Karar No : 2021/UM.II-1566
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2021/257989 İhale Kayıt Numaralı “Adli Tıp Kurumu Başkanlığı Van, Diyarbakır, Ankara Grup Başkanlıkları ile Gaziantep Şube Müdürlüğü Morg, Kimya ve Biyoloji İhtisas Dairelerine Mal ve Malzeme” İhalesi
KURUMCA YAPILAN İNCELEME:
İstanbul Adli Tıp Kurumu Başkanlığı tarafından 03.06.2021 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Adli Tıp Kurumu Başkanlığı Van, Diyarbakır, Ankara Grup Başkanlıkları ile Gaziantep Şube Müdürlüğü Morg, Kimya ve Biyoloji İhtisas Dairelerine Mal ve Malzeme” ihalesine ilişkin olarak Umtaş Uluslararası Makina Tic. A.Ş. tarafından 16.07.2021 tarih ve 33047 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 16.07.2021 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2021/1246 sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi:
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle; 29.06.2021 tarihinde EKAP üzerinden kendilerine tebliğ edilen ihale komisyonu kararında, başvuruya konu ihalenin “Bilgisayarlı tomografi cihazı” başlıklı kısmının iptal edildiğinin ifade edildiği, ancak iptal kararının mevzuat hükümlerine aykırılık teşkil ettiği, şöyle ki; ihale komisyonu kararında, ihalenin başvuru konusu edilen kısmının iptaline gerekçe olarak Kamu İhale Kanunu’nun 39’uncu maddesinin gösterildiği, anılan madde kapsamında idarenin ihaleyi iptal edebilmesine ilişkin takdir yetkisinin mutlak ve sınırsız olarak düzenlenmediği, idarenin takdir yetkisinin, bahse konu Kanun’unda yer alan temel ilkeler, kamu yararı ve hizmet gerekleri gözetilerek kullanılması ve somut olaya ilişkin koşulların dikkate alınarak idarece karar verilmesi gerektiği, bu kapsamda; idarenin iptal gerekçesinin aksine, başvuruya konu ihalenin ilgili kısmında tek geçerli teklif olmasının söz konusu ihalede rekabet ortamının oluşmadığını anlamına gelmeyeceği, ihalenin tüm kısımlarına toplam 21 isteklinin teklif verdiği göz önüne alındığında, anılan Kanun’da ifade edilen temel ilkeler çerçevesinde ihale koşullarının oluştuğunun anlaşıldığı, bunun yanı sıra, ihale konusu edilen cihazın yüksek katma değerli teknolojik bir ürün olması nedeniyle ihalede teklif sayısının az olmasının olağan olduğu, iptal edilen ihale kısmına taraflarınca teklif edilen bedelin idarenin belirlediği yaklaşık maliyetten düşük bir bedelde ve rekabetçi bir fiyat olduğu, ihale tarihinden sözleşme tarihine kadar geçecek sürede yaşanacak kur dalgalanmaları nedeniyle ilgili cihazın fiyatının artacağı, ihale konusu alıma ilişkin diğer idarelerin yaptığı ihalelerin sözleşme fiyatları ile teklif ettikleri bedel karşılaştırıldığında bu hususun anlaşılabileceği, diğer taraftan; 51 kısımdan oluşan başvuruya konu ihalenin 25 kısmında tek istekli tarafından teklif sunulmasına rağmen, bu kısımların iptal edilmeyerek yalnızca kendilerinin teklif sunduğu kısmın rekabet oluşmadığı gerekçesiyle iptal edildiği, bu durumun anılan Kanun’da yer alan temel ilkelerden olan eşit muamele ilkesine aykırılık teşkil ettiği, üstelik, bu kısımların 12’sinde ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak belirlenen isteklilerinin sundukları tekliflerinin ilgili kısmın yaklaşık maliyetinden yüksek bir bedelde olduğu, ayrıca, idarece şikayetlerine verilen cevabi yazıda alıma konu edilen cihazın ivedi bir ihtiyaç olmadığının iptal gerekçesi olarak gösterildiği, söz konusu hususun idarece ihtiyacın belirlenmesi aşamasına yönelik olduğu, bu gerekçenin ihale sürecinden önce dikkate alınması gerektiği iddialarına yer verilmiştir.
İptal gerekçeleri ile sınırlı olarak yapılan inceleme sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinde “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur…” hükmü,
Anılan Kanun’un “Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptali” başlıklı 39’uncu maddesinde “İhale komisyonu kararı üzerine idare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum bütün isteklilere derhal bildirilir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez. Ancak, idare isteklilerin talepte bulunması halinde, ihalenin iptal edilme gerekçelerini talep eden isteklilere bildirir.” hükmü,
Aynı Kanun’un “İhalenin karara bağlanması ve onaylanması” başlıklı 40’ıncı maddesinde “…İhale komisyonu gerekçeli kararını belirleyerek, ihale yetkilisinin onayına sunar. Kararlarda isteklilerin adları veya ticaret unvanları, teklif edilen bedeller, ihalenin tarihi ve hangi istekli üzerine hangi gerekçelerle yapıldığı, ihale yapılmamış ise nedenleri belirtilir.
İhale yetkilisi, karar tarihini izleyen en geç beş iş günü içinde ihale kararını onaylar veya gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle iptal eder.
İhale; kararın onaylanması halinde geçerli, iptal edilmesi halinde ise hükümsüz sayılır…” hükmü,
Bahse konu Kanun’un “Kesinleşen ihale kararlarının bildirilmesi” başlıklı 41’inci maddesinde “İhale sonucu, ihale kararının ihale yetkilisi tarafından onaylandığı günü izleyen en geç üç gün içinde, ihale üzerinde bırakılan dâhil olmak üzere, ihaleye teklif veren bütün isteklilere bildirilir. İhale sonucunun bildiriminde, tekliflerin değerlendirmeye alınmama veya uygun bulunmama gerekçelerine de yer verilir.
İhale kararının ihale yetkilisi tarafından iptal edilmesi durumunda da isteklilere gerekçeleri belirtilmek suretiyle bildirim yapılır…” hükmü,
Başvuruya konu ihaleye ait İdari Şartname’nin “İhale konusu alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu malın;
a) Adı: Kimyasal Sarf Malzeme ve Cihaz
b) Varsa kodu:
c) Miktarı ve türü:
Toplam 52 kalemden oluşan Laboratuvar, Kimyasal Sarf Malzeme ile Cihaz alım işidir.
Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.
ç) Teslim edileceği yerler:
Bilgisayarlı Tomografi Cihazı; Adli Tıp Kurumu Başkanlığı ile Adli Tıp Kurumu Ankara Grup Başkanlığına,
Biyoloji İhtisas Dairesi Sarf Malzeme ve Cihazı; Adli Tıp Kurumu Gaziantep Şube Müdürlüğüne;
Morg İhtisas Dairesi Cihazları; Adli Tıp Kurumu Diyarbakır Grup Başkanlığına ve 1 adet Doku Takip Cihazı Adli Tıp Kurumu Ankara Grup Başkanlığına,
Kimya İhtisas Dairesi Cihazları; İcmalde belirtilen miktarlarda Adli Tıp Kurumu Başkanlığı ile Van, Ankara, İzmir Grup Başkanlıkları ve Adli Tıp Kurumu Gaziantep Şube Müdürlüğüne;
Kimya İhtisas Dairesi Kimyasal ve Laboratuvar Sarfları; yine İcmalde belirtilen miktarlarda Adli Tıp Kurumu Van Grup Başkanlığı ile Adli Tıp Kurumu Gaziantep Şube Müdürlüğüne;
Skopi Cihazı ise; Adli Tıp Kurumu Malatya Grup Başkanlığı ile Adli Tıp Kurumu Muğla Şube Müdürlüklerine teslim edilecektir.
d) Bu bent boş bırakılmıştır.” düzenlemesi,
Anılan Şartname’nin “Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptal edilmesi” başlıklı 34’üncü maddesinde “34.1. İhale komisyonu kararı üzerine İdare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez.
34.2. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum, bütün isteklilere gerekçesiyle birlikte derhal bildirilir.” düzenlemesi,
Bahse konu Şartname’nin “İhale kararının onaylanması veya iptali” başlıklı 37’nci maddesinde “37.1. İhale kararı ihale yetkilisince onaylanmadan önce, ihale üzerinde bırakılan istekli ile varsa ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığı Kurumdan teyit edilerek buna ilişkin belge ihale kararına eklenir.
37.2. Yapılan teyit işlemi sonucunda, her iki isteklinin de yasaklı çıkması durumunda ihale iptal edilir.
37.3. İhale yetkilisi, karar tarihini izleyen en geç beş iş günü içinde ihale kararını onaylar veya gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle iptal eder.
37.4. İhale; kararın ihale yetkilisince onaylanması halinde geçerli, iptal edilmesi halinde ise hükümsüz sayılır.” düzenlemesi yer almaktadır.
25.06.2021 onay tarihli ihale komisyonu kararı incelendiğinde; başvuru konusu edilen ihalenin “Bilgisayarlı tomografi cihazı” başlıklı 51’inci kısmına, yalnızca başvuru sahibi Umtaş Ulus. Mak. Tic. A.Ş. tarafından teklif sunulduğu ve ihale komisyonu tarafından sunulan bu teklifin geçerli teklif olarak değerlendirildiği, söz konusu kararda “… Bilgisayarlı tomografi cihazının gerekli rekabet ortamı oluşturularak yapılabilecek bir alım olmasına rağmen, gerekli rekabet koşulları oluşmadığı …” gerekçesiyle ihalenin şikâyete konu 51’inci kısmının iptal edilmesine karar verildiği,
İdarenin başvuru sahibinin şikâyetine verdiği cevabi yazısında “… firmanız tarafından teklif edilen bilgisayarlı tomografi cihazı hem maliyetinin aşırı yüksek olması ve İstanbul ile Ankara için böyle bir ivedilik söz konusu olmadığından kısım iptal edilmiştir. …” ifadelerine yer verildiği tespit edilmiştir.
Yukarıda aktarılan mevzuat hüküm ve düzenlemelerinden; idarelerin ihalelerde saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumlu oldukları, ihale komisyonu kararı üzerine idarenin, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbest olduğu, ancak bu takdir yetkisinin sınırsız olmayıp kanunun temel ilkelerine uygun olarak kamu yararı ve hizmet gerekleri ile sınırlı olduğu anlaşılmaktadır. İhalenin iptal edilmesine ilişkin işlemlerin gerçekleştirilmesinde takdir yetkisinin, gerekçe belirtilmek suretiyle kullanımı bu işlemin hukuka uygunluğu noktasında önem arz etmekte olup, anılan Kanun’da ihalenin iptal edilmesi durumunda isteklilere gerekçeleri belirtilmek suretiyle bildirim yapılması gerektiği ifade edilmiştir.
İhale işlem dosyasının incelenmesi neticesinde; başvuruya konu ihalenin her bir kısmının kendi içerisinde, başka bir deyişle; ilgili kısımlara ilişkin yaklaşık maliyet, teklif bedelleri, ihale konusu edilen ihtiyaç gibi hususlar dikkate alınarak değerlendirilmesi gerektiği, bu çerçevede; başvuru sahibinin iddiasının aksine, ihalenin “bilgisayarlı tomografi cihazı” başlıklı 51’inci kısmının idarece iptal edilmesine rağmen, anılan ihalenin diğer kısımlarının iptal edilmemesinin eşit muamele ilkesine aykırılık teşkil etmeyeceği,
İhalenin başvuru konusu edilen kısmına ilişkin iptal gerekçeleri ile sınırlı olarak yapılan inceleme neticesinde; söz konusu kısma ilişkin tek geçerli teklifin sunulduğu, tek teklif veren başvuru sahibinin teklif bedeli yaklaşık maliyet bedelinin altında olmakla birlikte, yaklaşık maliyete oldukça yakın bir bedel olduğu, Kamu İhale Kanunu’nun 5’inci maddesinde yer alan temel ilkelerden “ihtiyacın uygun şartlarla karşılanması”, “kaynakların verimli kullanılması” ve “ihalede rekabet ortamının sağlanması” ilkelerinin idareler tarafından gözetilmesi gerektiği, ihale komisyonu kararında ifade edilen “rekabet ortamının oluşmadığına” ve idarece şikâyete cevap yazısında belirtilen “ihtiyacın ivedi nitelikte olmadığına” ilişkin iptal gerekçelerinin; temel ilkelerin gerçekleştirilmesi açısından yapılan bir değerlendirme neticesinde alındığı, inceleme konusu ihalede yaklaşık maliyetin idarece piyasa araştırması yapılmak suretiyle mevzuata uygun olarak hesaplandığı, başvuru sahibi tarafından sunulan teklifin, idarenin mali işleyişi açısından değerlendirilerek ekonomik açıdan avantajlı bir teklif olarak görülmeyerek reddedilmesi ve bu doğrultuda kaynakların verimli kullanılması ve ihtiyacın uygun şartlarla karşılanması gerektiği hususlarının da idarece iptal gerekçeleri açısından dikkate alınmasının Kanun koyucu tarafından idarelere tanınan bütün tekliflerin reddedilerek ihalenin iptal edilmesi serbestisi içerisinde olduğu, bu çerçevede, idarece başvuruya konu ihalenin belirtilen gerekçeler ile iptal edilmesinde kamu ihale mevzuatına aykırılık bulunmadığı anlaşıldığından; başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,
Oybirliği ile karar verildi.