00 TL’nin Kurum hesaplarına yatırıldığı, bu nedenle fazla ödendiği tespit edilen 11.445,00 TL’nin yazılı talebi halinde başvuru sahibine iadesinin gerektiği anlaşılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
1) Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,
2) Fazla ödenen başvuru bedelinin başvuru sahibinin yazılı talebi halinde iadesine,
Oybirliği ile karar verildi.
