İdare Tarafından Yükleniciye Verilecek Olan Dozerlere Ait Amortisman Giderine İlişkin İsteklilerden Açıklama İstenilemeyeceği
KAMU İHALE KURULU KARARI
Karar No : 2019/UH.II-302
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2018/590210 İhale Kayıt Numaralı “2019 Yılı Katı Atık Düzenli ve Düzensiz Depolama Sahaları ve Transfer İstasyonları İçin Makine ve Araç Kiralama İşi” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
Antalya Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Dairesi Başkanlığı tarafından 24.12.2018 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “2019 Yılı Katı Atık Düzenli ve Düzensiz Depolama Sahaları ve Transfer İstasyonları İçin Makine ve Araç Kiralama İşi” ihalesine ilişkin olarak Trakyatem Temizlik İnşaat Ticaret Limited Şirketi’nin 15.01.2019 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 24.01.2019 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 29.01.2019 tarih ve 4458 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 29.01.2019 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2019/134 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, idarenin “2019 yılı katı atık düzenli ve düzensiz depolama sahaları ve transfer istasyonları için makine ve araç kiralama işi” ihalesine ilişkin olarak Atık Çevre Teknolojileri İnşaat Sanayi ve Tic. A.Ş. tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasında, ihale konusu işte çalıştırılacak makine ve araçların maliyet hesabında, amortisman tutanağının yetkili meslek mensubu tarafından düzenlenmediği, araçların amortisman sürelerinin 333 ve 365 seri no’lu Tebliğ’e aykırı belirlendiği, tutanakta geçen araçların Teknik Şartname’de belirtilen özellikleri (Model yılı, motor gücü, taşıma kapasitesi v.b.) taşımadığı, vidanjörde bulunan üst ekipman amortisman maliyetinin ayrıca tevsik edilmesi gerektiği, bakım onarım maliyetlerinin araçların özellikleri dikkate alınarak açıklanmadığı, bakım aralıklarının belirtilmediği, kiralama fiyat teklifinin alındığı firmanın fiyat teklifi içerisinde kiralama ve bakım onarımın bulunmadığı, vidanjörün üst ekipmanı için bakım onarım maliyetinin ayrıca belirtilmesi gerektiği, araç tipine ve teknik özelliklerine uygun, yetkili servis beyan yazısı ya da katalog sunulmadan yapılan akaryakıt hesabının uygun olmadığı, akaryakıt hesabının hatalı yapıldığı, EPDK fiyatlarının altında açıklama yapıldığı, sigorta maliyetinin 79.3.4’üncü maddesine aykırı olarak teyit yazısının bulunmadığı, işin süresini kapsamadığı, maliyet öngörülen araçların Teknik Şartname’de belirtilenden farklı olduğu, MTV maliyetinin eksik hesaplandığı, alınan fiyat teklifinde Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.2.1’inci maddesinde geçen ibarenin bulunmadığı, teklifin meslek mensubu tarafından imzalanmadığı, kiralama yoluyla kullanılacak araç ve makinelere ilişkin sunulan fiyat teklifinde model yılı, motor gücü ve kapasite yönünden kriterleri sağlamadığı, fiyat teklif tarihinin maliyet tespit tutanağından önce olduğu, kiralama süresi ile işin süresinin uyumsuz olduğu, fiyat teklifinde bakım onarım, yedek parça, akaryakıt giderlerinin ayrıntılı olarak belirtilmediği, akaryakıt maliyetinin mevzuata uygun olarak açıklanmadığı iddia edilmektedir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
İhale dokümanında yapılan düzenlemelerden ihaleye konu işin Antalya Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Dairesi Başkanlığı tarafından 2019 Yılı Katı Atık Düzenli ve Düzensiz Depolama Sahaları ve Transfer İstasyonları İçin Makine ve Araç Kiralama işi olduğu, ihaleye birim fiyat teklif alınmak suretiyle çıkıldığı belirlenmiştir.
24.12.2018 tarihinde gerçekleştirilen ihaleye ilişkin 11 adet ihale dokümanı satın alındığı, yedi isteklinin katıldığı, ihale komisyonunca yapılan değerlendirme neticesinde üç isteklinin teklifinin geçerli olduğunun belirlendiği, daha sonraki aşamada aşırı düşük teklif sınır değerin altında olduğu belirlenen Atık Çevre Teknolojileri İnşaat Sanayi ve Tic. A.Ş. ve Aksal inş. Taah. Tur. Nak. Den. Mad. Akar. Ürün. Otom. Teks. Tar. Hay. Orm. Demir Çelik Elekt. Öz. Eğ. Öz. Sağ. Hiz. Tem. Gıda İmal. Paz. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin teklifleri aşırı düşük teklif olarak belirlenerek aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulduğu, ihale komisyonunca yapılan değerlendirme neticesinde Aksal İnş. Taah. Tur. Nak. Den. Mad. Akar. Ürün. Otom. Teks. Tar. Hay. Orm. Demir Çelik Elekt. Öz. Eğ. Öz. Sağ. Hiz. Tem. Gıda İmal. Paz. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından süresi içerisinde aşırı düşük teklif açıklaması sunulmadığı gerekçesi ile teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı, Atık Çevre Teknolojileri İnşaat Sanayi ve Tic. A.Ş. tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamaları uygun görülerek 07.01.2019 tarihli kesinleşen ihale kararı ile Atık Çevre Teknolojileri İnşaat Sanayi ve Tic. A.Ş.nin teklifinin ekonomik açıdan en avantajlı birinci teklif, başvuru sahibi Trakyatem Temizlik İnşaat Ticaret Limited Şirketi’nin teklifinin ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak belirlendiği tespit edilmiştir.
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Sınır değer ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 59’uncu maddesinde “(1) İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar.
(2) Aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirme işlemlerine ilişkin olarak, ihale ilanı ve dokümanında belirtilmek kaydıyla, üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkralardaki koşullar çerçevesinde aşağıdaki seçeneklerden bir tanesi kullanılır.
- a) Sınır değerin altında olan teklifler ihale komisyonunca aşırı düşük teklif olarak tespit edilir ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili ayrıntılar yazılı olarak istenir. İhale komisyonu;
1) Verilen hizmetin ekonomik olması,
2) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
3) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir…” hükmü,
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79.2.1’inci maddesinde “Aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesi zorunludur. Aşırı düşük teklif açıklaması sunulması için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere uygun bir süre verilir.” açıklaması bulunmaktadır.
İdari Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “Teklif fiyata dâhil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “25.1. İstekliler tekliflerine, ilgili mevzuat gereğince yapılacak her türlü, vergi (KDV Hariç), resim, harç, sigorta, ulaşım giderleri ile teknik şartnamede belirtilen tüm giderler ve benzeri giderlerin tamamını dahil edeceklerdir. Anılan işin sözleşme ve sözleşmenin uygulanmasıyla ilgili tüm giderlere ilişkin hususlardaki her türlü hukuki ve mali sorumlulukların tamamı yükleniciye ait olacaktır.
25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.
25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:
25.3.1. Tüm araçların bakım, onarım, sigorta vs. gibi tüm giderleri yükleniciye aittir. Yüklenici tüm araçların trafiğe çıkacak şekilde her türlü bakım, test, kontrol, vergi ve muayene gibi işlemlerini eksiksiz yerine getirerek takibi ve sürekliliğin sağlanmasından sorumludur. Araçlarda bulunması gereken evraklar, bakım, onarım ve muayene ile ilgili her türlü trafik cezaları yükleniciye aittir. İş kapsamında kullanılacak İdare tarafından verilen dozerler ile paletli ekskavatörün (kırıcılı-kovalı) akaryakıtı yükleniciye aittir.” düzenlemesi,
Aynı Şartname’nin “Sınır değer” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değer hesaplar.
33.2. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;
- a) Verilen hizmetin ekonomik olması,
- b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
- c) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen teklifler, geçerli teklif olarak belirlenir. İhale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin sınır değerin altında olması durumunda kesin teminat 40.1 maddesinde yer alan hüküm uyarınca hesaplanan tutar üzerinden alınır.” düzenlemesi bulunmaktadır.
İhaleye ilişkin Teknik Şartname’nin “İdare Tarafından Temin Edilecek Araç, İş Makinesi ve Ekipmanlar” başlıklı 5.2’nci maddesinde “Antalya ili atık yönetimi kapsamında kullanılmak üzere için 5 (beş) adet dozer idare tarafından verilecektir. Dozerlerin her türlü yakıt, tamir, bakım, yedek parça, test, kontrol diğer bütün masrafları Yüklenici tarafından karşılanacaktır.
Özellikleri: 4 adet Caterpiller D7 G Dozer, 1986 model ve 1 adet Komatsu 1985 model olup, araç teslim komisyonu tarafından teslim edilip, işin bitim tarihi itibari ile teslim alınacaktır. Araçlar günde 2 saat çalışacaklardır.” düzenlemesi,
Aynı Şartname’nin “Yüklenici Tarafından Temin Edilecek Araç, İş Makinesi ve Ekipman Özellikleri” başlıklı 5.3’üncü maddesinde “5.3.1 Yüklenici Tarafından Temin Edilecek Araç, İş Makinesi, Ekipman
…
İdarece aşırı düşük teklif sınır değerinin altında teklif sunan isteklilere EKAP üzerinden gönderilen 27.12.2018 tarihli ve 62702175-934.2.99/106868 sayılı aşırı düşük teklif sorgulama yazısında “…1 adet Tır, 2 adet Vidanjör’ün; amortisman, tamir, bakım, onarım, yedek parça araç kasko ve trafik sigorta giderleri, motorlu taşıtlar vergisi ve araç muayene giderleri,
2 adet Paletli Ekskavatör (Kırıcılı-Kovalı) ve 5 adet İdare tarafından verilecek Dozer’lerin; yakıt, amortisman, tamir, bakım, onarım, yedek parça…” ifadeleri yer almakta olup söz konusu yazıda aşırı düşük teklif açıklaması istenen önemli teklif bileşenlerinin belirlendiği görülmüştür.
Kamu ihale mevzuatında düzenlenen aşırı düşük tekliflerin sorgulanmasındaki amaç, yaklaşık maliyete veya diğer tekliflere göre aşırı düşük bulunan teklif fiyatının, ihale dokümanında verilen maliyet bileşeni verilerine dayalı olarak gerek miktar gerekse de Kamu İhale Genel Tebliği’ndeki belgelerle tevsik edilecek birim fiyatlar üzerinden gerçekleştirilip gerçekleştirilemeyeceğini ortaya koymaktır. Bu noktada idarelerin teklif fiyatının aşırı düşük olmasına sebebiyet veren/verdiği düşünülen ve özellikle yaklaşık maliyette önemli bir maliyet kalemi teşkil eden unsurları önemli maliyet bileşeni olarak belirleyerek sorgulama gerçekleştirmeleri gerekmektedir. İdarece bu belirleme yapılırken ihale konusu hizmetin niteliği, maliyette sorgulanacak kalemin fiyat bileşenleri içindeki önemi ve teklif fiyatına etkisi gibi hususların da göz önüne alınması önem arz etmektedir. Nitekim 4734 sayılı Kanun’un 38’inci maddesi hükmü ve Tebliğ’in 79.2.1’inci maddesindeki açıklamalar da, sorgulamanın, teklifte önemli olduğu idarece tespit edilen bileşenler üzerinden yapılmasını zorunlu kılmaktadır.
İhale dokümanının yukarıda aktarılan düzenlemeler ile idarece aşırı düşük teklif sınır değerinin altında teklif sunan isteklilere EKAP üzerinden gönderilen 27.12.2018 tarihli ve 62702175-934.2.99/106868 sayılı aşırı düşük teklif sorgulama yazısı incelendiğinde, ihale konusu işte kullanılmak üzere 5 adet dozerin idare tarafından yükleniciye verileceğinin düzenlendiği, isteklilere gönderilen aşırı düşük teklif sorgulama yazısında ise “… 5 adet İdare tarafından verilecek Dozer’lerin; yakıt, amortisman, tamir, bakım, onarım, yedek parça…” giderleri ile ilgili açıklama yapılması istenildiği dikkate alındığında, yüklenicinin herhangi bir yükümlülüğü bulunmayan amortisman giderine ilişkin de açıklama talep edildiği, ancak idare tarafından yükleniciye verilecek olan dozerlere ait amortisman giderine ilişkin isteklilerden açıklama istenilemeyeceğinden aşırı düşük teklif sorgulamasının mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Sonuç olarak, yukarıda belirtilen mevzuata aykırılıkların düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte olduğu tespit edildiğinden, idare tarafından yüklenicinin katlanacağı maliyetler dikkate alınarak aşırı düşük sorgulamasının yenilenmesi ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,
Oybirliği ile karar verildi.