Sınır Değerin Yanlış Hesaplanması Sonucu İsteklinin Değerlendirme Dışı Bırakılması

  • Personel Çalıştırılmasına Dayalı Olmayan Hizmet İhalesi
  • Sınır Değerin Yanlış Hesaplanması

KAMU İHALE KURUL KARARI

Toplantı No        : 2019/004

Gündem No      : 49

Karar Tarihi         : 16.01.2019

Karar No              : 2019/UH.II-90

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2018/560596 İhale Kayıt Numaralı “Manisa Büyükşehir Belediyesi Kültür Sosyal İşler Daire Başkanlığı Merkez ve İlçe Eğitim Merkezleri Kısmi Zamanlı Öğretmenlik Ders Saati Hizmet Alımı İşi” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Manisa Büyükşehir Belediye Başkanlığı Kültür ve Sosyal İşler Dairesi Başkanlığı tarafından 07.12.2018 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Manisa Büyükşehir Belediyesi Kültür Sosyal İşler Daire Başkanlığı Merkez ve İlçe Eğitim Merkezleri Kısmi Zamanlı Öğretmenlik Ders Saati Hizmet Alımı İşi” ihalesine ilişkin olarak Pasifik Grup Kurumsal Hizmetler Danışmanlık Temizlik İnşaat Nakliye Turizm Gıda Eğitim Taahhüt ce Tic. Ltd. Şti. nin 18.12.2018 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 19.12.2018 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 20.12.2018 tarih ve 61482 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 20.12.2018 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2018/1845 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, şikâyete konu ihalenin personel çalıştırılmasına dayalı olmayan bir hizmet alımı olduğu, Kamu İhale Genel Tebliği açıklamaları doğrultusunda yapılan hesaplamada sınır değerin 14.917.293,74 TL olarak belirlendiği, 17.774.669,84 TL tutarındaki tekliflerinin sınır değerin üzerinde olması nedeniyle aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmadan ihalenin uhdelerinde kalmaları gerektiği iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 37’nci maddesinde “…Bu ilk değerlendirme ve işlemler sonucunda belgeleri eksiksiz ve teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olan isteklilerin tekliflerinin ayrıntılı değerlendirilmesine geçilir.

Bu aşamada, isteklilerin ihale konusu işi yapabilme kapasitelerini belirleyen yeterlik kriterlerine ve tekliflerin ihale dokümanında belirtilen şartlara uygun olup olmadığı ile birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunup bulunmadığı incelenir. Uygun olmadığı belirlenen isteklilerin teklifleri ile birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunan teklifler değerlendirme dışı bırakılır.” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarında teklif fiyata dahil olacak giderler” başlıklı 78’inci maddesinde “78.1.Bu Tebliğde personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımları için öngörülen düzenlemeler, 4734 sayılı Kanunun 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi gereğince ihale edilebilecek personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerine uygulanır.

78.1.1.  Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı; ihale konusu işte çalıştırılacak personel sayısının ihale dokümanında belirlendiği, bu personelin çalışma saatlerinin tamamının idare için kullanıldığı, yaklaşık maliyetinin en az %70’lik kısmının asgari işçilik maliyeti ile varsa ayni yemek ve yol giderleri dahil işçilik giderinden oluştuğu ve niteliği gereği süreklilik arz eden hizmet alımlarını ifade eder.

78.1.2.  Danışmanlık hizmetleri, hastane bilgi yönetim sistemi hizmetleri ve çağrı merkezi hizmetleri, 78.1.1 inci maddede yer alan koşullara bakılmaksızın personel çalıştırılmasına dayalı hizmet olarak kabul edilmez.

78.1.3. Mahalli idare veya şirketlerinin bütçelerinden yapılan, yıl boyunca devam eden, niteliği gereği süreklilik arz eden ve haftalık çalışma saatlerinin tamamının idare için kullanıldığı park ve bahçe bakım ve onarımı ile çöp toplama, cadde, sokak, meydan ve benzerlerinin temizlik işleri, 78.1.1 inci maddede yer alan diğer koşullara bakılmaksızın personel çalıştırılmasına dayalı hizmet olarak kabul edilir.

78.1.4.  Niteliği gereği süreklilik arz etme koşulu dışında diğer koşulları taşıyan ve ihale edilmesi mümkün olan hizmet alımlarında, teklifler ile aşırı düşük tekliflerin hazırlanması ve değerlendirilmesinde bu Tebliğin personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihaleleri için öngördüğü düzenlemeler (asgari işçilik maliyeti ile sözleşme giderleri ve genel giderlerin hesabı, sınır değer tespiti, işçilik hesaplama modülünün kullanım zorunluluğu vb.) aynen uygulanır.

78.29. Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde, sözleşme gideri ve genel giderler dahil toplam asgari işçilik maliyetinin altında işçilik bedeli sunan isteklilerin teklifleri, ihale dokümanına aykırı teklif sunulduğu gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakılır.

78.30. Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde isteklilerin teklif bedelleri varsa yüklenici karı ile aşağıdaki bileşenlerden oluşur:

  1. a) Asgari İşçilik Maliyeti: İhale tarihinde yürürlükte bulunan brüt asgari ücret veya idari şartnamede brüt asgari ücretin yüzde (%) fazlası olarak belirlenen ücret (ulusal bayram ve genel tatil günleri ile fazla çalışma saatlerine ilişkin ücretler dahil), nakdi yemek ve yol bedeli gibi prime esas kazancın hesabında esas alınan işçiliğe bağlı diğer ödemeler ve işveren sigorta primlerinin toplam tutarı asgari işçilik maliyetini oluşturur.
  2. b) İşçilikle Bağlantılı Ayni Giderler: İdari şartnamede işçi sayısıyla bağlantı olarak teklife dahil edilmesi öngörülen ayni giderler teklif bileşeni kabul edilir.
  3. c) Hizmetin Yürütülmesine Yardımcı Unsurlar: İhale konusu hizmet işinin yürütülmesinde yardımcı nitelikte olan ve idari şartnamede belirtilen unsurlar teklif bileşeni kabul edilir.

ç) Sözleşme Giderleri ve Genel Giderler: İhale ve sözleşmeye ilişkin damga vergileri, Kamu İhale Kurumu payı ve noter masrafları gibi sözleşme giderleri ile amortisman, ihale konusu işte kullanılacak giyim gideri, oryantasyon (ihale konusu işe uyum) eğitimi gideri, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu uyarınca işyeri hekimliği ve iş güvenliği uzmanı ücreti ile çalışanlara verilecek eğitim gideri, silahlı atış eğitim gideri, özel güvenlik mali sorumluluk sigortası gideri, yaka kartı, önemli bir bileşen olarak değerlendirilmeyen ilaçlama gideri, toplu ulaşım kartı bedeli ve bu nitelikteki genel giderleri karşılamak üzere, birim fiyat teklif cetvelinde yer alan her bir işçilik birim fiyatı üzerinden; işçi sayısı üzerinden teklif alınması idarece uygun görülmeyen iş kalemi/kalemleri için ise çalıştırılacak her bir personelin işçilik maliyeti üzerinden, % 4 oranında hesaplanan sözleşme giderleri ve genel giderler teklif bileşeni olarak kabul edilir.” açıklamaları,

Anılan Tebliğ’in “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “79.1. Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer aşağıdaki kurallara göre tespit edilir.

79.1.1. Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde kar hariç yaklaşık maliyet tutarı sınır değer olarak kabul edilir.

79.1.2. Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımı ihalelerinde sınır değer;

SD: Sınır değeri,

YM: Yaklaşık maliyeti,

n: İhalenin ilk oturumunda teklif mektubu ve geçici teminatı usulüne uygun olduğu anlaşılan ve teklif tutarı yaklaşık maliyetin yüzde 60’ından düşük ve yaklaşık maliyetten yüksek olanlar dışındaki isteklilerin teklif sayısını,

T1, T2, T3….Tn: İhalenin ilk oturumunda teklif mektubu ve geçici teminatı usulüne uygun olduğu anlaşılan ve teklif tutarı yaklaşık maliyetin yüzde 60’ından düşük ve yaklaşık maliyetten yüksek olanlar dışındaki isteklilerin teklif bedellerini,

R: Sınır Değer Tespit Katsayısını

79.1.3. 79.1.2 nci maddede yer alan R değeri her yıl 1 Şubat tarihinden geçerli olmak üzere Kurum tarafından belirlenir ve ilan edilir. İhalenin konusu veya işin niteliğine göre Kurum tarafından farklı R değerleri belirlenebilir.

…

79.3.5. Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımlarına ilişkin yapılan aşırı düşük teklif açıklamasında, sözleşme giderleri ve genel giderlerin % 4 oranında hesaplanması söz konusu olmayacak, sözleşme giderleri ilgili mevzuatına göre hesaplanmak suretiyle açıklama yapılacaktır…” açıklamaları yer almaktadır.

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu hizmetin;

  1. a) Adı: Manisa Büyükşehir Belediyesi Kültür Sosyal İşler Daire Başkanlığı Merkez ve İlçe Eğitim Merkezleri Öğretmenlik Ders Saati Hizmet Alımı İşi
  2. b) Miktarı ve türü: Miktar : Kısmi zamanlı Toplamda 18 adet Merkez ve İlçe Eğitim Merkezlerinde toplam 466.282 ders saati hizmeti Alımı

Türü: Kısmi zamanlı ders saati Hizmeti Alımı

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

  1. c) Yapılacağı yer: Manisa Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Dairesi başkanlığına bağlı Merkez ve İlçe eğitim merkezleri” düzenlemesi,

 “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “25.1. İsteklilerin sözleşmenin uygulanması sırasında ilgili mevzuat gereğince ödeyeceği her türlü vergi, resim, harç ve benzeri giderler ile ulaşım, haberleşme, irtibat bürosu ve buna ilişkin giderler ve her türlü sigorta giderleri teklif edilecek fiyata dahildir.

25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.

25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:

25.3.1. İsteklilerin sözleşmenin uygulanması sırasında ilgili mevzuat gereğince ödeyeceği her türlü vergi, resim, harç ve benzeri giderler ile ulaşım, haberleşme, irtibat bürosu ve buna ilişkin giderler ve her türlü sigorta giderleri teklif edilecek fiyata dahildir.

25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.” düzenlemesi,

“Sınır değer” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değer hesaplar.

33.2. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;

  1. a) Verilen hizmetin ekonomik olması,
  2. b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
  3. c) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen teklifler, geçerli teklif olarak belirlenir. İhale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin sınır değerin altında olması durumunda kesin teminat 40.1 maddesinde yer alan hüküm uyarınca hesaplanan tutar üzerinden alınır.” düzenlemesi,

Teknik Şartname’nin “Teklif Fiyata Dahil Giderler” başlıklı 8’inci maddesinde  “Yüklenicinin birim fiyat bedel olarak sunduğu teklifi: Toplam 466.282 ders saati alımı 12 (oniki) aylık bir süre karşılığı hizmet sunumudur. Yüklenici firma, 4857 Sayılı İş Kanunu ve diğer yasaların hükümlerine kesinlikle uyacaktır. Bu kanunların öngördüğü vecibeleri yerine getirmek zorundadır. Aksi takdirde doğabilecek her türlü tazminat ve ödemeler yüklenici firmaya aittir. Öğretmenlerin brüt 1 saatlik ders ücreti, ihale tarihi itibariyle geçerli olan brüt saatlik asgari ücretin 3,45 katından az olamaz. Fiyat Farkı, verilmeyecektir.” düzenlemesi yer almaktadır.

Şikâyete konu ihalenin Manisa Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Dairesi Başkanlığına ait  “2018/560596 İhale Kayıt Numaralı Manisa Büyükşehir Belediyesi Kültür Sosyal İşler Daire Başkanlığı Merkez ve İlçe Eğitim Merkezleri Kısmi Zamanlı Öğretmenlik Ders Saati Hizmet Alımı İşi” olduğu, 07.12.2018 tarihinde gerçekleştirilen ihaleye 2 isteklinin katıldığı, 07.12.2018 tarihli ihale komisyonu kararı ile Pasifik Grup Kurumsal Hizm. Dan. Tem. İnş. Nak.  Tur. Gıda Eğitim Taah. ve Tic. Ltd. Şti.ne ait teklifin Teknik Şartname’nin “Teklif fiyata dahil giderler” başlıklı 8’inci maddesinin karşılanmadığı gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı, ihalenin Besot Manisa Belediyesi Müş. Müh. Müteah. Hizm. Ulaşım Toplu Taşımacılık Sosyal Tesisler İşletmeciliği Turizm ve Enerji San. ve Tic. A.Ş. uhdesinde bırakıldığı ve anılan kararın 12.12.2018 tarihinde ihale yetkilisince onaylanarak isteklilere EKAP üzerinden tebliğ edildiği görülmüştür.

İncelenen ihalenin konusunun Manisa Büyükşehir Belediyesi sınırlarında bulunan toplam 18 merkezdeki eğitime destek kurslarında çalışacak Türkçe, Matematik, Tarih, Coğrafya, Felsefe, Fizik, Kimya, Biyoloji, Fen Bilgisi ve İdareci öğretmenleri olmak üzere 9 farklı alanı kapsayan 466.282 saat ders hizmeti alımı olduğu, gerek ihale dokümanında gerek birim fiyat teklif cetveli standart formunda söz konusu eğitim hizmetinin saat cinsinden belirlemesinin yapıldığı, ihale dokümanında personel sayısına ilişkin bir belirlemenin yapılmadığı, ayrıca ihale dokümanında eğiticilerin çalışma saatlerinin tamamını idare için kullanacağına dair herhangi bir düzenlemenin de bulunmadığı görülmüştür.

Yukarıda yer verilen mevzuat hüküm ve açıklamaları uyarınca bir hizmet alımının personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olarak nitelendirilebilmesi için çalıştırılacak personel sayısının ihale dokümanında belirlenmiş olması, bu personelin çalışma saatlerinin tamamının idare için kullanılacak olması, yaklaşık maliyetin en az %70’lik kısmının asgari işçilik maliyeti ile varsa ayni yemek ve yol giderleri dahil işçilik giderinden oluşması ve niteliği gereği süreklilik arz eden hizmet alımı niteliğine sahip olması gerekmektedir. İnceleme konusu ihale açısından aktarılan koşulların bir arada gerçekleşmediği dikkate alındığında, başvuruya konu ihalenin personel çalıştırmasına dayalı olmayan bir hizmet alımı ihalesi olduğu anlaşılmıştır.

Kamu İhale Genel Tebliği’nde yer alan açıklamalar uyarınca personel çalıştırılmasına dayalı olan hizmet alımı ihalelerinde sözleşme gideri ve genel giderler dahil toplam asgari işçilik maliyetinin altında teklif sunan isteklilerin tekliflerinin ihale dokümanına aykırı teklif sunulduğu gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakılacağı anlaşılmakla birlikte personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımı ihalelerinde sınır değerin üzerinde teklif sunan isteklilerin tekliflerinin toplam asgari işçilik maliyeti açısından değerlendirilmesine ilişkin herhangi bir açıklamanın ise bulunmadığı görülmüştür. Dolayısıyla, personel çalıştırılmasına dayalı olmayan inceleme konusu ihale açısından, gerek yaklaşık maliyet gerekse tekliflerin hesaplanması açısından işçilik giderlerinin tespitinde %4 oranındaki sözleşme giderleri ve genel giderlerin işçilik giderlerine dahil edilmesi söz konusu olmayacaktır.

Diğer yandan Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.3.5’inci maddesinde, personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımlarında sözleşme giderleri ve genel giderlerin  %4 oranında hesaplanmayacağı, sözleşme giderlerinin ilgili mevzuatına göre hesaplanmak suretiyle açıklanacağı belirtilmiştir. Tebliğ’in anılan düzenlemesinden personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımı ihalelerinde sözleşme giderleri ve genel giderlerine yönelik hesaplamaya ilişkin açıklamanın sadece aşırı düşük teklif sorgulamasında söz konusu olacağı anlaşılmıştır.

07.12.2018 tarihli ihale komisyonu kararı ile idarece şikâyet başvurusuna verilen cevap yazısında başvuru sahibi istekliye ait teklifin, teklif tutarının Teknik Şartname’nin 8’inci maddesinde düzenlen şartları karşılamadığı ifade edilerek değerlendirme dışı bırakıldığının ifade edildiği,  bu hususa ilişkin hesabın da;

“İhale tarihi itibari ile yürürlükte bulunan brüt saatlik asgari ücretin 3,45 katı ve sözleşme damga vergisi, karar pulu ile KİK payı dikkate alınarak yapılan hesaplama,

 2.029,00TL/30

=67,63/7,5                 31,12x % 22,5= 7,00 TL (işveren payı)

=9,02 x 3,45

=31,12+7,00 TL

=38,12 TL

 38,12 TL X 466.282=17.774.669,84 TL

17.774.669,84 TL + 278.529,07 TL (sözleşme damga vergisi, karar pulu ile KİK payı)

= 18.053.198,91 TL” şeklinde yapıldığı görülmüştür.

Teknik Şartname’nin “Teklif Fiyata Dahil Giderler” başlıklı 8’inci maddesinde anılan hizmet alımında çalışacak öğretmenlerin brüt 1 saatlik ders ücretinin ihale tarihi itibariyle geçerli olan brüt saatlik asgari ücretin 3,45 katından az olamayacağı düzenlenmiştir. Söz konusu düzenleme göz önünde bulundurularak KİK işçilik hesaplama modülü üzerinden yapılan hesaplamada kısmi süreli çalışmada esas alınması gereken saatlik asgari ücretin 38,11 TL olduğu anlaşılmıştır.

 Bu çerçevede, Teknik Şartname’nin aktarılan maddesinde belirtilen orandaki brüt asgari ücretin toplamının (38,11 TLX 466.282) 17.770.007,00 TL, başvuru sahibi istekliye ait teklif fiyatının 17.774.669,84 TL olduğu anlaşılmış olup Kamu İhale Genel Tebliği açıklamaları dikkate alınarak yapılan hesaplamada sınır değer de 14.917.293,74 TL olarak tespit edilmiştir.

İtirazen şikayete konu ihalenin personel çalıştırılmasına dayalı olmayan bir hizmet alımı olduğu,  ihale dokümanında isteklilerin tekliflerinin sınır değerin altında kalması durumunda aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulacağının düzenlendiği, sınır değerin 14.917.293,74 TL olduğu,  başvuru sahibi istekliye ait teklif fiyatının sınır değerin üzerinde olduğu hususları bir arada değerlendirildiğinde anılan istekliye ait teklifin Teknik Şartname’nin 8’inci maddesini karşılamadığı gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakılması işleminin yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, Pasifik Grup Kurumsal Hizm. Dan. Tem. İnş. Nak.  Tur. Gıda Eğitim Taah. ve Tic. Ltd. Şti.ne ait teklifin değerlendirmeye alınması ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Oybirliği ile karar verildi.

 

Read more
No Comments

Yaklaşık Maliyetin Tespitine İlişkin Yöntemlerden Hangisinin Seçileceği Konusunda İdarenin Takdir Yetkisi

  • Yaklaşık Maliyetin Tespiti
  • İdarenin Takdir Yetkisi
  • Sınır Değer
  • Piyasa Araştırması

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2018/436436 İhale Kayıt Numaralı “2 Kısım, 501 Tam Sefer, 48 Büyük Otobüs (45 Kişilik) ve 28 Küçük Otobüs (27 Kişilik) Personel Servis Aracı Kiralama” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Hava Kuvvetleri Komutanlığı Karargâh Destek Kıta Grup Komutanlığı tarafından 23.10.2018 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “2 Kısım, 501 Tam Sefer, 48 Büyük Otobüs (45 Kişilik) ve 28 Küçük Otobüs (27 Kişilik) Personel Servis Aracı Kiralama” ihalesine ilişkin olarak Alemsa Turizm Seyahat Taşı. Tem. Otom. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin 01.11.2018 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 12.11.2018 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 13.11.2018 tarih ve 55245 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 13.11.2018 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2018/1683 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, 23.10.2018 tarihinde gerçekleştirilen 2018/436436 İKN’li ihalenin 2’nci kısmına teklif verdikleri, ihaleye katılan firma temsilcilerinin hazır bulunduğu oturumda ihale komisyonu tarafından, teklif zarflarının açılmasından önce, iki kısımdan oluşan ihalenin 1’inci kısmının yaklaşık maliyetinin 11.245.261,63 TL ve şikâyete konu 2’nci kısmın yaklaşık maliyetinin ise 11.760.804,66 TL olarak açıklandığı, ancak firmaları tarafından,

1- Ankara Servis Aracı İşletmecileri Esnaf Odası 2018 – 2019 Yılı Fiyat Tarifesi,

2- İhale konusu işi oluşturan iş kalemlerine ilişkin olarak piyasadan yapılan fiyat araştırması kapsamında elde edilen fiyatlar ve aritmetik ortalamaları,

3- İhaleyi yapan idare veya diğer idarelerce gerçekleştirilmiş aynı veya benzer işlerdeki fiyatlar ve aritmetik ortalamaları,

4- Benzer ihalelerde bir önceki ihalede verilen teklif fiyatların TEFE/ÜFE güncellenmeleri,

5- Firmamızca teklif verilen 2’nci kısma ilişkin her bir servis aracının kat edeceği km cinsinden mesafe ve akaryakıt tutarı,

6- İhaleyi oluşturan her iki kısım arasındaki km cinsinden mesafe farkı ve bu farka ilişkin her iki kısma ait tutar farkı,

7- İhalede 2’nci kısma ilişkin isteklilerce sunulan fiyat tekliflerinin mukayesesi yapılarak her türlü hesaplama yöntemi denenmesine rağmen idarece belirlenen yaklaşık maliyet tutarına ulaşılamadığı,

Firmaları tarafından yapılan şikâyet başvurusuna verilen cevapta, İdare tarafından yaklaşık maliyet tutarının belirlenebilmesi için firmalarının da içinde bulunduğu 5 (beş) özel sektör firması ile Ankara Servis İşletmecileri Esnaf Odasına, yaklaşık maliyet araştırma tutanağı, Personel Servis Aracı Kiralanması Hizmet Alımı ile İlgili İdari Şartnamede Yer Alacak Hususlar ve Teknik Şartname örneği gönderilerek, yaklaşık maliyete esas teşkil edecek fiyatlandırmaların talep edildiğinin ve yaklaşık maliyet bedelleri çok yüksek olan 2 (iki) firmanın verdiği fiyatlar çıkarılarak 4 (dört) firmanın verdiği yaklaşık maliyet bedellerinin ortalaması alınarak yaklaşık maliyet tutarının belirlendiğinin belirtildiği,

Söz konusu “yaklaşık maliyet araştırma tutanağı 1 ve 2’nci kısım tablosu” incelendiğinde, seferlere yönelik her şey dahil toplam fiyat istenildiği, kendilerinin de bu çerçevede teklif verdiği,  fakat bunun ancak götürü bedel ile yapılan ihalelerde mümkün olduğu, birim fiyat teklif alınmak suretiyle çıkılan bahse konu ihalede ihale dokümanının bütünündeki giderler göz önünde bulundurularak yaklaşık maliyet hesap cetvelinin hazırlanması gerektiği,

Şöyle ki, yaklaşık maliyet hesap cetvelinin, araçlara yönelik giderler (araç amortisman gideri, akaryakıt giderleri, kasko giderleri, trafik sigorta giderleri, koltuk sigortası giderleri, bakım onarım giderleri, araç yazlık ve kışlık lastik,  akü giderleri,  MTV gideri,  egzoz emisyon ölçümü gideri,  araç uygunluk), araç sürücü personeline yönelik giderler (çalışma saatleri ile orantılı ücret giderleri, ücrete bağlı SSK prim ve stopaj giderleri, yol ve yemek ücreti giderleri, iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri giderleri,  kişisel koruyucu donanım giderleri,  sürücü personel uygunluk belge giderleri,  kıdem ve ihbar tazminatı giderleri) ve ihaleye yönelik giderlerden (genel giderler, sözleşme giderleri, firma karı) oluşması gerektiği,

Firmaları tarafından yapılan hesaplamalar neticesinde, yaklaşık maliyet tutarının çok düşük belirlenmesi nedeniyle, yukarıda yer verilen gider kalemlerinden en azından bir kısmının yaklaşık maliyet hesap cetveline yansıtılmadığı kanaatinde oldukları, ayrıca hatalı hesaplama yapılması nedeniyle yaklaşık maliyetin çok düşük çıkmasının ihalede sınır değerin yanlış hesaplanması ve aşırı düşük tekliflerin hatalı belirlenmesine de yol açacağı,

Sonuç olarak, idarece hazırlanan yaklaşık maliyet hesap cetvelinin, iş kalemleri ile ilgili bütün unsurları içerip içermediğinin tespit edilerek bahse konu iş kalemleri bir takım gider unsurlarını içermiyor ise, bu gider unsurlarının ilave edilerek yeniden düzenlenmesi,

Hizmetin gerçekleştirilmesi için gerekli olan iş kalemlerine ilişkin miktarların tespit edilen fiyatlarla çarpımı sonucu bulunan tutarların toplanması ile elde edilen genel toplam tutarda aritmetik hata var ise düzeltilmesi,

Genel giderler ve sözleşme giderleri eklenmemiş ise eklenmesi,

Bulunan bu tutara işin niteliği dikkate alınarak %7 oranını geçmemek üzere yüklenici kârı eklenmemiş ise eklenmesi,

Akaryakıt ve işçilik maliyetlerinde ilgili mevzuattan kaynaklanan değişiklikler nedeniyle yaklaşık maliyetin ihale tarihine kadar geçen sürede değişikliğe uğradığı vaki ise, gerekçesi belirtilmek suretiyle bu maliyetler dikkate alınarak yaklaşık maliyet tutarının güncellenmesi gerektiği,

Yaklaşık maliyet hesap cetvelinin mevzuata aykırı şekilde düzenlenmesi nedeniyle, tekliflerinin yaklaşık maliyetin üzerinde kaldığı, bunun ise mağduriyetlerine sebep olduğu iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Yaklaşık maliyet” başlıklı 9’uncu maddesinde “Mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalesi yapılmadan önce idarece, her türlü fiyat araştırması yapılarak katma değer vergisi hariç olmak üzere yaklaşık maliyet belirlenir ve dayanaklarıyla birlikte bir hesap cetvelinde gösterilir. Yaklaşık maliyete ihale ve ön yeterlik ilânlarında yer verilmez, isteklilere veya ihale süreci ile resmî ilişkisi olmayan diğer kişilere açıklanmaz.” hükmü,

Anılan Kanun’un “Tekliflerin alınması ve açılması” başlıklı 36’ncı maddesinde “Teklifler ihale dokümanında belirtilen ihale saatine kadar idareye verilir. İhale komisyonunca ihale dokümanında belirtilen saatte kaç teklif verilmiş olduğu bir tutanakla tespit edilerek, hazır bulunanlara duyurulur ve hemen ihaleye başlanır. İhale komisyonu teklif zarflarını alınış sırasına göre inceler. 30 uncu maddenin birinci fıkrasına uygun olmayan zarflar bir tutanak ile belirlenerek değerlendirmeye alınmaz. Zarflar isteklilerle birlikte hazır bulunanlar önünde alınış sırasına göre açılır.

İsteklilerin belgelerinin eksik olup olmadığı ve teklif mektubu ile geçici teminatlarının usulüne uygun olup olmadığı kontrol edilir. Belgeleri eksik veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmayan istekliler tutanakla tespit edilir. İstekliler ile teklif fiyatları ve yaklaşık maliyet tutarı açıklanır. Bu işlemlere ilişkin hazırlanan tutanak ihale komisyonunca imzalanır. Bu aşamada; hiçbir teklifin reddine veya kabulüne karar verilmez, teklifi oluşturan belgeler düzeltilemez ve tamamlanamaz. Teklifler ihale komisyonunca hemen değerlendirilmek üzere oturum kapatılır.” hükmü,

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Yaklaşık maliyete ilişkin ilkeler” başlıklı 7’nci maddesinde “(1) İdare tarafından, ihale onay belgesi düzenlenmeden önce, bu Yönetmelikte belirlenen esas ve usullere göre ayrıntılı fiyat ve gerektiğinde miktar araştırması yapılmak suretiyle ihale konusu işin KDV hariç yaklaşık maliyeti hesaplanır ve dayanakları ile birlikte bir hesap cetvelinde gösterilir.…

(3) İhale konusu işin bir kısmına teklif verilmesinin mümkün olduğu hallerde, yaklaşık maliyet her bir kısım için ayrı ayrı olmak üzere işin tamamı dikkate alınarak hesaplanır.

(4) İhale konusu işte kullanılacak malzeme, araç, teçhizat, makine ve ekipman gibi unsurların idare tarafından verilmesi durumunda; yaklaşık maliyet, bu unsurların bedeli hariç tutularak hesaplanır ve bu unsurların listesi yaklaşık maliyet hesap cetvelinin ekine konulur.

(5) İhale komisyonu tarafından yaklaşık maliyet teklif fiyatları ile birlikte açıklanır. Pazarlık usulü ile yapılan ihalede ise yaklaşık maliyet, son yazılı fiyat teklifleri ile birlikte açıklanır. Bu aşamadan önce yaklaşık maliyet açıklanamaz ve ilan edilemez.

…” hükmü,

Aynı Yönetmelik’in “Yaklaşık maliyetin hesaplanmasına esas miktar ve fiyatların tespiti” başlıklı 8’inci maddesinde “(1) İdareler, yaklaşık maliyetin hesaplanabilmesi için öncelikle ihale konusu hizmeti oluşturan iş kalemlerini veya gruplarını ve bunlara ilişkin miktarları tespit ederler. Bu amaçla, idare tarafından gerek duyulduğunda, aşağıda belirtilen esas ve usuller çerçevesinde miktar araştırması da yapılabilir.

(2) Yaklaşık maliyete ilişkin fiyatların tespitinde;

  1. a) Kamu kurum ve kuruluşlarınca işin niteliğine göre belirlenmiş fiyatlar,
  1. b) İhaleyi yapan idare veya diğer idarelerce gerçekleştirilmiş aynı veya benzer işlerdeki fiyatlar,
  1. c) İlgili odalarca belirlenmiş fiyatlar,

ç) İhale konusu işi oluşturan iş kalemlerine veya gruplarına ilişkin olarak piyasadan yapılacak fiyat araştırması kapsamında elde edilecek fiyat tekliflerinin aritmetik ortalaması alınmak suretiyle ya da konusunda uzman bilirkişi ve ekspertizlerden soruşturularak oluşturulan fiyatlar,

…

Esas alınır.

(3) İdareler yaklaşık maliyete ilişkin fiyatların tespitinde, (a), (b), (c), (ç) ve (d) bentlerinde belirtilen fiyatların birini, birkaçını veya tamamını herhangi bir öncelik sırası olmaksızın kullanabilirler.

(4) Fiyat araştırması için yapılan çalışmalarda fiyat sorulacak kişi ve kuruluşlara yazılan yazıda fiyatı tespit edilecek iş grubu veya iş kaleminin ayrıntılı özelliklerine yer verilir. Fiyat istenecek kişi ve kuruluşlara aynı koşulları taşıyan yazılarla başvurulur ve fiyatlar KDV hariç istenir. İstenen özellikleri taşımayan veya gerçek piyasa rayiçlerini yansıtmadığı düşünülen fiyat bildirimleri ve proforma faturalar değerlendirmeye alınmaz ve buna ilişkin gerekçeler yaklaşık maliyet hesap cetvelinde gösterilir.

(5) Özelliği bulunan hizmet alımlarında; önceki yıllarda bitirilmiş benzer nitelikteki işlerde oluşan fiyatların piyasa fiyatları ile karşılaştırılması suretiyle bulunan fiyatlar veya benzer nitelikteki hizmetlerde uzmanlık ve deneyimini kanıtlamış kamu ve özel sektör kuruluşları ile gerçek kişilerden soruşturularak oluşturulan fiyatlar kullanılabilir. Yapılan her türlü araştırmaya rağmen fiyatın tespit edilemediği veya tespit edilen fiyatların rayiçleri yansıtmadığının anlaşıldığı durumlarda; idarece re’sen fiyat belirlenir ve gerekçesi yaklaşık maliyet hesap cetvelinde gösterilir.” hükmü,

Aynı Yönetmelik’in “Yaklaşık maliyetin hesaplanması ve güncellenmesi” başlıklı 9’uncu maddesinde “(1) Birim fiyat üzerinden teklif alınan ihalelerde;

  1. a) Her bir iş kaleminin miktarını ve gerçekleştirilmesine ilişkin şartları gösteren bir cetvel hazırlanır. Bu cetvelde her bir iş kaleminin adı, birimi, birim fiyatı ve bu fiyata dahil olan maliyetler ile varsa diğer unsurlar gösterilir.
  1. b) Birim fiyata dahil olan maliyetler, iş kalemi ile ilgili bütün unsurları içerecek şekilde düzenlenir ve bu iş kalemine dahil olmayan başka giderler öngörülmez…

(3) Hizmetin gerçekleştirilmesi için gerekli olan iş kalemlerine veya iş gruplarına ilişkin miktarların tespit edilen fiyatlarla çarpımı sonucu bulunan tutarların toplanması ile elde edilen genel toplam tutar, sözleşme giderleri ve genel giderler ile KDV hariç olarak belirlenir. Bulunan bu tutara işin niteliği dikkate alınarak % 7 oranını geçmemek üzere yüklenici kârı eklenir. Bu tutar, kâr hariç belirlenen genel toplam tutar üzerinden hesaplanan sözleşme giderleri ve genel giderler ile toplanarak yaklaşık maliyet hesaplanır. Buna ilişkin hesap cetveli hazırlayanlarca imzalandıktan sonra, ihale onay belgesinin ekine konularak ihale yetkilisine sunulur. Yüklenici için öngörülen kar tutarının bu cetvelde gösterilmesi zorunludur.

(4) Yaklaşık maliyetin, hesaplandığı tarihten itibaren ihalenin ilk ilan veya davet tarihine kadar güncelliğini kaybettiği durumlarda, işi oluşturan unsurlara ilişkin maliyetler idarelerce, endeks üzerinden güncellenir.

(5) Asgari ücret ve diğer işçilik maliyetlerinde ilgili mevzuatından kaynaklanan değişiklikler nedeniyle yaklaşık maliyetin ihale tarihine kadar geçen sürede değişikliğe uğradığının belirlenmesi durumunda, gerekçesi belirtilmek suretiyle ihale komisyonu tarafından, bu maliyetler dikkate alınarak yaklaşık maliyet güncellenir.” hükmü,

İhaleye ait İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu hizmetin;

  1. a) Adı: 2 KISIM, 501 TAM SEFER, 48 BÜYÜK OTOBÜS (45 KİŞİLİK) VE 28 KÜÇÜK OTOBÜS (27 KİŞİLİK) PERSONEL SERVİS ARACI KİRALAMA
  1. b) Miktarı ve türü: 501 tam sefer; 1’inci kısım için 24 büyük otobüs(45 Kişilik),14 küçük otobüs (27 Kişilik)toplam 1251 Km. ve 2’nci kısım için 24 büyük otobüs(45 Kişilik),14 küçük otobüs(27 Kişilik)toplam 1779 Km personel servis aracı kiralanması hizmet alımı işidir.

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

  1. c) Yapılacağı yer: Hv.K.K.lığı Şehit Hv.Ulş.Er Ali ÖZTAŞ araç platformu (Bakanlıklar/Ankara) ile sözleşme tasarısında detayları belirtilen güzergahlar arası gidiş ve dönüş

ç) Bu bent boş bırakılmıştır.” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “25.1. Sözleşmenin uygulanması sırasında yapılacak ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderleri teklif fiyata dahildir.

25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.

25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:

25.3.1.

25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.

25.5. Bu madde boş bırakılmıştır.” düzenlemesi yer almaktadır.

02.11.2018 tarihli şikâyete konu 2’nci kısma ait kesinleşen ihale komisyonu kararına göre, açık ihale usulüyle yapılan ihaleye 7 isteklinin teklif verdiği, bu isteklilerden Güldenler Tur. Taş. Nak. İnş. San. Tic. Ltd. Şti. ve Öz Üstün Tur. Taş. İnş. San. Tic. Ltd. Şti.nin sunmuş oldukları iş deneyim belgeleri İdari Şartname’de belirtilen asgari tutarı sağlamadığı için anılan isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakıldığı, ihalenin Etimesgut Seyahat İnş. Tur. Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı görülmüştür.

İdare tarafından Kuruma gönderilen ihale onay belgesi ve eki yaklaşık maliyet hesap cetveli ile yaklaşık maliyetin tespitine yönelik belgeler incelendiğinde;

İhale konusu işin 2 (iki) kısımdan oluştuğu, şikâyete konu olan 2’nci kısmın yaklaşık maliyetinin 11.760.804,66 TL olmak üzere toplam yaklaşık maliyetinin 23.006.066,29 TL olarak belirlendiği,

2’nci kısmın yaklaşık maliyet hesap cetveli incelendiğinde; anılan cetvelin 38 kalemden oluştuğu, söz konusu iş kalemlerine ilişkin açıklamalarda iş kalemi bazında hizmetin gerçekleştirileceği aracın çeşidi, km bilgisi ve güzergâhı bilgilerinin belirtildiği, ayrıca tüm araçların tam sefer yapacağı bilgisine yer verildiği ve %10 oranında yüklenici kârının öngörüldüğü görülmüştür.

İhale onay belgesinin ekinde yer verilen yaklaşık maliyetin hesaplanmasına dayanak teşkil eden belgeler incelendiğinde ise, idare tarafından Ankara Servis Aracı İşletmeleri Esnaf Odası ile Ankara Ticaret Odası’na yaklaşık maliyete esas fiyatların belirlenmesi amacıyla yazı yazıldığı, bahse konu yazılara verilen cevaplarda ihale konusu iş kapsamında belirlenen birim fiyatlara (Otobüs (36 ve üzeri) kalkış ücreti 282,00 TL, km ücreti 3,10 TL, midibüs (26-35) kalkış ücreti 249,00 TL, km ücreti 2,60 TL vb.) yer verildiği,

Ayrıca, ihale konusu işi oluşturan iş kalemlerine ilişkin olarak alım konusu iş ile iştigal eden, başvuru sahibinin de aralarında olduğu, 5 (beş) firmadan fiyat araştırması yapıldığı, söz konusu firmalara “HV.K. Komutanlığı KH.DES.KT. Grup Komutanlığı Yaklaşık Maliyet Araştırma Tutanağı 1. Kısım/2.kısım”, “Personel Servis Aracı Kiralanması Hizmet Alımı ile İlgili İdari Şartnamede Yer Alacak Hususlar” ve şikâyete konu ihaleye ait Teknik Şartname’nin gönderildiği görülmüştür.

İdare tarafından, fiyat teklifi alınan firmalardan Çetinkaya Turzm Tic. Ltd. Şti ile başvuru sahibi Alemsa Turizm Seyahat Taşı. Tem. Otom. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin fiyat tekliflerinin diğer firmaların verdiği fiyat tekliflerine oranla yüksek olduğu için ortalamaya dahil edilmediği ve anılan firmalar dışında kalan 3 (üç) firmanın fiyat teklifleri ile Ankara Servis Aracı İşletmeleri Esnaf Odasının göndermiş olduğu 2018 yılı standart fiyat listesinin araçların büyüklüğü, yıllık sefer sayısı ve günlük yapılan mesafelere göre hesaplanarak oluşturulan birim fiyatların aritmetik ortalaması alınmak suretiyle şikâyete konu 2‘nci kısma ilişkin yaklaşık maliyetin belirlendiği anlaşılmıştır.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 9’uncu maddesinde hizmet alımı ihalelerinde, ihale yapılmadan önce idarece, her türlü fiyat araştırması yapılarak katma değer vergisi hariç olmak üzere yaklaşık maliyetin belirleneceği ve dayanaklarıyla birlikte bir hesap cetvelinde gösterileceği, Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 8’inci maddesinde idarelerin, yaklaşık maliyetin hesaplanabilmesi için öncelikle ihale konusu hizmeti oluşturan iş kalemlerini veya gruplarını ve bunlara ilişkin miktarları tespit edecekleri ve bu amaçla, idare tarafından gerek duyulduğunda, madde hükmünde belirtilen esas ve usuller çerçevesinde miktar araştırması yapılabileceği, yaklaşık maliyete ilişkin fiyatların tespitinde ise Kamu kurum ve kuruluşlarınca işin niteliğine göre belirlenmiş fiyatları, ihaleyi yapan idare veya diğer idarelerce gerçekleştirilmiş aynı veya benzer işlerdeki fiyatlar, ilgili odalarca belirlenmiş fiyatlar veya ihale konusu işi oluşturan iş kalemlerine veya gruplarına ilişkin olarak piyasadan yapılacak fiyat araştırması kapsamında elde edilecek fiyat tekliflerinin aritmetik ortalaması alınmak suretiyle ya da konusunda uzman bilirkişi ve ekspertizlerden soruşturularak oluşturulan fiyatların birini, birkaçını veya tamamını herhangi bir öncelik sırası olmaksızın kullanabileceği hüküm altına alınmıştır. Ayrıca fiyat araştırması için yapılan çalışmalarda gerçek piyasa rayiçlerini yansıtmadığı düşünülen fiyat bildirimleri ve proforma faturaların değerlendirmeye alınmayacağı ve buna ilişkin gerekçelerin yaklaşık maliyet hesap cetvelinde gösterileceği belirtilmiştir.

Yapılan incelemede, idare tarafından şikâyete konu 2’nci kısma ilişkin yaklaşık maliyet tespitinin, ilgili odalarca belirlenmiş fiyatlar ile ihale konusu işi oluşturan 38 iş kalemine ilişkin olarak piyasa fiyat araştırması kapsamında elde edilen fiyat tekliflerinin aritmetik ortalaması alınmak suretiyle yapıldığı, fiyat araştırması kapsamında fiyat teklifi istenilen firmalara ihale dokümanında yer alacak bütün hususların belirtildiği dokümanının gönderildiği ve ihale dokümanında yer alan tüm hususlar dikkate alınarak teklif verilmesinin istenildiği, fiyat teklifi veren 2 (iki) firmanın fiyat teklifinin değerlendirmeye alınmadığı ve bu hususa ilişkin gerekçenin yaklaşık maliyet hesap cetvelinde gösterildiği belirlenmiştir.

Başvuru sahibinin şikâyet başvurusu üzerine idare tarafından verilen cevapta da görüldüğü üzere,  anılan firmalara gönderilen “Personel Servis Aracı Kiralanması Hizmet Alımı ile İlgili İdari Şartnamede Yer Alacak Hususlar” başlıklı doküman ve şikâyete konu ihaleye ait Teknik Şartname’de yer alan hususlar doğrultusunda şikâyete konu ihaleye ait ihale dokümanının oluşturulduğu, söz konusu dokümanda yaklaşık maliyetin fiyat tespitine yönelik belirleme yapılırken ihale dokümanı kapsamında yer alan ve taşıma hizmeti için gerekli olan her türlü gider bileşeninin teklif fiyata dahil edilmesi gerektiğinin açık olduğu, bu çerçevede idarenin gider bileşenlerini ayrı ayrı belirtilmesine gerek olmadığı, ihale tarihine kadar geçen sürede yürüklükteki asgari ücret tutarında değişiklik bulunmadığı, bu nedenle Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 9’uncu maddesinin beşinci fıkrası uyarınca yaklaşık maliyetin güncellenmesine gerek olmadığı, iş kalemlerine ilişkin miktarların tespit edilen fiyatlarla çarpımı sonucu elde edilen genel toplam tutarda aritmetik hata olmadığı belirlenmiştir.

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 9’uncu maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca, yaklaşık maliyet hesabına sözleşme ve genel giderlerin eklenmesi gerektiği ve ayrıca genel toplama %7 oranını geçmemek üzere yüklenici kârı eklenebileceği anlaşılmakladır. Ayrıca kâr hariç belirlenen genel toplama  %7 oranını geçmemek üzere yüklenici kârı eklenebilecektir. Ancak idarenin şikâyete konu 2‘nci kısma ilişkin yaklaşık maliyet hesaplanmasına %7 oranını geçen bir oranda (%10 oranında) yüklenici kârını eklediği ve sözleşme ve genel giderlerin yaklaşık maliyet hesabına dahil etmediği tespit edilmiştir.

Bu kapsamda, idarece hesaplanan genel tutara mevzuat çerçevesinde %7 oranında yüklenici kârı ve sözleşme ve genel giderler eklendiğinde, şikâyete konu 2‘nci kısma ilişkin yaklaşık maliyetin 11.607.593,44 TL’ye ve bu tutar esas alınarak sınır değer tutarının 8.778.480,24 TL’ye tekabül ettiği tespit edilmiştir. Her ne kadar idare tarafından hesaplanan yaklaşık maliyet ile söz konusu veriler çerçevesinde ve mevzuat doğrultusunda hesaplanan yaklaşık maliyet arasında 153.211,22 TL tutarında fark bulunduğu ve idarece kâr oranının yüksek belirlenmesi nedeniyle hesaplanan tutarın sözleşme ve genel giderleri karşılayacak tutarda olduğu, söz konusu farklılığın ihalenin ilanına ilişkin süreleri, ihale usulünün belirlenmesini, yeterlik kriterlerini, sınır değer altında kalan istekli sayısını etkilememesi nedeniyle bahse konu hata esasa etkili bir durum olarak değerlendirilmemesi gerekmektedir.

Sonuç olarak yaklaşık maliyetin hesap sürecindeki işlemlerin Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 8’inci maddesinde belirlenen usule uygun olarak gerçekleştirildiği, Yaklaşık Maliyetin Tespitine İlişkin Yöntemlerden Hangisinin Seçileceği Konusunda İdarenin Takdir Yetkisinin Bulunduğu, mevzuat doğrultusunda hesaplanan yaklaşık maliyet tutarı ile idarece hesaplanan yaklaşık maliyet tutarına ilişkin farklılığın, esasa etkili bir hata olarak değerlendirilmeyeceği hususları birlikte dikkate alındığında, başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

 

Read more
No Comments

Aşırı Düşük Teklif Savunması Nasıl Hazırlanır?

  • Aşırı Düşük Teklif Savunması Hazırlanması
  • Aşırı Düşük Sorgulama
  • Teklifi Oluşturan Bileşenler
  • Kamu İhale Kanununun 38. maddesi

Kamu ihale Kanununun 38. maddesi[1], bir istekli tarafından ihaleye sunulan teklifin, diğer istekli tekliflerine ve yaklaşık maliyet tutarına oranla aşırı düşük kalması, başka bir anlatımla sunulan teklifin yeterli ekonomik değerlere sahip olmaması durumunda, Aşırı Düşük Teklif Sorgulaması yapılmasını şart koşmuştur.  Kamu İhale Kurumu tarafından aşırı düşük teklif sorgulamasına dair verilen kararlarda, karmaşık Kamu İhale Mevzuatının konuya dair hükümleri istisnasız uygulanmaktadır. Bu durum çoğu firma açısından ihale dışı kalma tehlikesi ile karşı karşıya kalınması anlamını taşımaktadır. Teklifleri Aşırı düşük bulunan firmaların birçoğu İhale mevzuatı çerçevesinde açıklama yapamamakta, Kamu İhale Kurumu`nun önüne giden pek çok Aşırı Düşük Teklif Savunması da Kurum tarafından yetersiz bulunarak isteklilerin teklifi değerlendirme dışı bırakılmaktadır.

Kamu ihale Hukukunun en karmaşık kurumlarından birisi aşırı düşük teklif savunması hazırlanmasıdır. İstekliler tarafından yapılan tekliflerin idare tarafından değerlendirilmesi sonucunda aşırı düşük olarak belirlenmesi, firmaların dikkatli olmasını gerektiren karmaşık ve zorlu bir aşamanın başlangıcıdır. Firmaların aşırı düşük sorgulaması karşısında ihalenin uhdelerinde kalmasını temin edebilmek için aşırı düşük savunmalarının Kamu İhale Mevzuatıyla uyumlu, en küçük bir noksanlık barındırmayan ve kusursuz olarak hazırlanmış olması gerekmektedir.

Teklifleri aşırı düşük bulunan isteklilerin, teklifi oluşturan bileşenlere ilişkin, maliyetler ve diğer unsurlar açıklamaları sırasında şekli belgeleri kullanarak savunma yapma mecburiyeti söz konusudur. Hizmet alımı ihaleleri ile Yapım isleri ihalelerinin açıklanmasında çok sayıda farklılık bulunmakta olup, mevzuatta isteklilerce kavranamayan çok sayıda kavram bulunmaktadır. Aşırı düşük tekliflere Savunma hazırlanması özel uzmanlık gerektiren bir durum olduğundan istekli firmaların bu konuda danışmanlık almaları önem taşımaktadır.

Hazırlanacak savunma dosyasında sunulması gereken tüm belgeler ve savunma yazıları 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu, İhaleye İlişkin Yönetmelikler ve Kamu İhale Genel Tebliğine uygun hazırlanmalı, yetkili kurumlardan temin edilecek belgelerle tevsik edilmelidir.

Aşırı düşük teklif savunması yapılırken karşılaşılan zorlukların en önemlilerinden birisi de idare tarafından isteklilere mevzuat gereği tanınan kısıtlı süredir. Bu süre 3 gün olarak dahi belirlenebildiğinden savunma hazırlanırken sadece titiz değil aynı zamanda seri bir şekilde de çalışmak gerekmektedir.

Günümüzde yapılan savunmaların büyük bölümünün yetersiz bulunarak kabul edilmediği, noksan savunmaların ihaleyi kazanamayan bazı firmaların ekonomik olarak zor durumda kalmalarına hatta yok olmalarına sebep olduğu göz önünde bulundurulduğunda, aşırı düşük teklif savunmasının hızlı, eksiksiz ve mevzuata uygun olarak hazırlanması hayati bir önem arz etmektedir.

İhale sürecinde aşırı düşük teklif sorgulamasının tam olarak yapılmasının tek sonucu bulunmamaktadır. Firmanın ihaleyi kazanması ve kar etmesinin yanı sıra ihale sürecinde elde edilecek yüksek meblağlı bir iş deneyimi ile sektördeki rekabette öne çıkmak ve belli büyüklükteki ihalelere katılmanın da önü açılacaktır.

[1] http://www.asiridusukteklif.com/4734-sayili-kamu-ihale-kanunu/

                                                                           

Read more
No Comments

İsteklilerin Açık Düşük Tekliflerini Kamu İhale Genel Tebliğine Uygun Vermelerinin Gerektiği

İndir Yazdır
KAMU İHALE KURUL KARARI
Toplantı No : 2019/003
Gündem No : 17
Karar Tarihi : 09.01.2019
Karar No : 2019/UH.II-36

BAŞVURU SAHİBİ:

Doğuşzade Gıda Pazarlama Tic. ve San. Ltd. Şti.,

 

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Maltepe Belediye Başkanlığı Kreş Çocuk Gelişim ve Eğitim Müdürlüğü,

 

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2018/490676 İhale Kayıt Numaralı “Malzeme Dahil Yemek Hazırlama ve Dağıtım Hizmeti Alım İşi” İhalesi

 

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Maltepe Belediye Başkanlığı Kreş Çocuk Gelişim ve Eğitim Müdürlüğü tarafından 05.11.2018 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Malzeme Dahil Yemek Hazırlama ve Dağıtım Hizmeti Alım İşi” ihalesine ilişkin olarak Doğuşzade Gıda Pazarlama Tic. ve San. Ltd. Şti.nin 22.11.2018 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 26.11.2018 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 04.12.2018 tarih ve 58581 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 04.12.2018 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

 

Başvuruya ilişkin olarak 2018/1766 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

 

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

 

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

 

1) Aşırı düşük teklif açıklaması için sundukları Denizli Ticaret Borsası, Ankara Ticaret Borsası, Van Ticaret Borsası, İzmir Ticaret Borsası, Akhisar Ticaret Borsası, Bursa Ticaret Borsasının 2017 yılı Aralık ayında yayınlanan yıllık bültenlerinden faydalanılarak açıklama yaptıkları, ihale tarihinden önceki son 12 aya ait olan 2017 yılının Aralık ayında yayınlanan yıllık bültenlerden faydalanılarak aşırı düşük teklif açıklamasını yapmış olmalarına rağmen açıklamalarının kabul görmediği,

 

2) Teknik Şartname’de belirtilen çiğ girdi miktarlarından yemekte 1’inci gün ezo gelin çorbasında 10 gr mısırözü yağı, 10’uncu gün ezo gelin çorbasında 10 gr mısırözü yağı, 10’uncu gün püreli Hasanpaşa köftede 10 gr soğan, sabah kahvaltısı 2’nci gün için 20 gr reçel girdilerinin sehven girilmediği, gözden kaçtığı, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.6’ncı maddesi ve 79.3.1’inci maddelerine göre sehven girilmeyen çiğ girdilerin reçetelere girilmesi halinde dahi (Ana Girdi Maliyeti + İşçilik Maliyeti)/Toplam Teklif Tutarı oranının 0,80’den az, 0,95’ten çok olmadığı, oranları rahatlıkla karşıladığı, Ek-H.4 hesap cetvelindeki oranları tutturduğunun görüleceği,

 

3) Firmalarının yapmış olduğu açıklamanın hayatın olağan akışına ve ticari gereklere aykırılık teşkil etmediği, teklif fiyatları olan 1.294.280,00 TL ile ihale üzerinde bırakılan firma olan Akkol Hazır Yemek San. ve Tic. A.Ş.nin teklif fiyatı olan 1.666.138,50 TL arasında 371.858,50 TL fark olduğu, aradaki fiyat farkının kamu yararına olacağı iddialarına yer verilmiştir.

 

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

 

1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:

 

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “…İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,

            b)  Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

           c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,

           gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir…” hükmü,

 

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “…79.2. İhale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden açıklama isteneceği belirtilen hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında aşağıdaki düzenlemelere göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir.  

79.2.1. Aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesi zorunludur. Aşırı düşük teklif açıklaması sunulması için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere uygun bir süre verilir.

79.2.2. İstekliler aşırı düşük olarak tespit edilen tekliflerini aşağıdaki yöntemleri kullanarak açıklayabilirler.

…

79.2.2.4.  Ticaret Borsası Fiyatları: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin 18/5/2004 tarihli ve 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanununun 51 inci maddesinin (c) bendi uyarınca borsa idaresi tarafından düzenlenen ve ilgili malın ihale tarihinden önceki son 12 ayın herhangi bir işlem gününde gerçekleşen ortalama fiyatını gösteren belge ile açıklama yapılabilir.

79.2.2.5.  Toptancı Hal Fiyatları: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin 11/3/2010 tarihli ve 5957 sayılı Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun uyarınca faaliyet gösteren toptancı hali idaresi tarafından düzenlenen ve ilgili malın ihale tarihinden önceki son 12 ayın herhangi bir işlem gününe ait ortalama fiyatını gösteren belge ile açıklama yapılabilir…” açıklaması,

 

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “…2.1. İhale konusu hizmetin;

a) Adı: MALZEME DAHİL YEMEK HAZIRLAMA VE DAĞITIM HİZMETİ ALIM İŞİ

b) Miktarı ve türü:

01/01/2019-31/12/2019 arasında Maltepe İlçesi sınırlarında yer alan gündüz çocuk bakımevlerindeki toplam 300 öğrenci için 74.100 öğün sabah kahvaltısı, 74.100 öğün öğle yemeği ve 56.810 öğün ikindi öğünü hazırlanması ve dağıtım hizmeti alım işi

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

c) Yapılacağı yer: Söz konusu yemek hazırlama hizmeti yüklenicinin kendi mutfağında veya tesisinde gerçekleştirilecek olup, Maltepe İlçesi sınırları içerisinde bulunan Gündüz Çocuk Bakım Evlerine dağıtım yapılacaktır.

ç) Bu bent boş bırakılmıştır…” düzenlemesi,

 

“Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “…25.1. İstekliler tekliflerine ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderlerini dahil edeceklerdir.

25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.

25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:

25.3.1. Teknik şartnamedeki her türlü diğer giderler teklif fiyata dahildir.

25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.

25.5. Bu madde boş bırakılmıştır…” düzenlemesi,

 

“Sınır değer” başlıklı 33’üncü maddesinde “…33.1. İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değer hesaplar.

33.2. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;

a) Verilen hizmetin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen teklifler, geçerli teklif olarak belirlenir. İhale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin sınır değerin altında olması durumunda kesin teminat 40.1 maddesinde yer alan hüküm uyarınca hesaplanan tutar üzerinden alınır…” düzenlemesi yer almaktadır.

 

Yukarıda yer alan mevzuat hükümlerinden istekliler tarafından ticaret borsası fiyatlarının aşırı düşük teklif açıklama yöntemi olarak kullanılması durumunda teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin 18.05.2004 tarihli ve 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu’nun 51’inci maddesinin (c) bendi uyarınca borsa idaresi tarafından düzenlenen ve ilgili malın ihale tarihinden önceki son 12 ayın herhangi bir işlem gününde gerçekleşen ortalama fiyatını gösteren belge ile açıklama yapılabileceği anlaşılmaktadır.

 

Yapılan incelemede, başvuru sahibi istekli Doğuşzade Gıda Pazarlama Tic. ve San. Ltd. Şti. tarafından aşırı düşük teklif açıklamaları kapsamında İstanbul Büyükşehir Belediyesi hal fiyatları, İstanbul Halk Ekmek A.Ş. fiyatları, Sakarya Ticaret Borsası, İzmir Ticaret Borsası, Van Ticaret Borsası, Sakarya Ticaret Borsası, Gaziantep Ticaret Borsası, Bursa Ticaret Borsası, Ankara Ticaret Borsası ve Denizli Ticaret Borsasına ait borsa bültenlerinin kullanıldığı görülmüştür.

 

Söz konusu belgelerden İstanbul Büyükşehir Belediyesi hal fiyatlarında 26.10.2018 tarihindeki günlük fiyatların, Sakarya Ticaret Borsası borsa bülteninde ise 2018 yılı Ekim ayına ait aylık borsa bülteninin kullanıldığı görülmüştür.

 

Bahse konu ticaret bültenlerinden İzmir Ticaret Borsası, Van Ticaret Borsası, Gaziantep Ticaret Borsası, Bursa Ticaret Borsası, Ankara Ticaret Borsası ve Denizli Ticaret Borsasına ait yıllık borsa bültenleri olduğu görülmüştür. Söz konusu borsa bültenlerinden Denizli Ticaret Borsası yıllık bülteninde “…Tarih:01/01/2017-31/12/2017…” ibaresinin yer aldığı görülmüştür. Diğer yıllık borsa bültenlerinin de 2017 yılına ait yıllık borsa bültenleri olduğu anlaşılmıştır.

Başvuru sahibi istekli tarafından ticaret borsalarının 2017 yılına ait yıllık fiyatlarını gösteren belgelerin kullanıldığı ve ihale tarihinin 05.11.2018 olduğu hususları göz önüne alındığında, ticaret borsaları tarafından 2017 yılına ait yıllık fiyatların belirlenmesinde ihale tarihinden önceki son 12 ay içerisinde bulunmayan günlerde/aylarda (01.01.2017-05.11.2017) gerçekleşen fiyatların da yıllık fiyat hesaplamalarında yer alabileceği anlaşılmaktadır.

 

Bu itibarla, başvuru sahibi istekli tarafından sunulan yıllık borsa bültenlerinde ihale tarihinin 12 ay öncesinden daha geri tarihteki (05.11.2017 öncesi) herhangi bir işlem gününde gerçekleşen ortalama fiyatların kullanılmadığının tevsik edilemediği, diğer bir ifadeyle anılan istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklamalarında kullanılan yıllık borsa bültenlerinde sadece ihale tarihinden (05.11.2018) önceki son 12 ay içerisinde (05.11.2017 tarihine kadar) gerçekleşen fiyatların kullanıldığının belgelendirilemediği anlaşılmıştır.  

Diğer taraftan, 19.11.2018 tarihli ihale komisyonu kararında ve Doğuşzade Gıda Paz. Tic. ve San. Ltd. Şti.ne ait itirazen şikayet başvuru dilekçesinde başvuru sahibinin aşırı düşük teklif açıklamalarında Akhisar Ticaret Borsasına ait borsa bülteninin kullanıldığı belirtilmesine rağmen anılan istekli tarafından yapılan aşırı düşük teklif açıklamalarında söz konusu belgeye rastlanılamamıştır. Ayrıca, başvuru sahibi tarafından aşırı düşük teklif açıklamaları kapsamında malzemeli yemek sunumu hesap cetvelinde “salatalık turşusu” girdisi için Akhisar Ticaret Borsasının 2017 yılı yıllık borsa bülteninin kullanıldığı belirtilmiştir.

 

Konuya açıklık getirmek amacıyla 21.12.2018 tarihli ve E.2018/13174 sayılı Kurum yazısı ile Doğuşzade Gıda Paz. Tic. ve San. Ltd. Şti. tarafından Akhisar Ticaret Borsasının borsa bülteninin aşırı düşük teklif açıklamaları kapsamında sunulup sunulmadığı hususunda bilgi istenilmiş olup, idarenin 27.12.2018 tarihli ve E.954802 sayılı cevabi yazısında bahse konu istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarında Akhisar Ticaret Borsası borsa bülteninin bulunmadığı bildirilmiştir.  

 

Sonuç olarak, ihale tarihinin 05.11.2018 olduğu göz önüne alındığında, başvuru sahibi istekli tarafından yapılan aşırı düşük teklif açıklamasında ticaret borsalarınca düzenlenen 2017 yılına ait yıllık fiyatları gösteren borsa bültenlerinin de kullanıldığı, bahse konu belgeler ile örnek menüdeki ana girdiler için ihale tarihinden önceki son 12 ayın herhangi bir işlem gününde gerçekleşen ortalama fiyatların kullanıldığının tevsik edilemediği, isteklilerin günlük ve aylık ticaret borsa bültenlerini sunma imkanlarının da olduğu, aşırı düşük teklif açıklamalarında fiyatları kullanılan Akhisar Ticaret Borsasına ait borsa bülteninin sunulmadığı, açıklamalar kapsamında kullanılan fiyatları tevsik etme sorumluluğunun istekliye ait olduğu, dolayısıyla başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

 

2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:

 

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “…79.2.6. Malzemeli yemek hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesinde kullanılmak üzere teknik şartnamede asgari iki haftalık örnek menü düzenlemesi yapılır ve bu menüde yer alan yemeklerin içerikleri ile çiğ girdi miktarları belirtilir.  

Bu ihalelerde; teklifi aşırı düşük bulunan istekli öncelikle “ana girdi”, “işçilik” ve “yardımcı gider” oranlarının belirtildiği Malzemeli Yemek Sunumu Hesap Cetvelini (Ek- H.4) hazırlayarak açıklaması kapsamında sunar. Açıklamanın geçerli kabul edilebilmesi için “(Ana Girdi Maliyeti+İşçilik Maliyeti)/Toplam Teklif Tutarı” oranının 0,80’den az ve 0,95’den çok olmaması gerekir. Oran belirtmeyen veya belirttiği oran 0,80’den az veya 0,95’den çok olan isteklilerin teklifleri reddedilir.

Bu maddede yer alan ana girdi ibaresi kapsamında, kırmızı et; beyaz et; balık; işlenmiş et ürünleri (sucuk, salam, sosis, kavurma gibi); kuru gıdalar (pirinç, bulgur, nohut, mercimek, kuru fasulye gibi); sebze; meyve; toz şeker, süt; yoğurt, ayran; yağ ürünleri (ayçiçek yağı, zeytinyağı, tereyağı) kahvaltı malzemeleri (peynir, zeytin, yumurta, reçel, bal gibi); pet su, ekmek açıklama yapılacak unsurlar olarak dikkate alınır. İdarenin ihale dokümanında bu girdilerin dışında ana girdi niteliğinde malzeme içeren yemek öğünü düzenlemesi durumunda aşırı düşük teklif açıklama yazısında açıklama istenecek unsurlar arasında bu malzemelerin de belirtilmesi zorunludur. Bu çerçevede, isteklinin beyan ettiği orana uygun teklif sunması durumunda, yemek pişirilmesi için gerekli enerji giderleri (doğalgaz, LPG gibi), temizlik malzemeleri, su, sigorta giderleri, ilaçlama ve hijyen sağlama giderleri, bakım onarım, amortisman, nakliye, sözleşme giderleri ve genel giderler, portör muayenesi ve tali çiğ girdiler (tuz, baharat, tatlandırıcı vb.) gibi unsurlar “yardımcı girdiler” başlığında değerlendirilir ve bu unsurlar için açıklama sunulması gerekmez.  

Örneğin; 1.000 öğün yemek alımı için çıkılan bir ihalede, birim fiyat olarak 5 TL teklif veren bir isteklinin, 5.000 TL olan toplam teklif bedelinin aşırı düşük olarak değerlendirilmesi ve istekli tarafından sunulan Malzemeli Yemek Sunumu Hesap Cetvelinde “(Ana Girdi Maliyeti+İşçilik Maliyeti)/Toplam Teklif Tutarı” oranının 0,90 olarak belirtilmesi halinde, teklifin 4.500 TL’sinin ana çiğ girdi ile işçilik toplamını içerdiği kabul edilir ve isteklinin sadece bu kısma ilişkin açıklama yapması gerekir. Teklifin 500 TL’lik kısmının ise yardımcı giderlere ilişkin olduğu kabul edildiğinden, bu kısma ilişkin açıklama yapılması gerekmemektedir.  

Malzemeli yemek alımı ihalelerinde, kırmızı et; beyaz et; balık; kuru gıdalar (pirinç, bulgur, nohut, mercimek, kuru fasulye gibi); sebze; meyve maliyetlerinin tevsiki amacıyla üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri kullanılamaz. Ancak 79.2.2 nci maddede yer alan diğer yöntemlerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ile açıklama yapılabilir.

Malzemeli yemek alımı ihalelerinde sadece iki haftalık örnek menüdeki ana girdiler ve işçilik giderleri dikkate alınarak açıklama yapılmalıdır. İsteklilerin örnek menüdeki girdiler ve işçilik gideri kullanılarak teklif ettikleri birim fiyatı açıklamaları gerekmekte olup toplam miktar ve tutar açıklaması yapılmayacaktır. Örneğin normal kahvaltı, diyet kahvaltı, ara öğün, normal yemek ve diyet yemek gibi birim fiyatları içeren bir ihalede, isteklilerin teklif ettikleri birim fiyatı; örnek menüyü ve bu menünün üretimi için gerekli işçilik tutarını kullanarak tevsik etmeleri durumunda açıklama uygun kabul edilecektir…” açıklaması yer almaktadır.

 

Yukarıda yer alan mevzuat hükümlerinden malzemeli yemek hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesinde kullanılmak üzere teknik şartnamede asgari iki haftalık örnek menü düzenlemesi yapılacağı ve bu menüde yer alan yemeklerin içerikleri ile çiğ girdi miktarlarının belirtileceği, teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin öncelikle “ana girdi”, “işçilik” ve “yardımcı gider” oranlarının belirtildiği Malzemeli Yemek Sunumu Hesap Cetvelini (Ek- H.4) hazırlayarak açıklamaları kapsamında sunacağı, açıklamanın geçerli kabul edilebilmesi için  “(Ana Girdi Maliyeti+İşçilik Maliyeti)/Toplam Teklif Tutarı” oranının 0,80’den az ve 0,95’den çok olmaması gerektiği, oran belirtmeyen veya belirttiği oran 0,80’den az veya 0,95’den çok olan isteklilerin tekliflerinin reddedileceği, ana girdilerin açıklama yapılacak unsurlar olarak dikkate alınacağı, isteklilerin beyan ettiği orana uygun teklif sunması durumunda, yemek pişirilmesi için gerekli “yardımcı girdiler” unsurları için açıklama sunulmasının gerekmediği, malzemeli yemek alımı ihalelerinde sadece iki haftalık örnek menüdeki ana girdiler ve işçilik giderlerinin dikkate alınarak açıklama yapılması gerektiği, isteklilerin teklif ettikleri birim fiyatı örnek menüyü ve bu menünün üretimi için gerekli işçilik tutarını kullanarak tevsik etmeleri durumunda açıklamalarının uygun kabul edileceği anlaşılmaktadır.

 

Bu itibarla, isteklilerin malzemeli yemek alımı ihalelerinde aşırı düşük teklif açıklamalarında  “(Ana Girdi Maliyeti+İşçilik Maliyeti)/Toplam Teklif Tutarı” oranının 0,80’den az ve 0,95’den çok olmaması gerektiği,  bu hususun aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun olması için gerekli tek koşul olmadığı, dolayısıyla aşırı düşük teklif sahibi istekliler tarafından örnek menüde yer alan ana girdiler ve işçilik giderlerinin dikkate alınarak açıklama yapılması gerektiği anlaşılmaktadır.

 

Bu bağlamda, somut olayda teklif fiyatı aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin aşırı düşük teklif açıklamalarında örnek menüde yer alan tüm ana çiğ giderler için Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79.2.6’ncı maddesini dikkate alarak açıklama yapmaları gerektiği anlaşılmıştır.

 

19.11.2018 tarihli ihale komisyonu kararından Doğuşzade Gıda Pazarlama Tic. ve San. Ltd. Şti.nin teklifinin Teknik Şartname’de düzenlenen örnek menünün 1 ve 10’uncu günlerde bulunan ezogelin çorbasındaki mısırözü yağı, örnek menünün 10’uncu gününde bulunan püreli Hasanpaşa köftesindeki soğan ve bahse konu menünün 2’nci günde sabah kahvaltındaki reçelin maliyete eklenmediği gerekçesiyle reddedildiği anlaşılmıştır.

 

İdare tarafından başvuru sahibi isteklinin aşırı düşük teklif açıklamalarında yukarıda yer verilen ana çiğ girdileri eksik olarak sunduğuna yönelik yapılan incelemede; örnek menünün öğle yemeği öğününün 1 ve 10’uncu günlerinde şikayete konu ezo gelin çorbasının yer aldığı görülmüştür. Teknik Şartname’de düzenlenen yemek gramajları göz önüne alındığında ezo gelin çorbasının içeriğinde 5 gr mısırözü yağı girdisinin olduğu, ancak, başvuru sahibi istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklamalarına ezo gelin çorbası için mısırözü yağı girdisinin dahil edilmediği anlaşılmıştır.

 

Örnek menünün öğle yemeği öğününde 10’uncu günde püreli Hasanpaşa köftesinin yer aldığı görülmüştür. Teknik Şartname’de düzenlenen yemek gramajlarında şikayete konu püreli Hasanpaşa köftesinin içeriğinde 10 gr soğan girdisinin olduğu, ancak, başvuru sahibi istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklamalarına Hasanpaşa köftesi için soğan girdisinin dahil edilmediği anlaşılmıştır.

 

Ayrıca, Teknik Şartname’de yer alan örnek menünün sabah kahvaltısı öğününün 1, 2, 5, 7 ve 10’uncu günlerinde şikayete konu reçelin (20 gr) yer aldığı görülmüştür. Ancak, başvuru sahibi istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklamalarında örnek menünün 2’nci günü için reçel girdisinin dahil edilmediği anlaşılmıştır.

Diğer taraftan, başvuru sahibi istekli tarafından (Ana Girdi Maliyeti+İşçilik Maliyeti)/Toplam Teklif Tutarı oranının sabah kahvaltısı için 0,88, öğle yemeği için 0,87 ve ikindi öğünü için 0,85 olarak hesaplandığı görülmüştür.

 

Sonuç olarak, başvuru sahibi istekli tarafından örnek menüde yer alan çiğ girdilerden ezo gelin çorbasında mısırözü yağı, püreli Hasanpaşa köftede soğan, sabah kahvaltısının 2’nci günü için de reçel girdilerinin aşırı düşük teklif açıklamalarına dahil edilmediği, isteklilerin teklif ettikleri birim fiyatı örnek menüyü kullanarak tevsik etmeleri durumunda açıklamalarının uygun kabul edileceği, örnek menüde yer alan yemeklerdeki ana girdilerin tamamının aşırı düşük teklif açıklamaları kapsamında yer almamasının anılan Tebliğ’in 79.2.6’ncı maddesine uygun olmadığı, idarece anılan gerekçelerle başvuru sahibinin teklifinin reddedilmesinin mevzuata aykırı olmadığı, dolayısıyla başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

 

3) Başvuru sahibinin 3’üncü iddiasına ilişkin olarak:

 

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Yaklaşık maliyet” başlıklı 9’uncu maddesinde “…Mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalesi yapılmadan önce idarece, her türlü fiyat araştırması yapılarak katma değer vergisi hariç olmak üzere yaklaşık maliyet belirlenir ve dayanaklarıyla birlikte bir hesap cetvelinde gösterilir. Yaklaşık maliyete ihale ve ön yeterlik ilânlarında yer verilmez, isteklilere veya ihale süreci ile resmî ilişkisi olmayan diğer kişilere açıklanmaz…” hükmü,

“Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “…İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,

            b)  Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

           c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,

           gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir…” hükmü,

 

“İhalenin karara bağlanması ve onaylanması” başlıklı 40’ıncı maddesinde “…37 ve 38 inci maddelere göre yapılan değerlendirme sonucunda ihale, ekonomik açıdan en avantajlı teklifi veren isteklinin üzerinde bırakılır.…

İhale komisyonu gerekçeli kararını belirleyerek, ihale yetkilisinin onayına sunar. Kararlarda isteklilerin adları veya ticaret unvanları, teklif edilen bedeller, ihalenin tarihi ve hangi istekli üzerine hangi gerekçelerle yapıldığı, ihale yapılmamış ise nedenleri belirtilir.

İhale yetkilisi, karar tarihini izleyen en geç beş iş günü içinde ihale kararını onaylar veya gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle iptal eder.

İhale; kararın onaylanması halinde geçerli, iptal edilmesi halinde ise hükümsüz sayılır…” hükmü,

 

“İdarelerce uyulması gereken diğer kurallar” başlıklı 62’nci maddesinde “…d) İdarelerce bütçesinin programlanmasında, ihalede ise isteklilerce verilen tekliflerin karşılaştırılmasında kullanılmak üzere tespit edilen yaklaşık maliyet isteklilere duyurulmaz…” hükmü yer almaktadır.

 

Yukarıda yer alan mevzuat hükümlerinden mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalesi yapılmadan önce idarece, her türlü fiyat araştırması yapılarak katma değer vergisi hariç olmak üzere yaklaşık maliyetin belirleneceği ve dayanaklarıyla birlikte bir hesap cetvelinde gösterileceği, ihalelerde tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında ise isteklilerce verilen tekliflerin karşılaştırılmasında tespit edilen yaklaşık maliyetin dikkate alınacağı anlaşılmaktadır.

 

Ayrıca, yukarıda yer alan mevzuat hükümlerinden, diğer isteklilerin tekliflerine veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanların idarece tespit edileceği, bu teklifleri reddetmeden önce teklif sahiplerinden yazılı olarak aşırı düşük teklif açıklaması isteyeceği, idarenin açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendireceği, değerlendirme sonucunda açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin tekliflerinin reddedileceği anlaşılmaktadır.

 

Bahse konu ihalenin 05.11.2018 tarihinde yapıldığı, ihaleye 2 isteklinin katıldığı,  yaklaşık maliyetin 1.852.747,64 TL olarak belirlendiği, ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi isteklinin teklif fiyatının 1.666.138,50 TL olduğu, aşırı düşük teklif açıklaması uygun görülmeyerek teklifi reddedilen Doğuşzade Gıda Pazarlama Tic. ve San. Ltd. Şti. tarafından teklif edilen fiyatın ise 1.294.280,00 TL olduğu görülmüştür.

 

Sonuç olarak, isteklilerin aşırı düşük teklif açıklamalarını Kamu İhale Genel Tebliği’ne göre yapmaları gerektiği, idare tarafından aşırı düşük teklif açıklamaları uygun bulunmayan isteklilerin tekliflerinin 4734 sayılı Kanun’un 38’inci maddesine göre reddedileceği, teklifi reddedilen istekli ile ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklif fiyatları arasında fark olmasının reddedilen teklifi tekrar geçerli hale getiremeyeceği, ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi isteklinin ihale komisyonu kararında belirlendiği ve bu isteklinin teklif fiyatının da yaklaşık maliyetin altında olduğu, bahse konu ihale komisyonu kararının ihale yetkilisi tarafından onaylandığı, dolayısıyla başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

 

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

 

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,

 


Oybirliği ile karar verildi.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 
Read more
No Comments

İş kalemine sunulan teklifin fiyat dışı unsur olarak belirlenmesi halinde puanlamanın yaklaşık maliyet oranları ile uyumlu olması gerekir.

KAMU İHALE KURUL KARARI
Toplantı No : 2019/003
Gündem No : 39
Karar Tarihi : 09.01.2019
Karar No : 2019/UY.I-51

BAŞVURU SAHİBİ:

Cevdet ALBAYRAK,

 

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Karayolları 7. Bölge Müdürlüğü,

 

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2018/471940 İhale Kayıt Numaralı “Karayolları 7 Bölge Müdürlüğü Tünelleri İle Tesislerine Ait Aydınlatma, Bakım Ve Onarım İşlerinin Yapılması İşi” İhalesi

 

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Karayolları 7. Bölge Müdürlüğü tarafından 26.10.2018 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Karayolları 7 Bölge Müdürlüğü Tünelleri İle Tesislerine Ait Aydınlatma, Bakım Ve Onarım İşlerinin Yapılması İşi” ihalesine ilişkin olarak Cevdet Albayrak’ın 26.11.2018 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 05.12.2018 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 17.12.2018 tarih ve 60856 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 17.12.2018 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

 

Başvuruya ilişkin olarak 2018/1824 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

 

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

 

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

 

1) Erveen Elek. Ltd. Şti. & Cihangir Güngör İş Ortaklığı tarafından idareye yapılan şikâyet başvurusu üzerine idarece verilen cevaptan hareketle, idare tarafından yaklaşık maliyet oluşturulurken “ÖZEL-Tİ, ÖZEL-TBO-1, ÖZEL-TBO-2, ÖZEL-TBO-3, ÖZEL-VİNÇ, ÖZEL-VSÜP” pozlarına ilişkin Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Yaklaşık maliyetin hesaplanması ve güncellenmesi” başlıklı 9’uncu maddesine göre  %7 oranında yüklenici kâr ve genel giderler eklendiğinin ve diğer tüm pozlar için %25 oranında yüklenici kâr ve genel giderler eklendiğinin idare tarafından kabul edildiği, ancak Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Yaklaşık maliyetin hesaplanması ve güncellenmesi” başlıklı 11’inci maddesine göre tüm pozların kâr oranlarının %25 olması gerektiği, böylelikle idare tarafından yapılan uygulama sonucunda yaklaşık maliyetin olması gerekenden daha düşük olarak hesaplandığı, yaklaşık maliyet yanlış hesaplandığından Siemens San. ve Tic. A.Ş.’nin teklifinin sınır değer hesabına katılmadığı ve sınır değerin de yanlış olarak tespit edildiği, fiyat dışı unsur değerlendirmesi yapılırken TFmin olarak tespit edilen teklifin yanlış tespit edildiği ve buna bağlı olarak diğer tekliflerin teklif fiyatı puanlarının yanlış belirlendiği, kalite ve teknik değer nitelik puanlaması tablosunda yaklaşık maliyete bağlı olarak her iş kalemi için verilmiş olan ağırlık oranlarının yanlış olarak hesaplandığı, yapılan hatalı hesaplamalara göre tespit edilen toplam puanların da hatalı olması nedeniyle tüm isteklilerin fiyat dışı unsurlar dikkate alınarak değerlendirilmiş teklif bedelinin yanlış hesaplandığı ve böylelikle ekonomik açından en avantajlı teklif sahibinin hatalı olarak tespit edildiği, bu gerekçeler nedeniyle ihalenin iptal edilerek yaklaşık maliyetin mevzuata uygun olarak yeniden belirlenmesi ve yeniden ihale edilmesi gerektiği,

 

2) Erveen Elek. Ltd. Şti. & Cihangir Güngör İş Ortaklığı tarafından hizmet niteliğindeki iş kalemlerine ilişkin %7 oranında yüklenici kâr ve genel giderlerin eklendiği bilgisinin ihale öncesinde biliniyor olmasının Kamu İhale Kanunu’nun gizlilik ilkesine aykırı olduğu, ihale komisyonu kararında ihalenin ilgili istekli üzerinde kaldığının belirtildiği ve verilen diğer bilgilerden ilgili isteklinin kalite ve teknik değer nitelik puanlamasından tam puan aldığının anlaşıldığı, isteklinin hem ilgili düzenlemeye ilişkin itirazı bulunduğu hem de kalite ve teknik değer nitelik tablosuna göre yapılan değerlendirmeden tam puan almasının ancak yaklaşık maliyet bilgi ve içeriğini ihale öncesinden bilmesi ile açıklanabileceği, isteklinin puanlamaya ilişkin tam puan alacağını bilmesine rağmen ihaleyi iptal ettirmeye çalışmasının nedeninin, teklifinin 4’üncü sırada yer alması üzerine kendileri tarafından erişilen bilgilere başkalarının da erişmiş olabileceği şüphesiyle ihalenin kendileri üzerinde kalmayacağı düşüncesi olduğu, isteklinin kalite ve teknik değer nitelik puanlaması bölümünden tam puan alabilmek için teklifini idare tarafından hatalı olarak belirlenen oranlara göre hazırladığı, tekliflerini piyasa gerçeklerine göre hazırlayan diğer isteklilerin tablodaki değerler yanlış olduğundan düşük puan aldıkları, ilgili istekli ihale öncesinde gizli kalması gereken bilgilere erişerek ihalede kendisine haksız bir avantaj sağladığı, bu durumun Kamu İhale Kanunu’nun temel ilkelerine ve Kanun’un 61’inci maddesine aykırı olduğu, ayrıca istekli yaklaşık maliyetin gizliliğini ihlal ederek ihaleye fesat karıştırdığı, Türk Ceza Kanunu’nun 235’inci maddesi gereğince suç işlediği, böylece savcılığa suç duyurusunda bulunulması gerektiği iddialarına yer verilmiştir.

 

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

 

  1. Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:

 

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

…

Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.” hükmü,

 

Aynı Kanun’un “İhalenin karara bağlanması ve onaylanması” başlıklı 40’ıncı maddesinde “37 ve 38 inci maddelere göre yapılan değerlendirme sonucunda ihale, ekonomik açıdan en avantajlı teklifi veren isteklinin üzerinde bırakılır.

Ekonomik açıdan en avantajlı teklif, sadece fiyat esasına göre veya fiyat ile birlikte işletme ve bakım maliyeti, maliyet etkinliği, verimlilik, kalite ve teknik değer gibi fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirlenir. Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirleneceği ihalelerde, ihale dokümanında bu unsurların parasal değerleri veya nispi ağırlıkları belirlenir.

…

En düşük fiyatın ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak değerlendirildiği ihalelerde, birden fazla istekli tarafından aynı fiyatın teklif edildiği ve bunların da ekonomik açıdan en avantajlı teklif olduğu anlaşıldığı takdirde, ikinci fıkrada belirtilen fiyat dışındaki unsurlar dikkate alınmak suretiyle ekonomik açıdan en avantajlı teklif belirlenerek ihale sonuçlandırılır.

İhale komisyonu gerekçeli kararını belirleyerek, ihale yetkilisinin onayına sunar. Kararlarda isteklilerin adları veya ticaret unvanları, teklif edilen bedeller, ihalenin tarihi ve hangi istekli üzerine hangi gerekçelerle yapıldığı, ihale yapılmamış ise nedenleri belirtilir.” hükmü,

 

Yapım İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Yaklaşık maliyetin hesaplanması ve güncellenmesi” başlıklı 11’inci maddesinde “İş kalemi ve/veya iş grubu şeklinde tespit edilen imalat miktarlarının, Yönetmeliğin 10 uncu maddesine göre belirlenen ve yüklenici karı ve genel gider ihtiva etmeyen fiyatlarla çarpımı sonucu bulunan tutar KDV hariç olarak hesaplanır ve bulunan bu tutara % 25 oranında yüklenici kar ve genel gider karşılığı eklenmek suretiyle yaklaşık maliyet tespit edilir.

(2) Yaklaşık maliyetin hesaplanmasına ilişkin hesap cetveli ve icmal tablosu hazırlayanlarca imzalanmak suretiyle ihale onay belgesine eklenir.” hükmü,

 

Aynı Yönetmelik’in “Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi” başlıklı 61’inci maddesinde “(1) Ekonomik açıdan en avantajlı teklif, sadece fiyat esasına göre veya fiyat ile birlikte fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirlenir.” hükmü,

 

Anılan Yönetmelik’in “Fiyat dışı unsurlar ve bu unsurlara yönelik düzenleme” başlıklı 62’nci maddesinde “(1) İhale konusu işin özelliği göz önünde bulundurularak işletme ve bakım maliyeti, maliyet etkinliği, verimlilik, kalite ve teknik değer, süre gibi unsurlar fiyat dışı unsur olarak belirlenebilir.

(2) Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin, fiyat ile birlikte fiyat dışı unsurların da dikkate alınarak belirleneceği ihalelerde; fiyat dışı unsurların parasal değerleri veya nispi ağırlıkları ile hesaplama yöntemi ve bu unsurlara ilişkin değerlendirmenin yapılabilmesi için sunulacak belgeler idari şartnamede açıkça belirtilir.

(3) Fiyat dışı unsurlar, bir marka veya model esas alınarak rekabeti ortadan kaldırıcı bir şekilde belirlenemez.

(4) Fiyat dışı unsurlara, bu unsurların parasal değerlerine veya nispi ağırlıklarına ve hesaplama yöntemine yönelik düzenlemeyi yapan birim veya görevliler tarafından gerekçeli bir açıklama belgesi hazırlanır ve bu belge ihale onay belgesinin ekinde yer alır.” hükmü yer almaktadır.

 

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde “45.1.1. Yapım işleri ihalelerinde, 4734 sayılı Kanunun 36 ncı maddesi uyarınca ilk oturumda teklif mektubu ve geçici teminatını usulüne uygun sunan geçerli teklifler tespit edildikten sonra;

Yaklaşık maliyetin % 120’sinin üzerindeki ve % 40’ının altındaki teklifler dikkate alınmaksızın, geçerli tekliflerin aritmetik ortalaması ve standart sapması hesaplanır.” açıklaması,

 

Aynı Tebliğ’in “Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirlenmesi ile ilgili hususlar” başlıklı 53.3’üncü maddesinde “53.3.1. Kanunun 40 ıncı maddesi uyarınca, ekonomik açıdan en avantajlı teklif; sadece fiyat esasına göre belirlenebileceği gibi fiyat ile birlikte işletme ve bakım maliyeti, maliyet etkinliği, verimlilik, kalite ve teknik değer gibi fiyat dışındaki unsurlar dikkate alınarak belirlenebilmektedir. Ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibinin hangi yöntem kullanılarak belirlenebileceği hususu tamamen idarenin takdirinde olup fiyat dışı unsurlar kullanılarak belirlenmesi durumunda aşağıdaki esaslara uyulması gerekmektedir.

53.3.2. Fiyat dışı unsurların, Kanunun 5 inci maddesinde belirtilen ilkelere halel getirmeyecek bir biçimde idari şartnamede açık ve net olarak düzenlenmesi gerekmektedir.

53.3.3. İdari şartnamede fiyat dışı unsur olarak belirlenen hususların parasal değerlerinin veya nispi ağırlıklarının belirlenmesi gerekmektedir.

53.3.4. Fiyat dışı unsur olarak yalnızca niceliksel unsurların belirlenmesi zorunlu olmayıp bu kapsamda niteliksel belirlemeler de yapılabilir. Bu bağlamda, ihale konusu işin beklenen kaliteye uygun olarak gerçekleştirilmesini sağlamaya yönelik parametreler, kamuya karşı yükleniminde bulunan işlerin miktarı veya tutarı bakımından kapasite durumu ya da ihale konusu işi oluşturan bileşenler itibariyle isteklinin teklifi ile yaklaşık maliyet yapısının birbiri ile uyumu gibi hususlar fiyat dışı unsur olarak belirlenebilecektir.” açıklaması yer almaktadır.

 

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin

a) Adı:Karayolları 7 Bölge Müdürlüğü Tünelleri İle Tesislerine Ait Aydınlatma, Bakım Ve Onarım İşlerinin Yapılması İşi

b) Yatırım proje no’su/kodu:2009E040130-1993E040230

c) Miktarı (fiziki) ve türü:

Karayolları 7. Bölge Müdürlüğüne Bağlı Tüneller İle Tesislerin Aydınlatma, Bakım Ve Onarım İşleri. LED’ Lİ BAHÇE AYDINLATMA DİREĞİ 60 WATT 40 ad. , Harici tip speed dome analog kamera 10 ad. , Değişken mesaj işareti (VMS) 5 ad.

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

ç) Yapılacağı yer:Karayolları 7. Bölge Müdürlüğü Tünelleri İle Tesislerinde.” düzenlemesi,

 

Anılan Şartname’nin “Sınır değer” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar.

33.2. Teklifi sınır değerin altında olduğu tespit edilen isteklilerin teklifleri, Kanunun 38 inci maddesinde öngörülen açıklama istenmeksizin reddedilecektir.” düzenlemesi,

 

Aynı Şartname’nin “Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi” başlıklı 35’inci maddesinde “35.1. Bu ihalede ekonomik açıdan en avantajlı teklif, fiyatla birlikte fiyat dışı unsurlar da dikkate alınarak belirlenecektir.

35.1.1.

Bu ihalede ekonomik açıdan en avantajlı teklif, fiyatla birlikte fiyat dışı unsurlar da dikkate alınarak belirlenecektir.

A-Değerlendirme “teklif fiyatı” ile “kalite ve teknik değer nitelik” olmak üzere iki kısımda yapılacaktır.

A.1. Teklif fiyatı puanlaması

Teklif fiyatı puanlaması 50 tam puan üzerinden yapılacaktır. Geçerli teklif veren istekliler arasında teklif edilen en düşük teklif fiyatı sahibi istekli 50 puan alacak olup, diğer isteklilere ait teklif puanları; TP = (TFmin x 50) / TF formülü ile hesaplanacaktır.

Bu formülde;

TP: Teklif puanı,

TFmin: Geçerli teklifler içinden istekliler arasında teklif edilen en düşük teklif fiyatı,

TF: İsteklinin teklif fiyatı,

ifade eder.

A.2. Kalite ve teknik değer nitelik puanlaması

Kalite ve teknik değer nitelik puanlaması 50 tam puan üzerinden yapılacaktır. Geçerli teklif veren isteklilere ait kalite ve teknik değer nitelik puanlamasına konu iş kalemleri aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

Sıra No:

İş Kalemi Grubu No:

İş Minimum Teklif Oranı (%):

Maksimum Teklif Oranı (%):

Puan

1

Özel-TBO-2

15

23

10

2

ELK-34

7

12

5

3

Özel-Ti

7

10

4

4

Özel-TBO-1

6

8

4

5

ELK-35

5

7

3

6

Özel-TBO-3

4

7

3

7

ELK-12

4

7

3

8

İş Grubu 1

32

46

18

 

TOPLAM

80

120

50

İŞ KALEMİ / İŞ GRUBU 1: ELK-36, ÖZEL-VSÜP, ÖZEL-VİNÇ, ELK-14, ELK-01, ELK-10, ELK-17, ELK-28, ELK-23, ELK-15, ELK-19, ELK-37, 31.6.3/014, ELK-09, ELK-21, ELK-31, ELK-33, ELK-11, ELK-16, ELK-24, ELK-32, ELK-08, ELK-30, 17.8/008, ELK-02, ELK-13, ELK-25, ELK-29, 791.431/2, 723.422, ELK-20, 983.102, 5.5.3.2.1/012, 791.431/1, ELK-22, 20.5/004, 726.304, 791.315, 727.526, 715.315, ELK-26, ELK-27, 791.316, 727.524, 727.549, 702.101, 31.6.3/012-D, 727.527, 15.1/013, 723.603, 701.201, 723.705, ELK-18, 24.7.2.46/06, 739.301, 715.313, 3.1.2/002, 22.4.2/004-M, 22.4.1/008-M, ELK-04, 718.564, 723.402, ELK-03, ELK-05, 710.100, 9.3.1/002, 727.523, 701.101, 5.5.3.2.2/012, ELK-07, 30.4.1, 739.302, 715.314, 32.34.17/003, 783.120, 780.205, 715.311, 727.513, 30.4, 30.3/001, 30.1/001, 32.15/002, 715.312, 985.101, 725.511, 30.2/002, Y.15.001/2B, 727.512, 723.511, 723.301, 742.128, 715.310, 17.9/025, 780.152, 718.310, 22.4.1/008-D, 22.4.2/004-D, 14.001, 30.4.2, ELK-06, 20.6.1/004, 704.105, 724.601, 780.154, 24.4.1/005-D, 32.15/002-M, 711.102, 32.34.11/002, 718.570,725.402, 32.34.11/002-M, 725.311, 715.308, 715.309, 724.406, 782.100, 718.102, 718.508, 720.108, 718.507, 718.101, 17.9/023, 724.407, 780.147, 725.401, 724.603, 32.34.17/003-M, 724.602, 724.401, 780.148, 726.303, 718.103, 718.502, 26.2.004, 724.408, 725.904, 725.102, 725.203

A.2.1. Söz konusu iş kalemleri için isteklilerce teklif edilen tutarların toplam tekliflerine oranının; her bir iş kalemi için belirlenen minimum ve maksimum teklif oranları aralığında (minimum ve maksimum oranlar dahil) kalması durumunda her bir iş kalemi için yukarıdaki tabloda yer alan puanlar verilecektir.

A.2.2. İş grupları için ise o iş grubunda yer alan her bir iş kalemi için verilen teklif tutarlarının toplamının toplam tekliflerine oranının her bir iş grubu için belirlenen minimum ve maksimum teklif oranları aralığında (minimum ve maksimum oranlar dahil) kalması durumunda her bir iş grubu için yukarıdaki tabloda yer alan puanlar verilecektir.

A.2.3. Teklif oranları hesaplanırken yuvarlama yapılmayacaktır.

A.2.4. İsteklilerin teklif oranları, belirlenen minimum ve maksimum teklif oranları dışında kalıyorsa o iş kalemleri/iş grupları için puan alamayacaklardır.

A.2.5. Kalite ve teknik değer nitelik puanı, her bir iş kalemi/iş grubu için verilen puanların toplamıdır.

A.3. Toplam puan

Toplam puan, teklif fiyat puanı ile kalite ve teknik değer nitelik puanının toplamıdır.

A.4. Fiyat dışı unsurlar dikkate alınarak değerlendirilmiş teklif bedeli

Fiyat dışı unsurlar dikkate alınarak değerlendirilmiş teklif bedeli;

FDTF = (ETF x 100) / TTP formülü ile hesaplanacaktır.

Bu formülde;

FDTF: İsteklinin fiyat dışı unsurlar dikkate alınarak değerlendirilmiş teklif bedeli,

ETF: Toplam puanı en yüksek istekliye ait teklif bedeli,

TTP: İsteklinin toplam puanı,

ifade eder.

B. Ekonomik açıdan en avantajlı teklif

Ekonomik açıdan en avantajlı teklif, fiyat dışı unsurlar dikkate alınarak değerlendirilmiş teklif bedeli en düşük olan istekliye ait teklif bedelidir.                                          

35.2. Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin birden fazla istekli tarafından verilmiş olması halinde;

35.2.1. Teklif fiyatı daha düşük olan istekli ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak belirlenecektir.” düzenlemesi,

 

Anılan Şartname’nin “Diğer Hususlar” başlıklı 46’ncı maddesinde “46.1. İhalede uygulanacak sınır değer katsayısı (N) = 1 Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği”nin tüm maddeleri “İdari Şartname” de yer almasalar bile geçerlidir.

4 Aralık 2015 tarih ve 29552 sayılı Resmi Gazete’de çeşitli ilanlar bölümünde yer alan “Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından yapılan yapım işleri ihalelerinde; Sınır Değer Katsayısı (A) Alt Yapı İşlerinde N = 1,00 olarak belirlenmiştir.Bu ilan yayımı tarihinde yürürlüğe girer.” hükme göre bu ihale için Sınır Değer Katsayısı (N) = 1,00 olarak belirlenmiştir.” düzenlemesi yer almaktadır.

 

İdare tarafından yaklaşık maliyet hesaplanmasında birim fiyat teklif cetvelinde yer alan itirazen şikâyete konu “ÖZEL-Tİ, ÖZEL-TBO-1, ÖZEL-TBO-2, ÖZEL-TBO-3, ÖZEL-VİNÇ, ÖZEL-VSÜP” pozlarına ilişkin %7 oranında yüklenici kâr ve genel giderler eklendiği ve diğer tüm pozlar için %25 oranında yüklenici kâr ve genel giderler eklendiği, idare tarafından ilgili pozlara ilişkin %7 kâr oranı belirlenmesinin Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 11’inci maddesine aykırı olduğu anlaşılmıştır.

 

Yaklaşık maliyet hesabında idarece yapılan hatalı işlemin ilan süreleri, yeterlik koşulları ve sınır değer üzerinde etkisi olup olmadığına bakılmak suretiyle değerlendirme yapılması gerekmektedir.

 

Ancak yine de “ÖZEL-Tİ, ÖZEL-TBO-1, ÖZEL-TBO-2, ÖZEL-TBO-3, ÖZEL-VİNÇ, ÖZEL-VSÜP” pozlarına ilişkin kâr yüzdesinin %7 olduğu durum incelendiğinde, idare tarafından hesaplanan yaklaşık maliyetin 10.195.130,12 TL olduğu, sınır değerin 8.166.185,01 TL olarak hesaplandığı, en düşük fiyat teklifi olarak ihaleye 8.989.282,00 TL’lik fiyat teklifi verildiği ve böylece sınır değerin altında kalan isteklinin bulunmadığı görülmektedir. İlgili pozlara ilişkin kâr oranlarının %25’e çıkartılması durumunda ise yaklaşık maliyetin 11.237.752,89 TL olduğu, sınır değerin 8.730.177,09 TL olarak hesaplandığı, sınır değer değişmekle birlikte ilan süreleri ve yeterlik koşullarının değişmediği, sınır değer altında kalan isteklinin ise bulunmadığı görülmektedir. Böylelikle ilgili pozların kâr oranlarının %25 olarak alınması durumunda esası etkileyecek bir aykırılık bulunmadığı anlaşılmıştır.

 

Diğer taraftan söz konusu ihaleye ilişkin yaklaşık maliyetin sadece sınır değer hesaplanmasında kullanılmadığı aynı zamanda idare tarafından İdari Şartname’de düzenlenen ekonomik açıdan en avantajlı teklifin fiyatla birlikte fiyat dışı unsurlar da dikkate alınarak belirleneceği kalite ve teknik değer nitelik puanlaması parametrelerinin belirlenmesinde de kullanıldığı görülmektedir.

 

İdari Şartname’de kalite ve teknik değer nitelik puanlamasının 50 puan üzerinden yapılacağı, tabloda yer alan iş kalemleri için isteklilerce teklif edilen tutarların toplam tekliflerine oranının; her bir iş kalemi için belirlenen minimum ve maksimum teklif oranları aralığında (minimum ve maksimum oranlar dâhil) kalması durumunda her bir iş kalemi/grubu için tabloda yer alan puanların verileceği düzenlenmiştir.

 

Fiyat dışı unsur tablosunda verilen parametrelerin idare tarafından hesaplanan ilgili pozların yaklaşık maliyete oranları ile %25 kâr eklenerek yeniden hesaplanan pozların yeni yaklaşık maliyete oranları aşağıdaki tabloda karşılaştırılmıştır.

 

Sıra No:

İş Kalemi Grubu No:

İş Minimum Teklif Oranı (%):

Maksimum Teklif Oranı (%):

Puan

Normal Durumda Pozların Yaklaşık Maliyete oranları

%25 Kâr Eklendiğinde Pozların Yaklaşık Maliyete oranları

1

Özel-TBO-2

15

23

10

38,47

40,77

2

ELK-34

7

12

5

18,83

17,09

3

Özel-Ti

7

10

4

10,20

10,81

4

Özel-TBO-1

6

8

4

7,03

7,45

5

ELK-35

5

7

3

2,82

2,56

6

Özel-TBO-3

4

7

3

2,51

2,66

7

ELK-12

4

7

3

2,45

2,22

8

İş Grubu 1

32

46

18

17,68

16,44

 

TOPLAM

80

120

50

100,00

100,00

 

Kamu İhale Genel Tebliği’nin 53.3’üncü maddesi gereği, Kanunun 40’ıncı maddesi uyarınca, ekonomik açıdan en avantajlı teklif; sadece fiyat esasına göre belirlenebileceği gibi fiyat ile birlikte işletme ve bakım maliyeti, maliyet etkinliği, verimlilik, kalite ve teknik değer gibi fiyat dışındaki unsurlar dikkate alınarak belirlenmesi gerektiği, ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibinin hangi yöntem kullanılarak belirlenebileceği hususunun tamamen idarenin takdirinde olduğu, ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibinin fiyat dışı unsurlar kullanılarak belirlenmesi durumunda Kanun’un 5’inci maddesinde belirtilen temel ilkelere aykırı olmayacak şekilde İdari Şartname’de açık ve net olarak düzenlenmesi gerektiği, İdari Şartname’de belirlenen hususların parasal değerlerinin veya nispi ağırlıklarının belirlenmesi gerektiği ve fiyat dışı unsur olarak sadece niceliksel unsurların belirlenmesinin zorunlu olmadığı aynı zamanda niteliksel belirlemelerin de yapılabileceği, bu çerçevede ihale konusu işin beklenen kaliteye uygun olarak gerçekleştirilmesini sağlamaya yönelik parametreler, kamuya karşı yükleniminde bulunan işlerin miktarı veya tutarı bakımından kapasite durumu ya da ihale konusu işi oluşturan bileşenler itibariyle isteklinin teklifi ile yaklaşık maliyet yapısının birbiri ile uyumu gibi hususların fiyat dışı unsur olarak belirlenebileceği açıklanmıştır.

 

Yaklaşık maliyetin değişmesinin fiyat dışı unsur parametrelerine etkisinin olup olmadığı incelendiğinde, 1 sıra numaralı Özel-TBO-2 pozuna ilişkin belirlenen minimum ve maksimum teklif oranlarının %15 ile %23 arasında olması gerektiği, isteklilerin tekliflerindeki anılan iş kalemlerinin toplam teklif içerisindeki ağırlığının söz konusu aralıkta olması halinde puan alabileceği belirtilmiştir.

 

Ancak puanlamanın dayanağı olan ilgili iş kaleminin yaklaşık maliyetteki ağırlık oranına bakıldığında, idare tarafından hesaplanan yaklaşık maliyet hesap cetvelindeki Özel-TBO-2 pozuna ilişkin tutarın 3.922.253,50 TL olduğu, bu tutarın yaklaşık maliyete oranının %38,47 (3.922.253,50/10.195.130,12×100) olduğu, yaklaşık maliyetin düzeltilen halinde ise Özel-TBO-2 pozuna ilişkin tutarın 4.582.071,85 TL olduğu, bu tutarın yaklaşık maliyete oranının %40,77 (4.582.071,85/11.237.752,89×100) olduğu görülmektedir.

 

Kamu İhale Genel Tebliği’nin 53.3’üncü maddesi uyarınca yaklaşık maliyet yapısının fiyat dışı unsur parametreleri ile uyum içerisinde olması gerekmektedir. Özel-TBO-2 pozunun yaklaşık maliyete oranının ilk durumda ve ikinci durumda sırasıyla %38,47 ve %40,77 olduğu, ancak fiyat dışı unsur tablosunda bu kaleme ilişkin verilen aralıkların %38,47 ve %40,77 değerlerini kapsaması beklenirken tabloda yer alan aralıkların %15 ile %23 arasında belirlendiği, belirlenen bu değerler ile her iki haldeki yaklaşık maliyet arasında herhangi bir uyumdan bahsedilemeyeceği, hatta aralarında yaklaşık 2 kat kadar fark olduğunun görüldüğü, ayrıca itirazen şikâyete konu olan diğer Özel-Ti ve Özel-TBO-3 iş kalemleri ile şikâyete konu olmayan ELK-34, ELK-35 ve ELK-12 iş kalemleri için de puanlamada belirlenen aralığın yaklaşık maliyet ile uyumluluk göstermediği, mevzuattaki fiyat dışı unsur düzenlemesinin “bileşenler itibariyle isteklinin teklifi ile yaklaşık maliyet yapısının birbiri ile uyumu” hükmüne aykırılık taşıdığı sonucuna varılmıştır.

 

Bu itibarla dolaysıyla ekonomik açından en avantajlı teklifin fiyat dışı unsurlar dikkate alınarak belirleneceği kurgusu yapılan ihalede bahse konu aykırılığın ihalenin sonucu üzerinde doğrudan etkili olacağı dikkate alındığında ihalenin iptal edilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

 

Öte yandan başvuru sahibi istekli tarafından İdari Şartname’de düzenlenen ekonomik açıdan en avantajlı teklif, fiyatla birlikte fiyat dışı unsurlar da dikkate alınarak belirleneceği teklif fiyat puanlamasındaki TFmin’nin yanlış belirlendiğine ilişkin iddiası incelendiğinde, idare tarafından isteklilere ait teklif puanlarının “TP = (TFmin x 50) / TF” formülü ile hesaplanacağı, TP’nin “Teklif puanı” olarak ifade edildiği, TFmin’in “Geçerli teklifler içinden istekliler arasında teklif edilen en düşük teklif fiyatı” olarak ifade edildiği, TF’nin ise “İsteklinin teklif fiyatı” olarak ifade edildiği ve geçerli teklif veren istekliler arasında teklif edilen en düşük teklif fiyatı sahibi isteklinin 50 puan alacağı belirtilmiştir.

 

Geçerli teklifler arasında Aab Müh. San. Tic. Asım Aytaç Bozer & Akr Sosyal Hiz. Elek. Özel Sağ. ve İnş. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı tarafından ihaleye 8.989.282,00 TL’lik en düşük teklif fiyatı verildiği, idare tarafından isteklilere ilişkin fiyat dışı unsur puanlamasının yapıldığı tablo incelendiğinde, en düşük teklif veren istekliye 50 tam puan verildiği ve buna bağlı olarak diğer isteklilere ilişkin ise ilgili formül kullanılarak kendi teklifleri oranınca puanlarının doğru olarak hesaplandığı tespit edilmiştir. Böylece başvuru sahibi istekli tarafından TFmin’in yanlış olarak belirlendiği iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

 

2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:

 

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Yaklaşık Maliyet” başlıklı 9’uncu maddesinde “Mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalesi yapılmadan önce idarece, her türlü fiyat araştırması yapılarak katma değer vergisi hariç olmak üzere yaklaşık maliyet belirlenir ve dayanaklarıyla birlikte bir hesap cetvelinde gösterilir. Yaklaşık maliyete ihale ve ön yeterlik ilânlarında yer verilmez, isteklilere veya ihale süreci ile resmî ilişkisi olmayan diğer kişilere açıklanmaz.” hükmü,

 

Anılan Kanun’un “Tekliflerin alınması ve açılması” başlıklı 36’ncı maddesinde “İsteklilerin belgelerinin eksik olup olmadığı ve teklif mektubu ile geçici teminatlarının usulüne uygun olup olmadığı kontrol edilir. Belgeleri eksik veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmayan istekliler tutanakla tespit edilir. İstekliler ile teklif fiyatları ve yaklaşık maliyet tutarı açıklanır. Bu işlemlere ilişkin hazırlanan tutanak ihale komisyonunca imzalanır. Bu aşamada; hiçbir teklifin reddine veya kabulüne karar verilmez, teklifi oluşturan belgeler düzeltilemez ve tamamlanamaz. Teklifler ihale komisyonunca hemen değerlendirilmek üzere oturum kapatılır.” hükmü,

 

Aynı Kanun’un “Bilgi ve belgeleri açıklama yasağı” başlıklı 61’inci maddesinde “Bu Kanunun uygulanmasında görevliler ile danışmanlık hizmeti sunanlar; ihale süreci ile ilgili bütün işlemlere, isteklilerin iş ve işlemleri ile tekliflerin teknik ve malî yönlerine ilişkin olarak gizli kalması gereken bilgi ve belgelerle işin yaklaşık maliyetini ifşa edemezler, kendilerinin veya üçüncü şahısların yararına kullanamazlar. Aksine hareket edenler hakkında ilgisine göre 58 ve 60 ıncı maddelerde belirtilen müeyyideler uygulanır.” hükmü,

 

Yapım İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Yaklaşık maliyete ilişkin ilkeler” başlıklı 8’inci maddesinde “(1) İdare tarafından, ihale onay belgesi düzenlenmeden önce, bu Yönetmelikte belirlenen esas ve usullere göre miktar tespiti ve fiyat araştırması yapılmak suretiyle ihale konusu işin KDV hariç yaklaşık maliyeti hesaplanır ve dayanakları ile birlikte bir hesap cetvelinde gösterilir.

…

(5) İhale komisyonu tarafından yaklaşık maliyet teklif fiyatları ile birlikte açıklanır. Bu aşamadan önce yaklaşık maliyet açıklanamaz ve ilan edilemez. Pazarlık usulü ile yapılan ihalede ise yaklaşık maliyet, son yazılı teklifler ile birlikte açıklanır.” hükmü,

 

Aynı Yönetmelik’in “Başvuruların ve tekliflerin alınması, açılması ve belgelerdeki bilgi eksikliklerinin tamamlatılması” başlıklı 57’nci maddesinde “(3) Başvuru veya teklif zarfları alınış sırasına göre incelenir. Açık ihale usulüyle yapılan ihaleler ile belli istekliler arasında ihale usulüyle yapılan ihalelerde teklif zarfları açılmadan önce, pazarlık usulüyle yapılan ihalelerde ise son yazılı fiyat tekliflerinin verildiği oturumda yaklaşık maliyet açıklanır. Zarflardan uygun olanların açılması ve belge kontrolünün yapılması aşamasında, aday veya isteklilerce sunulan belgeler tek tek kontrol edilerek hangi belgelerin sunulduğu Zarf Açma ve Belge Kontrol Tutanağında her belge için açılmış bulunan sütunlara kaydedilerek gösterilir. İhale usulüne göre ilgili oturumda istekliler ve teklif ettikleri fiyatlar duyurularak tutanak düzenlenir. Bu tutanakların komisyon başkanınca onaylanmış suretleri, isteyenlere imza karşılığı verilmeden oturum kapatılamaz.” hükmü yer almaktadır.

 

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Kanunun 36 ncı maddesine göre ihale komisyonunca ilk oturumda yapılacak iş ve işlemler” başlıklı 16.2’nci maddesinde “16.2.4. 4734 sayılı Kanunun 36 ncı maddesinin ikinci fıkrası ile İhale Uygulama Yönetmeliklerinin “Yaklaşık maliyete ilişkin ilkeler” başlıklı maddesi uyarınca, ihale komisyonu tarafından yaklaşık maliyetin, teklif fiyatları ile birlikte, pazarlık usulü ile yapılan ihalede ise son yazılı fiyat teklifleri ile birlikte açıklanması gerekmektedir. Bu çerçevede, ihale komisyonu tarafından 4734 sayılı Kanunun 36 ncı maddesinin birinci fıkrası uyarınca teklif zarflarının incelenmesinin ardından, teklif zarfları açılmadan önce yaklaşık maliyet açıklanacaktır. Ancak, isteklilerce sunulan teklif zarflarının hiçbirinin Kanunun 30 uncu maddesinin birinci fıkrasına uygun olmadığının anlaşılması halinde yaklaşık maliyet açıklanmayacaktır.” açıklaması yer almaktadır.

 

Yukarıdaki mevzuat hükümlerinden, ihale yapılmadan önce idarece, her türlü fiyat araştırması yapılarak katma değer vergisi hariç olmak üzere yaklaşık maliyetin belirlendiği, yaklaşık maliyete ihale ilanında yer verilemeyeceği ve isteklilere veya ihale süreci ile resmi ilişkisi olmayan diğer kişilere açıklanamayacağı, ancak ihale komisyonu tarafından yaklaşık maliyetin teklif fiyatları ile birlikte açıklanacağı, bu aşamadan önce açıklanamayacağı ve ilan edilemeyeceği, yaklaşık maliyetin gizliliğinin bu aşamadan önce ihlal edildiğinin tespiti durumunda Kamu İhale Kanunu’nun 58 ve 60’ıncı maddelerinde belirtilen müeyyidelerin uygulanabileceği anlaşılmaktadır.

 

İhale tarihinin 26.10.2018 olduğu, Erveen Elek. Ltd. Şti. & Cihangir Güngör İş Ortaklığı tarafından hizmet niteliğindeki iş kalemlerinin kâr oranlarının diğer kalemlerden farklı olarak belirlendiğine ilişkin idareye yapılan şikâyet başvurusunun idare kayıtlarına 02.11.2018 tarihinde alındığı ve idare tarafından alınan şikâyete cevap kararının Ekap üzerinden 15.11.2018 tarihinde bildirildiği görülmektedir.

Yapılan inceleme sonucunda Erveen Elek. Ltd. Şti. & Cihangir Güngör İş Ortaklığı tarafından yaklaşık maliyetin yanlış hesaplandığına ilişkin idareye yapılan şikâyet başvurusunun ihale tarihinden sonra yapıldığı, mevzuat hükümleri çerçevesinde idare tarafından ihale tarihinde yaklaşık maliyetin açıklanmasıyla birlikte gizliliğinin ortadan kalktığı ve istekliler bakımından aleniyet kazandığı, bu aşamadan sonra gizliliği bulunmayan yaklaşık maliyete ilişkin bilgilerin isteklilerce idareden edinilme imkânı bulunduğu göz önüne alındığında, ihale tarihi sonrasında şikâyete konu edilmiş olmasının yaklaşık maliyetin gizliliğinin ihlali anlamına gelmeyeceği anlaşıldığından başvuru sahibi isteklinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılığı belirlenen ihale işlemlerinin düzeltici işlemle giderilemeyecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, ihalenin iptali gerekmektedir.

 

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

 

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (a) bendi gereğince ihalenin iptaline,


Oybirliği ile karar verildi.

Read more
No Comments