SAYIŞTAY KARARI
- Fiyat Farkı Hesabı
- Hakedişten Yapılması Gereken Fiyat Farkı Kesintisinin Yapılmaması
- Fiyat Farkının Yanlış Hesaplanması
Konu: A) Malullük, Yaşlılık Ve Ölüm Sigorta Primlerinden İşveren Hissesinin Beş Puanlık Kısmı Hazine Tarafından Karşılanmasına Rağmen, Fiyat Farkı Hesabında Bu Düşüşün Dikkate Alınmaması
- B) İşçilik Dışındaki Diğer Unsurlara Kararnamenin 7 İnci Maddesine Göre Hesap Edilmesi Gereken Fiyat Farkının Anılan İşin Şartname Ve Sözleşmesine Aykırı Olarak Hesap Edilmemesi Nedeniyle Hakedişlerden Yapılması Gereken Fiyat Farkı Kesintisinin Yapılmaması
Dosyada mevcut belgelerin okunup incelenmesinden sonra gereği görüşüldü;
1-) 1218 sayılı İlam’ın 1. Maddesi ile, 07.07.2008 tarihinde …………TL ihale bedeli ile ………… Şti.’ne ihale edilen “………… Hizmet Alımı” işinde;
- A) 01.10.2008 tarihinden itibaren malullük, yaşlılık ve ölüm sigorta primlerinden işveren hissesinin beş puanlık kısmı Hazine tarafından karşılanmasına rağmen, fiyat farkı hesabında bu düşüşün dikkate alınmayarak ödeme yapılması nedeniyle …………-TL’ye;
- B) İşçilik dışındaki diğer unsurlara Kararnamenin 7 inci maddesine göre hesap edilmesi gereken fiyat farkının anılan işin Şartname ve Sözleşmesine aykırı olarak hesap edilmemesi nedeniyle hakedişlerden yapılması gereken fiyat farkı kesintisinin yapılmaması sonucu …………-TL’ye olmak üzere toplam …………TL’ye tazmin hükmü verilmiştir.
Dilekçi dilekçesinde özetle,
(A) Bendi ile ilgili olarak, Hazine tarafından karşılanan tutarların Hazinenin bir desteği olup, hakedişten düşülmesi durumunda, firmanın ilgili yasadan kaynaklanan hakkının engellenmiş olacağını; Hazine tarafından karşılanan tutar, borcunu zamanında ödeyen firmalara tanınan bir hak olduğundan, kesinti yapılmasının eşit muamele ve yasal düzenlemeye aykırı olduğunu belirtmiş ve emsal mahkeme kararlarını dilekçe ekinde sunarak tazmin hükmünün kaldırılmasını talep etmiştir.
(B) Bendi ile ilgili olarak, İlam’da konu olan bedelin tahsili için Başkanlık Makamınca ilgili firma hakkında ………… 1. Asliye Hukuk Mahkemesinde 2012/630 Esas No ile 08.10.2012 tarihinde dava açıldığını belirterek tazmin hükmünün kaldırılmasını talep etmiştir.
Başsavcılık karşılama yazısında,
“Sorumlular ilamın 1/a maddesiyle, 5 puanlık prim desteği (Hazine yardımı) nin, müteahhidin hak edişinden kesilmemesi nedeniyle verilen tazmin hükmünün, desteğin bir teşvik unsuru olarak ödendiğini, hak edişten kesilmesi halinde, desteğin sağlanmamış olacağını, yerel mahkemelerin de bu yönde karar verdiğini ileri sürerek kaldırılmasını istemişlerdir. Talep yerinde olduğundan, tazmin hükmünün sorumlular üzerinden kaldırılması,
Sorumlular ilamın 1/B maddesiyle yanlış fiyat farkı uygulaması nedeniyle verilen tazmin hükmünün, fazla ödemenin tahsili için ahizi hakkında dava açıldığını ileri sürerek kaldırılmasını istemişlerdir.
Ancak, her hangi bir tahsilat sağlanmadığından istemin reddedilmesi,
Uygun mütalaa olunmaktadır.” Denilmiştir.
(A) Bendi ile ilgili olarak, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun “Prim oranları ve devlete katkısı” başlıklı 81 inci maddesinin (ı) bendinde aynen;
“(Ek: 17/4/2008-5763/24 md.) Bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalıları çalıştıran özel sektör işverenlerinin, bu maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine göre malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerinden, işveren hissesinin beş puanlık kısmına isabet eden tutar Hazinece karşılanır. İşveren hissesine ait primlerin Hazinece karşılanabilmesi için, işverenlerin çalıştırdıktan sigortalılarla ilgili olarak bu Kanun uyarınca aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumuna vermeleri, sigortalıların tamamına ait sigorta primlerinin sigortalı hissesine isabet eden tutarı ile Hazinece karşılanmayan işveren hissesine ait tutarı yasal süresinde ödemeleri, Sosyal Güvenlik Kurumuna prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcu bulunmaması şarttır. Ancak Kuruma olan prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçlarını 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 48 inci maddesine göre tecil ve taksitlendiren işverenler ile 29/7/2003 tarihli ve 4958 sayılı Sosyal Sigortalar Kurumu Kanununa ve 22/2/2006 tarihli ve 5458 sayılı Sosyal Güvenlik Prim Alacaklarının Yeniden Yapılandırılması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile diğer taksitlendirme ve yapılandırma Kanunlarına göre taksitlendiren ve yapılandıran işverenler bu tecil, taksitlendirme ve yapılandırmaları devam ettiği sürece bu fıkra hükmünden yararlandırılır. Bu fıkra hükümleri Kamu idareleri işyerleri ile bu Kanuna göre sosyal güvenlik destek primine tabi çalışanlar ve yurt dışında çalışan sigortalılar hakkında uygulanmaz…” denilmektedir.
01.10.2008 tarihinden sonra yürürlüğe giren düzenlemeye göre, malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerinden, işveren hissesinin beş puanlık kısmına isabet eden tutar Hazinece karşılanmaya başlanılmıştır. Dolayısıyla Fiyat Farkı Kararnamesinin 8’inci madde esaslarına göre yapılacak fiyat farkı ödemelerinde Hazinece karşılanan tutarların dikkate alınması ve hakediş ödemelerinden düşülmesi gerekir. Aksi halde aynı prim tutarının hem bütçeden hem de Hazineden ödenmesi yolu açılmış olur.
Nitekim bu husus, Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımlarında Teklif Fiyata Dahil Olacak Masraflar” başlıklı maddesinin 17 nci fıkrasında aynen;
“(Ek: 25/10/2008 – 27035 R.G. / 4 md.) 15/5/2008 tarihli ve 5763 sayılı Kanunun 24 üncü maddesi ile 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 81 inci maddesinin birinci fıkrasına eklenen (ı) bendinde; özel sektör işverenlerinin, malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerinden, işveren hissesinin beş puanlık kısmına isabet eden tutarın Hazinece karşılanacağı hüküm altına alınmıştır.
İhale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatlerinin tamamının idare için kullanıldığı tüm hizmet alımı ihalelerinde, teklifler Hazine tarafından karşılanacak olan işveren sigorta primi tutarı dikkate alınmadan, işveren payları üzerinden hesaplanarak sunulacak ve değerlendirilecektir. Bu çerçevede, fiyat farkı hesaplanması öngörülen ihalelerde sözleşmenin yürütülmesi aşamasında, yüklenicinin yukarıda anılan Kanun hükmü uyarınca prim teşvikinden yararlanması halinde 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa Göre İhalesi Yapılacak Olan Hizmet Alımlarına İlişkin Fiyat Farkı Hesabında Uygulanacak Esasların 8 inci maddesinde yer alan, ‘b) İhale (son teklif verme) tarihi itibarıyla işveren tarafından karşılanacak olan sosyal sigorta primi ve işsizlik sigortası primine ilişkin toplam tutarda; asgari ücret değişikliği veya sigorta primi alt sınır değişikliği ile prim oranları değişikliği gibi sebeplerle meydana gelecek fark,
…506 sayılı Kanun gereğince işveren nam ve hesabına Hazinece yapılacak olan ödemeler de dikkate alınmak suretiyle bu Esasların 7 nci maddesi uygulanmaksızın ödenir veya kesilir.’ hükmü gereğince, Hazine tarafından karşılanan prim tutarı, idare tarafından yüklenicinin hakedişinden kesilecektir.” denilmek suretiyle açık bir biçimde ifade edilmiştir.
01.10.2008 tarihinden itibaren malullük, yaşlılık ve ölüm sigorta primlerinden, işveren hissesinin beş puanlık kısmı Hazine tarafından karşılandığından aynı mahiyetteki ikinci kez prim ödenmesinin önlenmesi için buradaki ödemeden %5 prim tutarının düşülmesi gerekir. %5 prim tutarı düşülmediği takdirde mükerrer ödeme yapılmış olacaktır. Şöyle ki; Firma tarafından gerçekleştirilen hizmet alımı işinde; firma teklif verirken işçi ücreti, primler gibi birçok unsuru içeren toplam maliyetini hesaplamıştır. Firmanın teklifinde, primler de işverenin maliyeti içerisinde yer almakta ve idare tarafından 01.10.2008 tarihine kadar bu primler de firmaya ödenmektedir. İdare işçilerin prim dahil tüm ücretlerini yükleniciye ödemekte, diğer taraftan da Hazine bu işçilere ait işveren payını karşılamaktadır. Böylece işveren payı bir yandan idarece bir yandan da Hazinece ödenmiş olmaktadır.
Bu nedenle, 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa Göre İhalesi Yapılacak Olan Hizmet Alımlarına İlişkin Fiyat Farkı Hesabında Uygulanacak Esasların 8 inci madde esaslarına göre yapılacak fiyat farkı ödemelerinde Hazinece karşılanan tutarların dikkate alınması ve hakediş ödemelerinden düşülmesi gerekeceğinden, 1218 sayılı İlam’ın 1. Maddesinin (A) bendi ile verilen tazmin hükmünün mevzuata uygun olduğuna;
(B) bendi ile ilgili olarak;
Tazmin konusu tutarın tahsil edileceği bildirilmekle birlikte, tahsilata ilişkin bir belge gönderilmemesi ve ilam hükmüne de itirazın bulunulmaması nedeniyle 1218 sayılı İlam’ın 1. Maddesinin (B) bendi ile verilen tazmin hükmünün mevzuata uygun olduğuna;
Sonuç olarak, dilekçi talebinin reddedilerek 1218 sayılı İlam’ın 1. maddesi ile verilen tazmin hükmünün TASDİKİNE,
