Araç Aşırı Düşük Savunma – Personel Taşıma Aşırı Düşük Savunma – Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Nelerdir
ARAÇ AŞIRI DÜŞÜK – PERSONEL TAŞIMA AŞIRI DÜŞÜK – SERVİS AŞIRI DÜŞÜK AÇIKLAMALARINDA / SAVUNMALARINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR NELERDİR
- Araç Aşırı Düşük Hazırlama
- Araç Aşırı Düşük Savunma
- Personel Taşıma Aşırı Düşük Savunma
- Personel Taşıma Aşırı Düşük Hazırlama
- Servis Aşırı Düşük Hazırlama
- Servis Aşırı Düşük Savunma
Karar No : 2019/UH.I-206
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2018/598383 İhale Kayıt Numaralı “Kyk Kocaeli 2019 Yılı Personel Servisi” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
K.Y.K. Kocaeli İl Müdürlüğü tarafından 17.12.2018 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Kyk Kocaeli 2019 Yılı Personel Servisi” ihalesine ilişkin olarak Kocaeli Güven Seyahat Tic. Ltd. Şti. nin 31.12.2018 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 02.01.2019 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 14.01.2019 tarih ve 1752 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 14.01.2019 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2019/63 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda sınır değerin altında fiyat teklifi veren isteklilerin, mevcut piyasa koşullarında işin teklif edilen tutarlar ile yapmasının mümkün olmadığı, yapılan açıklamaların Kamu İhale Genel Tebliği maddelerine göre hazırlanarak belirtilen sürede tamamlanmasının mümkün olmadığı, şöyle ki;
1- Sınır değer altında teklif veren isteklilerin aşırı düşük teklif açıklamalarında teklif etmiş oldukları bedel üzerinden; sözleşme karar pulu (binde 5,69), sözleşmeden doğan damga vergisi (binde 9,48), hakedişten doğan damga vergisi (binde 9,48)’nin teklif açıklamalarında ayrı ayrı belirtilmesi gerektiği,
2- Getur Seyahat San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasında, araçların marka, model yılı, koltuk kapasitesine göre akaryakıt tüketim oranlarının yetkili servisten alınmadığı, fiyat teklifi aldıkları firmaların akaryakıt maliyetlerini doğru hesaplamadığı, ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç), EPDK fiyat tarifesi dikkate alınmadığı, 5 adet 9 kişilik minibüsün yakıt tüketimi ile 17 kişilik aracın yakıt tüketiminin ayrı ayrı hesaplanmadığı, araçların akaryakıt gideri olarak adblue giderlerinin dahil edilmediği,
3- İhale konusu işte çalışacak tüm araçların tüm giderlerini kapsayan fiyat teklifi sunulduğu, ancak bu giderler ile ilgili tevsik edici belgelere yer verilmediği ve işin tamamının bir fiyat teklifi alınarak açıklanmasının mümkün olmadığı, söz konusu işi kendi malı araçları ile yapacak ise amortisman giderinin ayrıntılı şekilde incelenmesi ve sunulan belgelerde mali müşavir veya serbest muhasebecisinin kaşeleme işleminin Kamu İhale Genel Tebliğine göre incelenerek tekrar gözden geçirilmesi gerektiği, ayrıca üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifinde “bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının %80’inin altında olmadığını beyan ederim.’’ ibaresinin yazılarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre düzenlemesi gerektiği,
4- Araçlarla ilgili tüm açıklamaların Teknik Şartname’de yer alan 5 yılı aşmamış araçların marka, model yılı ve koltuk kapasiteleri baz alınarak yapılmadığı, açıklanan tüm giderlerin 2019 yılı fiyat artışları ön görülerek açıklama yapılmadığı,
5- Teknik Şartname’de yer alan araçların marka ve modellerine göre alınan fiyat tekliflerinde, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.3.4’üncü maddesi gereğince sigorta acentelerinden alınan fiyat teklifi veya sözleşme eklerinde sigorta şirketinin genel müdürlüğünden veya bölge müdürlüğünden alınan teyit yazının eklenmesi ve bu yazının yetkili kişilerce imzalanması veya genel müdürlük ve bölge müdürlüğünden teklif alınması gerektiği, sigorta gideri ile ilgili sunulan belgenin işin süresinin tamamını kapsaması gerektiği, Getur Seyahat San. ve Tic. Ltd. Şti.i sigorta acentelerinden fiyat teklifi almak yolu ile sigorta giderinin tevsik etmiş ise alınan fiyat teklifinde yukarıda belirtilen kaşeleme işleminin uygun olarak yapılması, alınan fiyat teklifinde sigorta şirketinin yetkilileri tarafından imzalanması, imzalanmış ise Genel Tebliğ’in 79.3.4’üncü maddesinde belirtilen genel müdürlüklerinden veya bölge müdürlüğünden alına teyit yazısının eklenmesi gerektiği, anılan isteklinin sigorta hesaplamalarının mevzuata uygun olmadığı, birden fazla yılı kapsayan işlerde ilk yıl için alınan sigorta teklifinin ihale tarihinin bulunduğu yıldan önceki yılın aralık ayına ait yurtiçi üretici fiyatları endeksinin yıllık değişim oranı esas alınmak suretiyle güncellenerek diğer yıllar için kullanılması mümkündür, hükmüne uygun olmadığı,
6- İhale üzerinde bırakılan isteklinin personel ücretleri ile ilgili olarak 2019 yılı fiyat artışını öngörerek açıklama yapmadığı,
7- İhale üzerinde bırakılan isteklinin servis izin belgesi, servis aracı çalışma izin belgesi (ruhsat) ile ilgili olarak 7’nci maddede belirtilen giderlere ilişkin açıklama sunmadığı,
8- Araç muayene giderleri – bandrol giderleri ile ilgili olarak, ihale dokümanında hizmetin ifasında kullanılacak araçların muayene giderlerinin yüklenici tarafından karşılanacağının belirtildiği, araçlar için motorlu taşıtlar vergisi hesaplanırken gelir idaresi başkanlığının https://intvd.gib.gov.tr adresinden veya Motorlu Taşıtlar Genel Tebliği’nde belirtilen tarifelerin dikkate alınması gerektiği, 2019 yılı için bir artış öngörülmediği,
9- İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan bakım giderlerine ilişkin açıklamaların Tebliğ’in 79.2.2.1 maddesine uygun olarak düzenlenmediği, ayrıca bakım maliyetleri hesaplanırken, Şartname’de yer alan araç kapasiteleri ve bakım için km aralıklarının belirtilmediği, araçların bakımları ile ilgili olarak servis hizmetini gerçekleştirecek olan marka, model ve araç kapasitesine göre 9 kişilik ve 17 kişilik araçlar için ayrı ayrı bakım için açıklama yapılmadığı, 3.şahıslardan alınan fiyat tekliflerinde teklif sahibinin, teklife konu alanda faaliyet göstermesi gerektiği, km bakım aralıklarını gösteren belgenin araçların yetkili servisinden alınmadığı, ayrıca üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifinde “bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.’’ ibaresinin yazılarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre düzenlemesi gerektiği,
Lastik giderlerinin, kendi araçları ve fiyat teklifi almış oldukları firmalar tarafından ilgili Tebliğ’in 79.2.1.1 maddesine uygun olarak düzenlenmediği, açıklamalarda bu husus da hiçbir bilgi yer almadığı, Karayolları Taşıma Yönetmeliği’ne göre araçların 237 sayılı Taşıt Kanunu gereğince, araçların marka ve modellerine göre lastik maliyetlerinin işin başlama ve bitiş tarihine göre yazlık ve kışlık olarak hesaplanması gerektiği, ihale süresince lastik kullanım ömrüne göre maliyetlerin hesaplanıp hesaplanmadığının kontrol edilmesi, sunulan lastik fiyatlarının jant ebatlarının Şartname’de belirtilen araçlar ile uygunluğunun kontrol edilmesi gerektiği, ayrıca üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifinde “bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (…/…/…) Tarih ve (…) Sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.’’ ibaresinin yazılarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre düzenlemesi gerektiği,
Bu sebeplerle açıklamaların Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79’uncu maddesi ile 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 5’inci maddesine aykırı olduğu, Getur Seyahat San. ve Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin değerlendirme dışı bırakılarak ihalenin en uygun teklif veren firmaları üzerinde bırakılması gerektiği iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
…
25.12.2018 tarihli ihale komisyonu kararından, şikayete konu ihaleye 5 isteklinin teklif verdiği, Ertekin Org. Turizm Tur. Turistik Yat. ve Ulusl. Yolcu Taş. San. ve Tic. A.Ş. iş deneyim belgesinin İdari Şartname’nin 7.5.1.b bendine uygun olmadığı, Özcandan Seyehat Adnan Candan Nak. Tur. Eml. İnş. San. Tic. Ltd. Şti.nin bilanço bilgileri tablosunun teklif sahibi firma adına düzenlenmediği gerekçesi ile tekliflerinin değerlendirme dışı bırakıldığı, teklifi idarece hesaplanan sınır değerin altında kalan Teta Tem. İnş. Taş. Güv. Sist. ve Otom. San. Tic. Ltd. Şti. ve Getur Seyahat San. ve Tic. Ltd. Şti.den aşırı düşük teklif açıklaması talep edildiği, Teta Tem. İnş. Taş. Güv. Sist. ve Otom. San. Tic. Ltd. Şti.nin süresi içinde aşırı düşük teklif açıklamasında bulunmadığı gerekçesi ile teklifinin reddedildiği, Getur Seyahat San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasının uygun bulunarak ekonomik açıdan en avantajlı teklif, başvuru sahibi Kocaeli Güven Seyahat Tic. Ltd. Şti.nin ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak belirlendiği anlaşılmıştır.
Sınır değer altında kalan isteklilere idarece gönderilen 18.12.2018 tarihli aşırı düşük teklif açıklama talep yazısında “…4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 38’inci maddesi uyarınca bu konudaki açıklamanızı
- Personel maliyeti
- Yakıt giderleri
- Sigorta giderleri
- Bakım onarım giderleri
- Ödenmesi gereken vergi ve harç giderleri…” ifadelerine yer verildiği görülmüştür.
İhale üzerinde bırakılan Getur Seyahat San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından 24.12.2018 tarihli aşırı düşük teklif açıklamaları sunulmuş olup, açıklama üst yazısının ekinde, Seyranlar Turizm Taş. Gıda Tem. Hiz. San. ve Tic. Ltd. Şti.den alınan araç kiralama fiyat teklifi ve araç kiralama sözleşmesi, Trabzonlular Kadıoğlu Huzur Oto. Ltd. Şti.’den alınan araç bakım onarım ve yedek parça için alınan fiyat teklifi, Yaşarlar Sigorta ve Aracılık Hiz. Ltd. Şti. acenteliğinden alınan sigorta fiyat teklifi, EPDK Kocaeli Akaryakıt pompa fiyat listesi internet çıktısı, Kik işçilik hesaplama modülü işçilik maliyeti çıktısının sunulduğu görülmüştür.
Bu kapsamda ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarının başvuru sahibinin iddiaları çerçevesinde incelenmesi neticesinde;
İdarece aşırı düşük teklif sorgulama yazısında önemli teklif bileşenlerinin “personel maliyeti, yakıt giderleri, sigorta giderleri, bakım onarım giderleri ve ödenmesi gereken vergi ve harç giderleri” olarak belirlendiği görülmüştür. Bu itibarla başvuru sahibince önemli teklif bileşenleri dışında şikayete konu edilen “sözleşme giderleri, kiralama maliyeti ve amortisman giderleri, servis izin belgesi, servis aracı çalışma izin belgesi (ruhsat) ve lastik giderleri”ne ilişkin iddialarla ilgili olarak, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79’uncu maddesi çerçevesinde söz konusu giderlere ilişkin isteklilerce açıklama sunulmasına gerek bulunmadığından anılan giderlere ilişkin iddiaların yerinde bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
1) İhale dokümanında 01.01.2019-31.12.2019 tarih aralığında 12 aylık bir sürede, 6 adet güzergahta 6 adet araç ile günlük 396 km yol katedileceği, işin süresi boyunca toplam 248 sefer yapılacağının düzenlendiği,
İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından akaryakıt maliyeti ile ilgili açıklama tablosunda, günlük 396 km ve işin süresince 248 sefer yapılacağı dikkate alınarak ihale konusu iş süresince kat edilecek toplam mesafenin 98.208 km hesaplandığı, 5 yaş ve altı model 3 adet 9+1 ve 3 adet 16+1 kişilik minibüsün toplam 98.208 km’de 14.732 litre yakıt tüketildiği ifade edilerek bundan hareketle 100 km’de 15 litre akaryakıt tükettiği isteklinin hesaplamalarından anlaşılmakla birlikte, ihale bünyesinde çalışacak araçların yakıt tüketimi için yetkili servis, yetkili satıcı, üretici vb. yerlerden km bazında ne kadar yakıt tüketimi yaptığını gösterir herhangi bir bilgi veya belgenin bulunmadığı görülmüş olup açıklamanın bu haliyle uygun olmadığı anlaşılmıştır.
Diğer taraftan araçlara ait akaryakıt giderinin tevsiki amacıyla başvuru konusu ihalenin ilan tarihi (23.11.2018) ile ihale tarihi (17.12.2018) arasında EPDK tarafından il bazında yayımlanan motorin litre fiyatının çıktısının sunulduğu, buna göre mazot fiyatının 5,93 TL/LT alındığı, bu tutarın KDV hariç 5.03 TL’ye tekabül ettiği ve istekli tarafından yapılan hesaplamada KDV hariç tutarın esas alındığı, bu itibarla başvuru sahibince mazot fiyatına ilişkin yapılan açıklamanın Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79’uncu maddesine aykırı bulunmadığı anlaşılmıştır.
Ayrıca idarece aşırı düşük teklif sorgulama yazısında Adblue giderine ilişkin açıklama yapılmasına yönelik bir düzenlemenin bulunmadığı, dolayısıyla ihale üzerinde bırakılan isteklinin söz konusu gidere ilişkin açıklama yapmamasının mevzuata aykırı olmadığı sonucuna varılmıştır.
2) Teknik Şartname’nin “Personel servis araçlarında aranacak şartlar” başlıklı 7’nci maddesinde “a) Fabrikasında imal edildiği tarihten sonra gelen ilk takvim yılı esas alınmak kaydıyla 5 (Beş) yaşından büyük olmayacaktır.” düzenlemesinin yer aldığı görülmüştür.
İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından ihale konusu işin yürütülmesinde kullanılacak araçlarla ilgili yapılan açıklamalarda, araçların kiralanmasına ilişkin fiyat teklifi ve kira sözleşmesi, sigorta ve bakım onarım hizmetleri ile ilgili fiyat teklifi sunulduğu, sunulan fiyat tekliflerinde araçların marka, model yılı ve koltuk kapasiteleri baz alınarak açıklama yapıldığı görülmüş olup, açıklamalarda bu yönüyle bir aykırılık bulunmadığı anlaşılmıştır.
3) İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından zorunlu mali sorumluluk (trafik) sigortası, araç kasko sigortası ve karayolu yolcu taşımacılığı zorunlu koltuk ferdi kaza sigorta giderlerini tevsik etmek üzere Yaşarlar Sigorta ve Aracılık Hiz. Ltd. Şti. tarafından düzenlenen fiyat teklifinin sunulduğu, söz konusu belgenin 12 aylık süre ve 6 araç için düzenlendiği, fiyat teklifinde “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan 20.12.2018 tarih ve 1 sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının %80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yer aldığı, meslek mensubunun onayı ve sigorta şirketinin kaşe ve imzasının yer aldığı görülmüş olmakla birlikte, Tebliğ’in yukarda aktarılan 79.3.4’üncü maddesi uyarınca yetkili kişilerin imzasını taşıması gereken ilgili sigorta şirketinin genel müdürlüğünden veya bölge müdürlüğünden alınan teyit yazısının eklenmediği tespit edilmiş olup, sigorta giderlerine ilişkin açıklamanın bu yönüyle uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.
4) İhale dokümanında, ihale konusu işte çalıştırılacak araç sürücülerinin tam zamanlı olarak çalıştırılacağına dair bir düzenlenmenin bulunmadığı, aşırı düşük teklif açıklamasının idareye sunulduğu tarihte 2019 yılı için asgari ücretinin açıklanmadığı, Teknik Şartname’de araçların hareket saatleri dikkate alındığında bir sürücünün günlük 2 saatlik bir çalışma ile söz konusu hizmeti yerine getirilebileceğinin düşünüldüğü,
İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından yapılan açıklamalarda sürücü giderleri ile ilgili KİK işçilik hesaplama modülü üzerinden hesaplanan sözleşme ve genel giderler dahil 2018 yılı aylık asgari işçilik maliyeti birim fiyatı (2.585,59 TL) dikkate alınarak 6 sürücü için 12 aylık sürede 186.162,48 TL toplam bedel öngörüldüğü, söz konusu tutarın saatlik asgari ücret üzerinden hesaplanarak teklif edilmesi gereken tutarın altında olmadığı anlaşılmış olup, başvuru sahibinin sürücü giderlerine ilişkin iddiasının yerinde olmadığı anlaşılmıştır.
5) İhale konusu işte 6 adet minibüsün kiralanmasına ilişkin olarak Seyranlar Turizm Taş. Gıda Tem. Hiz. San. ve Tic. Ltd. Şti.den alınan araç kiralama fiyat teklifi ve araç kiralama sözleşmesinin sunulduğu, sunulan fiyat teklifinde “5 yaş ve üzeri 3 adet 9+1 ve 3 adet 16+1 minibüs Kiralama Hizmeti Alım Ücreti (araç bakım, şoför, yakıt, sigortalar hariç)” ifadelerine yer verildiği görülmüştür.
Açıklama kapsamında sunulan kiralama sözleşmesinin “Amaç ve taraflar” başlıklı 1’inci maddesinde “…Getur Seyahat San. ve Tic. Ltd. Şti. (sözleşmede “işveren” olarak anılacaktır)…” düzenlemesi,
“Genel hükümler” başlıklı 6’ncı maddesinde ise “İşveren, hizmete başlamadan önce Kasko, Trafik ve Koltuk sigortası, Egzos ve araç muayenesini yapmak zorundadır…” düzenlemesi yer almaktadır.
Aktarılan sözleşme hükümlerinden, kiralanacak araçların egzos ve muayene giderlerinin ihale üzerinde kalan istekli tarafından yaptırılacağının anlaşıldığı, ancak anılan istekli tarafından söz konusu giderlere ve Motorlu Taşıtlar Vergisi giderlerine ilişkin herhangi bir açıklama ve belge sunulmadığı anlaşılmış olup, başvuru sahibinin bu konudaki iddialarının yerinde olduğu sonucuna varılmıştır.
6) İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından bakım onarım giderlerinin tevsiki amacıyla Trabzonlular Kadıoğlu Huzur Oto. Ltd. Şti.’den alınan fiyat teklifinin sunulduğu, sunulan fiyat teklifinde “6 adet 12 ay süreyle toplam 98.208 km yapacak şekilde 5 yaş ve üzeri model 3 adet 9+1 – 3 adet 16+1 minibüs yedek parça ve ekipmanları dahil periyodik araç bakım hizmeti alım ücreti” ifadelerine yer verildiği, fiyat teklifinin km ve araç sayısı dikkate alınarak, işin süresince 2 defa bakım yapılacağından hareketle düzenlendiği, fiyat teklifinde “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan 20.12.2018 tarih ve 1 sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının %80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yer aldığı, meslek mensubunun ve fiyat teklifini düzenleyen şirketin kaşe ve imzasının yer aldığı görülmüş olup açıklamalarda bu yönüyle aykırılık olmadığı anlaşılmıştır.
Diğer taraftan fiyat teklifini düzenleyen Trabzonlular Kadıoğlu Huzur Oto. Ltd. Şti.nin 20.12.2005 tarih ve 6456 sayılı Ticaret Sicili Gazetesi’nde yayımlanan ana sözleşmesinin incelenmesi neticesinde, ana faaliyet konuları arasında, “…her türlü nakil vasıtalarının …bilumum aksamının tamir ve bakımını yapmak, bununla ilgili tamir bakım servisleri açmak …” bulunduğu görülmüş olup, başvuru sahibinin söz konusu iddiasının da yerinde olmadığı anlaşılmıştır.
Netice itibariyle ihale üzerinde bırakılan Getur Seyahat San. ve Tic. Ltd. Şti.nin aşırı düşük teklif açılamalarının uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.
- Published in AKÜ DEĞİŞİMİ AŞIRI DÜŞÜK, AMORTİSMAN, AMORTİSMAN HESAPLAMASI, AMORTİSMANA TABİ EKİPMANLAR, ARAÇ AŞIRI DÜŞÜK, ARAÇ AŞIRI DÜŞÜK AÇIKLAMASININ KATALOG ÜZERİNDEN YAPILMASI, ARAÇ AŞIRI DÜŞÜK BELGELER, ARAÇ AŞIRI DÜŞÜK MEVZUATA UYGUN AÇIKLAMA, ARAÇ AŞIRI DÜŞÜK SİGORTA, ARAÇ AŞIRI DÜŞÜK TEVSİK, ARAÇ İÇİN AMORTİSMAN AÇIKLAMASI, ARAÇ KİRALAMA AŞIRI DÜŞÜK, ARAÇ KİRALAMA AŞIRI DÜŞÜK ARAÇ SAHİBİYLE YAPILAN KİRALAMA SÖZLEŞMESİ, ARAÇ KİRALAMA AŞIRI DÜŞÜK NASIL YAPILIR, ARAÇ KİRALAMA İHALESİ, ARAÇ SİGORTA VE VERGİ GİDERİ AŞIRI DÜŞÜK, ARAÇ YETKİLİ SERVİS YAZISININ MALİ MÜŞAVİR TARAFINDAN İMZALANMASI, ARAÇLAR İÇİN AMORTİSMAN HESAPLANMASI KOŞULLARI, ARAÇLARIN BAKIM ONARIM HESABI AŞIRI DÜŞÜK AÇIKLAMASI, AŞIRI DÜŞÜK, AŞIRI DÜŞÜK AÇIKLAMASININ BELGEYE DAYANMA ZORUNLULUĞU, AŞIRI DÜŞÜK TEKLİF SORGULAMA, AŞIRI DÜŞÜK TEKLİF SORGULAMA YAZISI, AŞIRI DÜŞÜK TMMOB KAŞESİ, AŞIRI DÜŞÜKTE SİGORTA TEVSİKİ, Aşırı düşük açıklama, Aşırı düşük değerlendirme, Aşırı düşük hazırlama, Aşırı düşük hizmet, Aşırı düşük kik, Aşırı düşük kik kararları, Aşırı düşük mevzuat, Aşırı düşük nasıl hesaplanır, Aşırı düşük savunma dosyası, Aşırı düşük savunma nasıl yapılır, Aşırı düşük savunma örneği, Aşırı düşük sorgulama mali müşavir, Aşırı düşük sorgulama mevzuatı, Aşırı düşük sorgulaması kik kararları, Aşırı düşük sorgulamasında istenen evraklar, Aşırı düşük sorgusu, Aşırı Düşük Teklif, Aşırı düşük teklif açıklama, Aşırı düşük teklif değerlendirmesi, Aşırı düşük teklif için savunma nasıl hazırlanır, Aşırı düşük teklif kik kararları, Aşırı düşük teklif nasıl belirlenir, Aşırı düşük teklif savunması nasıl yapılır, Aşırı düşük teklif savunması örneği, Aşırı düşük teklif sorgulaması nasıl yapılır, Aşırı düşük teklif sorgulaması örnek, Aşırı düşük teklifler nasıl değerlendirilir, Aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi, Aşırı düşük tekliflerin reddedilmesi, Aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde, Aşırı düşük tekliflerle ilgili kik kararları, Aşırı düşükte istenen belgeler, Aşırı düşükte savunma, Aşırı düşükte savunma örneği, HİZMET AŞIRI DÜŞÜK, HİZMET AŞIRI DÜŞÜK İŞ KALEMLERİ, HİZMET AŞIRI DÜŞÜK ÖNEMLİ TEKLİF BİLEŞENLERİ, HİZMET AŞIRI DÜŞÜK SORGULAMA KALEMLERİ, HİZMET AŞIRI DÜŞÜKTE SATIŞ FATURASIYLA TEVSİK, İDARİ ŞARTNAME, İHALE DOKÜMANI, KİK KARARI, KİK KARARLARI, KİRALAMA FİYAT TEKLİFİ, LASTİK AŞIRI DÜŞÜK, LASTİK GİDERİNİN TEVSİKİ, MESLEK MENSUBU KAŞE, MESLEK MENSUBU ONAY VE İMZASI, MESLEK MENSUBU TARAFINDAN KAŞELENME, MOTORLU TAŞITLAR VERGİSİ AŞIRI DÜŞÜK, MTV AŞIRI DÜŞÜK, MTV GİDERİNİN İNTERNET ÜZERİNDEN TEMİN EDİLEN BELGEYLE AÇIKLANMASI, MUAYENE AŞIRI DÜŞÜK, ÖZ MAL ARAÇLARIN AÇIKLANMASI İÇİN RUHSAT İBRAZI, ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ, PERSONEL ÇALIŞTIRILMASINA DAYALI İHALELER, PERSONEL TAŞIMA, PERSONEL TAŞIMA İHALESİ, PETROL ŞİRKETİNDEN ALINAN BELGE İLE AÇIKLAMA, SERBEST MUHASEBECİ, SERVİS AŞIRI DÜŞÜK, SİGORTA AŞIRI DÜŞÜK, SİGORTA GİDERİ, SİGORTA GİDERİ AŞIRI DÜŞÜK, SİGORTA ŞİRKETİ BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ TEYİT, SİGORTA ŞİRKETİ GENEL MÜDÜRLÜK, SİGORTA TEKLİFİ, SİGORTA VE KASKONUN BİRLİKTE AÇIKLANMASI, SMMM, SÖZLEŞME GİDERİNİN HESAPLANMASI, SÖZLEŞME GİDERİNİN YANLIŞ HESAPLANMASI, SÖZLEŞME VE GENEL GİDERLER, TAŞIMA AŞIRI DÜŞÜK, TEKLİF BİLEŞENLERİ, TEKLİF BİLEŞENLERİNE YÖNELİK AÇIKLAMA, TEKLİF FİYATA DAHİL GİDER KALEMLERİNİN BELGELENDİRİLMESİ, YMMM
Araç Aşırı Düşük Hazırlama – Araç Aşırı Düşük Mevzuata Uygun Açıklama
Araç Aşırı Düşük Sık Yapılan Hatalar
Karar No : 2018/UH.I-1829
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2018/342349 İhale Kayıt Numaralı “Haliliye İlçemizin 2018-2019 Eğitim-Öğretim Yılı 35 Taşıma Merkezi İlk/Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokuluna Öğrenci Taşıma İşi” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
Haliliye İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından 09.08.2018 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Haliliye İlçemizin 2018-2019 Eğitim-Öğretim Yılı 35 Taşıma Merkezi İlk/Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokuluna Öğrenci Taşıma İşi” ihalesine ilişkin olarak Ayboğa Taşımacılık Turz. Yem. İnş. Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti.nin 04.09.2018 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 07.09.2018 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 13.09.2018 tarih ve 46563 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 12.09.2018 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2018/1478 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,
1) İhale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında önemli teklif bileşenlerine ilişkin ayrı ayrı açıklama yapılmadığı, söz konusu bileşenlerin ayrı ayrı belgelendirilmediği ve anılan istekli tarafından yapılan açıklamanın mevzuata uygun olmadığı, şöyle ki;
a)Araç giderlerini tevsik etmek üzere ilgili meslek mensubu tarafından onaylanan fiyat teklifinin ve fiyat teklifinin dayanağının sunulmadığı, alınan fiyat teklifi üzerinde olması gereken ibarenin ve yetkili meslek mensubunun imza ve iletişim bilgilerinin yer almadığı, ayrıca söz konusu fiyat teklifinde araçların zorunlu trafik sigortası ve kasko gideri, muayene ve egzoz muayene gideri, vergi gideri, bakım-onarım ve amortisman giderinin teklif edilen tutara dahil olduğu ibaresine yer verilmediği, anılan fiyat teklifinde ve fiyat teklifinin dayanağı olan maliyet/satış tutarı tespit tutanağında araç kira bedeli, zorunlu trafik sigortası ve kasko gideri, bakım ve onarım gideri, araç vergi gideri ve amortisman bedelinin ayrı ayrı gösterilmediği, ayrıca alınan fiyat teklifinde araç giderine ilişkin olarak öngörülen tutarın içerisinde idarece açıklama istenilen akü gideri, lastik ve rutin bakım onarım giderinin yer almadığı ve söz konusu gider kalemleri ile araca ilişkin diğer maliyet kalemlerinin ayrı ayrı gösterilmediği, ayrıca teklif edilen araca ilişkin olarak kira bedeli öngörülmediği ve aracın kendi malı olduğuna ilişkin belgeler de sunulmadığından bu hususun araştırılması gerektiği,
b)Araç muayene ücretinin 2018 yılı için geçerli olan güncel fiyatının maliyetlere yansıtılmadığı ve hatalı hesaplama yapıldığı, ayrıca söz konusu gider kapsamında araç egzoz muayene ücretinin de açıklama kapsamında maliyetlere dâhil edilmesi gerektiği ancak anılan istekli tarafından söz konusu maliyet kalemine ilişkin açıklama sunulmadığı,
c)Teklif edilen araca ilişkin motorlu taşıt vergisinin mevzuata uygun şekilde teklif bedeline yansıtılmadığı,
ç)Araç bakım maliyetlerinin marka ve modele göre değişiklik göstereceğinden söz konusu bakım giderinin aracın yetkili bayisinden alınacak fiyat teklifi ile belgelendirilebileceği, aksi halde söz konusu maliyet kalemine ilişkin açıklamanın beyan ile sınırlı kalacağı, söz konusu bakım giderine ilişkin açıklamanın bu yönüyle mevzuata uygun olmadığı,
d)Anılan istekli tarafından araçların zorunlu trafik sigorta gideri ve kasko sigorta giderine ilişkin olarak sigorta şirketlerinden alınan fiyat tekliflerinin gerçeği yansıtıp yansıtmadığının araştırılması ve eğer yansıtmıyorsa söz konusu isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği, ayrıca söz konusu fiyat tekliflerinde işin süresinin 24 ay olması nedeniyle verilen teklifin işin süresini karşılamadığı, ayrıca söz konusu fiyat teklifinin ekinde sigorta şirketinin genel müdürlük veya bölge müdürlüğünden alınmış teyit yazılarının bulunmadığı,
- e) Araçların lastik gideri için lastik tedarikçisinden alınacak fiyat teklifinde Kamu İhale Genel Tebliği’nde yer alan ilgili ibarenin bulunması gerektiği, ancak anılan isteklinin açıklamasında söz konusu maliyet unsurunun yer almadığı,
Sonuç olarak, anılan istekli tarafından teklif edilen bedelin söz konusu maliyet kalemlerini karşılamadığı,
…
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:
…
İdarece gönderilen ihale işlem dosyasının incelenmesi neticesinde, Haliliye İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından kısmi teklife açık olarak gerçekleştirilen “Haliliye İlçemizin 2018-2019 Eğitim-Öğretim Yılı 35 Taşıma Merkezi İlk/Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokuluna Öğrenci Taşıma İşi” ihalesinin “Mamuca İlkokulu/Ortaokulu” başlıklı 17’nci kısmının şikâyete konu edildiği, söz konusu kısıma 5 isteklinin teklif verdiği, Nur Karaali Taşımacılık Gıda İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin “teklifi yaklaşık maliyetin üzerinde olduğu” gerekçesiyle uygun bulunmadığı, sınır değerin altında teklif sunduğu tespit edilen Mirhan Tarım Tur. İnş. Pet. Yurtdışı-İçi Nak. Otom. Zirai İlaç San. Tic. Ltd. Şti.ne 13.08.2018 tarihinde EKAP üzerinden gönderilen “aşırı düşük teklif sorgulaması” konulu yazı ile “…2018/342349 ihale kayıt numaralı Mamuca İlk/ortaokulu öğrencilerinin taşıma ihalesi öğrenci taşıma işine ait sunduğunuz teklifin aşırı düşük olduğu kararına varılmıştır.
Düşük teklif vermenize neden olan maliyet bileşenleri ile ilgili açıklamalarınızı belgeleriyle birlikte tebliğ tarihinden itibaren üç (3) iş gününe kadar idaremize ulaştırmanız gerekmektedir. 4734 sayılı Kamu İhale Kanunun 38.maddesi Hizmet İşleri İhaleleri Yönetmeliği 59.maddesi ve Kamu İhale Genel Tebliği 79.maddesi hükümlerine göre bilgi edinilmesi…
Açıklama istenilecek iş kalemleri listesi
1-Araç amortisman giderleri
2-Yakıt giderleri
3-Personel giderleri
4-Araç periyodik bakım giderleri
5-Zorunlu trafik sigorta giderleri
6-Araç lastik giderleri
7-Araç egzoz muayene giderleri
8-Vergi gideleri” ifadelerine yer verilmek suretiyle anılan istekliden aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği, anılan istekli tarafından 14.08.2018 tarihinde aşırı düşük teklif açıklaması sunulduğu ve sunulan açıklamanın idarece uygun bulunarak bahsi geçen istekli Mirhan Tarım Tur. İnş. Pet. Yurtdışı-İçi Nak. Otom. Zirai İlaç San. Tic. Ltd. Şti.nin ihalenin 17’nci kısmında ekonomik açıdan en avantajlı birinci teklif sahibi, başvuru sahibi Ayboğa Taşımacılık Tur. Yem. İnş. Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti.nin ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlendiği anlaşılmıştır.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri ile ihale dokümanı düzenlemeleri çerçevesinde ve başvuru sahibinin iddiaları ile sınırlı olarak, ihale üzerinde bırakılan istekli olan Mirhan Tarım Tur. İnş. Pet. Yurtdışı-İçi Nak. Otom. Zirai İlaç San. Tic. Ltd. Şti.nin aşırı düşük teklif açıklaması incelendiğinde ulaşılan tespitlere aşağıda yer verilmiştir.
Anılan istekli tarafından 357.120,00 TL tutarındaki teklifinin bileşenlerine ilişkin olarak;
…
…
Şeklinde açıklama yapıldığı görülmüştür.
- a) Anılan istekli tarafından araç giderini tevsik etmek üzere açıklama kapsamında sunulan belgeler incelendiğinde, “servis aracı fiyat teklifi” başlıklı fiyat teklifinin sunulduğu, söz konusu fiyat teklifinde “Araca ait tüm vergiler, trafik sigortası, birleşik kasko sigortası, lastik gideri, bakım onarım gideri, MTV, GPRS, kamera kayıt cihaz ve egzoz emisyon pulu gideri olmak üzere aşağıda belirtilen fiyatlar üzerinden teklif fiyata dahildir.” ifadesinin yer aldığı ve devamında “araca ait yükümlülüklerimiz” başlığı altında “trafik sigortası bedeli, kasko sigortası bedeli, GPRS kayıt cihaz bedeli, lastik bedeli, bakım onarım (yağ, yedek parça vb.), MTV bedeli, Muayene bedeli, egzoz emisyon bedeli, kira sözleşme gideri vb.)” başlıkları altında 180 gün için her bir gider kalemi için ayrı ayrı olacak şekilde öngörülen fiyatlara ve 139.968,00 TL tutarındaki toplam maliyet tutarına yer verildiği, ayrıca söz konusu fiyat teklifi üzerinde “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan 06/08/2018 tarih ve 03 sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının %80;ın altında olmadığını beyan ederim.” ibaresine yer verilmek suretiyle ilgili meslek mensubu tarafından iletişim bilgilerine yer verilerek imzalanıp kaşelendiği, anılan fiyat teklifi ekinde ilgili meslek mensubuna ilişkin faaliyet belgesi ile imza beyannamesine yer verildiği, ancak söz konusu fiyat teklifinin bahsi geçen isteklinin kendisi tarafından imzalanıp kaşelendiği, fiyat teklifi ile açıklama yapılmasının söz konusu fiyat teklifinin üçüncü kişilerden alınması durumunda mümkün olduğu, bu çerçevede, isteklinin kendisi tarafından imzalanıp kaşelen fiyat teklifi ile yapılan açıklamanın Kamu İhale Genel Tebliği’nin yukarıda yer verilen 79.2.2.1’inci maddesine uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.
Ayrıca, Teknik Şartname’nin ekinde yer alan “2018-2019 Eğitim-Öğretim Yılı Taşımalı Eğitim Bilgi Formu”nda, ihalenin başvuruya konu kısmı kapsamında çalıştırılacak araç sayısının 32 adet olarak düzenlendiği ve söz konusu araçlardan 31 tanesinin “14+1”, 1 tanesinin de “18+1” kapasiteli olacağının belirtildiği, anılan istekli tarafından ise bahsi geçen fiyat teklifinde sadece “14+1” kapasiteli araçlara ilişkin açıklama yapıldığı ve söz konusu açıklamanın bu yönüyle de mevzuata uygun olmadığı anlaşılmıştır.
Diğer yandan, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında, ihale konusu iş kapsamında çalıştırılacak olan araçlara ilişkin olarak ruhsatlara, çalıştırılacak şoförlere ilişkin psikoteknik değerlendirme belgelerine ve muayene raporlarına, kurs bitirme belgelerine, sağlık raporlarına ve ilgili araçlara ilişkin sigorta poliçelerine yer verildiği, söz konusu araçlara ilişkin ruhsatlardan bazı araçların sahibinin açıklama sunan Mirhan Tarım Tur. İnş. Pet. Yurtdışı-İçi Nak. Otom. Zirai İlaç San. Tic. Ltd. Şti. olduğu görülmüş olup, idarece önemli teklif bileşeni olarak belirlenen “araç amortisman giderleri” kapsamında, isteklinin kendi malı olan araçlara ilişkin olarak amortisman hesabı yapmak suretiyle açıklama yapması gerektiği ve söz konusu istekli tarafından da bu şekilde bir hesaplama suretiyle açıklama yapılarak “amostisman gideri” kapsamında herhangi bir bedel öngörülmediği anlaşıldığından, araçlara ilişkin açıklamanın bu yönüyle de mevzuata uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.
Ayrıca, ihale konusu iş kapsamında kullanılacak olan bazı araçlara ilişkin olarak da araç sahipleri ile imzalanan kira sözleşmelerinin sunulduğu görülmüş olup, Kamu İhale Genel Tebliği’nin yukarıda aktarılan 79.2.2’nci maddesinde, isteklilerin aşırı düşük olarak tespit edilen tekliflerini açıklayabilecekleri yöntemler arasında kira sözleşmeleri sayılmadığından, kiralama sözleşmesi ile yapılan açıklamanın bu yönüyle mevzuata uygun olmadığı anlaşılmıştır.
Bununla birlikte, araçlara ilişkin “akü giderinin” idarece önemli teklif bileşeni olarak belirlenmediği görüldüğünden, anılan istekli tarafından söz konusu gidere ilişkin olarak açıklama yapılmamasının mevzuata aykırı olmadığı ve bu hususa ilişkin olarak başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
- b) Anılan istekli tarafından, idarece önemli teklif bileşeni olarak belirlenen “araç egzoz muayene giderleri” kapsamında, TÜVTÜRK’ün internet sayfasından alınan ve 1 Ocak 2018 tarihinden itibaren “egzoz gazı emisyon ölçüm fiyatı”nın 55 TL olduğunu gösteren çıktının sunulduğu ve söz konusu gider kalemine ilişkin olarak 32 araç için toplamda 2.200,00 TL bedel öngörüldüğü, diğer yandan araç muayene giderine ilişkin olarak yine TÜVTÜRK’ün internet sayfasından alınan ve farklı tipteki araçlar için 2018 yılı için geçerli olan muayene ücretlerinin gösterildiği çıktının sunulduğu ve bahsi geçen gider kalemi için 9.200,00 TL bedel öngörüldüğü, bu çerçevede başvuru sahibinin “2017 yılı için geçerli olan araç muayene ücretinin 2018 yılı için geçerli olan güncel fiyatının maliyetlere yansıtılmadığı ve hatalı hesaplama yapıldığı, ayrıca söz konusu gider kapsamında araç egzoz muayene ücretinin de açıklama kapsamında maliyetlere dâhil edilmesi gerektiği ancak anılan istekli tarafından söz konusu maliyet kalemine ilişkin açıklama sunulmadığı” şeklindeki iddiasının yerinde olmadığı anlaşılmıştır.
- c) Açıklama kapsamında söz konusu istekli tarafından, idarece önemli teklif bileşeni olarak belirlenen “vergi giderleri” kapsamında, aracın motorlu taşıt vergisi maliyetine ilişkin olarak 32 adet araç için toplam 30.000,00 TL bedel öngörüldüğü ve Gelir İdaresi Başkanlığı İnternet Vergi Dairesinin motorlu taşıtlar vergisi hesaplama modülü çıktısının sunulduğu, buna göre 2018 yılında 1-6 yaş arasındaki araçlar için geçerli olan yıllık vergi tutarının 888,00 TL olduğu, bu çerçevede başvuru sahibinin “teklif edilen araca ilişkin motorlu taşıt vergisinin mevzuata uygun şekilde teklif bedeline yansıtılmadığı” şeklindeki iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
ç) Bahsi geçen istekli tarafından, idarece önemli teklif bileşeni olarak belirlenen “araç periyodik bakım giderleri” kapsamında 32 adet araç için toplam 1.850,00 TL olarak öngörülen tutarı tevsik etmek üzere Yetkin Motorlu Araçlar Ekipmanlar San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından düzenlenen fiyat teklifinin sunulduğu, söz konusu fiyat teklifi kapsamında bakım bedeline dahil unsurların “hava filtresi, kart-tapa-kasa bakım, yağ filtresi, motor yağı, mazot filtresi ve işçilik” şeklinde ayrı ayrı gösterilerek fiyatlandırıldığı görülmüş olup, başvuru sahibinin “araç bakım maliyetlerinin marka ve modele göre değişiklik göstereceğinden söz konusu bakım giderinin aracın yetkili bayisinden alınacak fiyat teklifi ile belgelendirilebileceği, aksi söz konusu maliyet kalemine ilişkin açıklamanın beyan ile sınırlı kalacağı, söz konusu bakım giderine ilişkin açıklamanın bu yönüyle mevzuata uygun olmadığı” şeklindeki iddiasının yerinde olmadığı anlaşılmıştır.
- d) Araçların sigorta gideri kapsamında idarece önemli teklif bileşeni olarak “zorunlu trafik sigorta giderleri”nin belirlendiği, anılan istekli tarafından yapılan açıklamada “trafik sigortası bedeli” ve “ kasgo sigortası bedeli” başlıkları altında olmak üzere her bir gider kalemi için ayrı ayrı 40.000,00 TL, toplamda 80.000,00 TL öngörüldüğü (32 araç için öngörülen toplam bedel), söz konusu tutarları tevsik etmek üzere “birleşik kasgo (kasgo ve trafik sigortası) fiyat teklifi” başlıklı ve Etem Sigorta Trafik Müşavirliği- Etem Yetim tarafından düzenlenen fiyat teklifinin sunulduğu, söz konusu fiyat teklifi üzerinde teklifin 180 gün ile sınırlandırıldığının belirtildiği, ihale konusu işin süresinin “17.09.2018-14.06.2019” tarihleri arasında olduğu hususu göz önüne alındığında başvuru sahibinin “söz konusu fiyat tekliflerinde işin süresinin 24 ay olması nedeniyle verilen teklifin işin süresini karşılamadığı” şeklindeki iddiasının yerinde olmadığı anlaşılmıştır.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin yukarıda aktarılan 79.2.2’nci maddesinde, isteklilerin tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilmesi durumunda, isteklilerin tekliflerini hangi yöntemleri kullanarak açıklayabileceklerine ilişkin açıklamalara yer verilmiş olup, bu bağlamda anılan Tebliğ’in 79.2.2.1’inci maddesinde, teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin olarak üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda söz konusu fiyat teklifinin hangi şartları taşıması gerektiği açıklanmıştır.
Diğer taraftan anılan Tebliğ’in 79.3.4’üncü maddesinde ise, hizmet alım ihalelerinde herhangi bir sigorta giderinin aşırı düşük teklif sorgulamasında önemli bir bileşen olarak kabul edilmesi durumunda, isteklilerce sigorta acentelerinden alınan poliçe, fiyat teklifi veya sözleşmelerin ekine ihale dokümanında yer alan teminat tutarları üzerinden teklif ettikleri sigorta prim tutarlarıyla sigorta hizmetini gerçekleştirebileceklerine ilişkin, ilgili sigorta şirketinin genel müdürlüğünden veya bölge müdürlüğünden alınan teyit yazısının eklenmesi ve bu yazının yetkili kişilerin imzasını taşımasının gerekli olduğu, ancak sigorta şirketlerinin genel müdürlük veya bölge müdürlükleri tarafından imzalanmış poliçe veya fiyat teklifleri için teyit alınmasının zorunlu olmadığı açıklanmıştır.
Bu çerçevede, hizmet alımı ihalelerinde herhangi bir sigorta giderinin aşırı düşük teklif sorgulaması kapsamında açıklanması durumunda anılan Tebliğ’in 79.3.4’üncü maddesinin esas alınması gerektiği ve sigorta giderlerine ilişkin sunulan poliçe veya fiyat tekliflerine ilişkin değerlendirmenin de bu madde üzerinden yapılması gerektiği anlaşılmıştır.
Anılan istekli tarafından sunulan sigorta fiyat teklifinin “Etem Sigorta Trafik Müşavirliği- Etem Yetim” tarafından düzenlendiği görülmüş olup, bahsi geçen Tebliğ maddesinde “ilgili sigorta şirketinin genel müdürlüğünden veya bölge müdürlüğünden alınan teyit yazısı” şeklinde açıklanan teyit yazısının söz konusu fiyat teklifi ekinde yer almadığı anlaşıldığından, sigorta giderine ilişkin olarak yapılan açıklamanın bu haliyle mevzuata uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.
- e) Açıklama kapsamında idarece önemli teklif bileşeni olarak belirlenen “araç lastik giderleri” kapsamında 32 adet araç için toplam 12.800,00 TL olarak öngörülen tutarı tevsik etmek üzere Badıllı Oto Lastik-İsmail Badıllı tarafından düzenlenen fiyat teklifinin sunulduğu, söz konusu fiyat teklifi kapsamında yazlık ve kışlık lastiklere ilişkin ayrı ayrı olmak üzere fiyat teklifinin verildiği, ayrıca söz konusu fiyat teklifi üzerinde “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan 06/08/2018 tarih ve 03 sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının %80;ın altında olmadığını beyan ederim.” ibaresine yer verilmek suretiyle ilgili meslek mensubu tarafından iletişim bilgilerine yer verilerek imzalanıp kaşelendiği görülmüş olup, söz konusu maliyet bileşenine ilişkin olarak başvuru sahibinin “araçların lastik gideri için lastik tedarikçisinden alınacak fiyat teklifinde Kamu İhale Genel Tebliği’nde yer alan ilgili ibarenin bulunması gerektiği, ancak anılan isteklinin açıklamasında söz konusu maliyet unsurunun yer almadığı” şeklindeki iddiasının yerinde olmadığı anlaşılmıştır.
Sonuç olarak, yukarıda yer verilen tespitler neticesinde, ihale üzerinde bırakılan istekli olan Mirhan Tarım Tur. İnş. Pet. Yurtdışı-İçi Nak. Otom. Zirai İlaç San. Tic. Ltd. Şti.nin aşırı düşük teklif açıklamasının araç ve sigorta maliyetleri yönünden mevzuata uygun olmadığı ve söz konusu isteklinin teklifinin reddedilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
…
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, Mirhan Tarım Tur. İnş. Pet. Yurtdışı-İçi Nak. Otom. Zirai İlaç San. Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin reddedilmesi ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
- Published in AKARYAKIT AÇIKLAMASINDA İL BAZINDAKİ FİYATLARIN KULLANILMASI, AKARYAKIT AŞIRI DÜŞÜK TEVSİK, AKARYAKIT EPDK FİYATI İLE TEVSİK, AKARYAKIT TÜKETİMİ YETKİLİ SERVİS YAZISI, AKÜ DEĞİŞİMİ AŞIRI DÜŞÜK, AMORTİSMAN, AMORTİSMAN HESAPLAMASI, ARAÇ AŞIRI DÜŞÜK AÇIKLAMASININ KATALOG ÜZERİNDEN YAPILMASI, ARAÇ AŞIRI DÜŞÜK BELGELER, ARAÇ AŞIRI DÜŞÜK MEVZUATA UYGUN AÇIKLAMA, ARAÇ AŞIRI DÜŞÜK SİGORTA, ARAÇ AŞIRI DÜŞÜK TEVSİK, ARAÇ İÇİN AMORTİSMAN AÇIKLAMASI, ARAÇ KİRALAMA AŞIRI DÜŞÜK, ARAÇ KİRALAMA AŞIRI DÜŞÜK ARAÇ SAHİBİYLE YAPILAN KİRALAMA SÖZLEŞMESİ, ARAÇ KİRALAMA AŞIRI DÜŞÜK NASIL YAPILIR, ARAÇ KİRALAMA İHALESİ, ARAÇ SİGORTA VE VERGİ GİDERİ AŞIRI DÜŞÜK, ARAÇ YETKİLİ SERVİS YAZISININ MALİ MÜŞAVİR TARAFINDAN İMZALANMASI, ARAÇLAR İÇİN AMORTİSMAN HESAPLANMASI KOŞULLARI, ARAÇLARIN BAKIM ONARIM HESABI AŞIRI DÜŞÜK AÇIKLAMASI, AŞIRI DÜŞÜK, Aşırı düşük kik, Aşırı düşük kik kararları, Aşırı düşük mevzuat, Aşırı düşük nasıl hesaplanır, Aşırı düşük nedir, Aşırı düşük savunma dosyası, Aşırı düşük savunma hazırlama örneği, Aşırı düşük savunma nasıl yapılır, Aşırı düşük savunma örneği, Aşırı düşük savunması nasıl hazırlanır, Aşırı düşük sorgulama evrakları, Aşırı düşük sorgulama mali müşavir, Aşırı düşük sorgulama mevzuatı, Aşırı düşük sorgulaması kik kararları, Aşırı düşük sorgulaması nasıl yapılır, Aşırı düşük sorgulamasına cevap verilmemesi, Aşırı düşük sorgusu, Aşırı düşük sorgusunda dikkat edilecek hususlar, Aşırı düşük teklif için savunma nasıl hazırlanır, Aşırı düşük teklif kik, Aşırı düşük teklif kik kararları, Aşırı düşük teklif nasıl belirlenir, Aşırı düşük teklif savunması nasıl yapılır, Aşırı düşükte savunma
Sunulan Fiyat Teklifinin Meslek Mensubu Tarafından Değil Serbest Muhasebeci Tarafından İmzalanmış Olması
Sunulan Fiyat Teklifinin Meslek Mensubu Tarafından Değil Serbest Muhasebeci Tarafından İmzalanmış Olması
- Fiyat Teklifinin Yetkili Servis Yerine Yetkili Satıcıdan Alınmış Olması
- Sigorta Giderinde Değerleme Yapılmamış Olması
Karar No : 2019/UH.I-272
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2017/366632 İhale Kayıt Numaralı “Süpürme Ve Temizlik” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
Konak Belediye Başkanlığı Temizlik İşleri Müdürlüğü tarafından 25.08.2017 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Süpürme ve Temizlik” ihalesine ilişkin olarak Boztepe Kimya Peyzaj Bilgisayar Temizlik Turizm İnşaat Taşımacılık Özel Sağlık Hizmetleri San. ve Tic. A.Ş.nin 24.11.2017 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 24.11.2017 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 04.12.2017 tarih ve 66528 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 04.12.2017 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur. 23.01.2019 tarihli ve 2019/MK-30 sayılı Kurul kararı gereğince yapılan incelemeye aşağıda yer verilmiştir.
Başvuruya ilişkin olarak 2017/3085-01 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi istekli ile ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin aşırı düşük teklif açıklamalarının mevzuata uygun olmadığı, şöyle ki;
…
3) Söz konusu istekliler tarafından yüklenici malı olması öngörülen araçlarla ilgili sunulan fiyat tekliflerinde, sigorta acentesinden alınan fiyat teklifinin araçlar için fiyat teklifi veren firma adına düzenlenmesi gerekirken, ihaleye katılan istekliler adına düzenlendiği, sunulan sigorta fiyat tekliflerinin ekinde bölge müdürlüğü veya genel müdürlük teyidinin bulunmadığı, söz konusu tekliflerin 2 yıllık olduğu, ancak hiçbir sigorta şirketi tarafından 2 yıllık fiyat teklifi verilemeyeceği, sigorta fiyat tekliflerinin 1 yıllık alınıp Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.3.4’üncü maddesine göre güncellenmesi gerekirken bu güncellemenin yapılmadığı, tekliflerin usulsüz olarak alınıp tevsik edildiği,
…
7) İdare tarafından işin yürütülmesi aşamasında yükleniciye verilecek olan araçlara ilişkin tamir, bakım ve yedek parça değişimlerinin Teknik Şartname’nin 61’inci maddesi düzenlemesi gereğince yetkili servislere yaptırılması gerektiği, ancak anılan istekliler tarafından aşırı düşük teklif açıklamalarında bu hususa ilişkin olarak sunulan fiyat tekliflerinin ilgili markaların yetkili servislerinden alınmadığı,
…
13) Söz konusu istekliler tarafından sunulan fiyat tekliflerinde Tebliğ’in 79.2.2.1’inci maddesinde yer alan beyanların bulunmadığı, SMMM veya YMM tarafından imzalanıp kaşelenmesi gereken tekliflerin serbest muhasebeci tarafından imzalandığı,
…
- A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
Başvuru konusu ihalenin kent temizliği hizmet alımı ihalesi olduğu, başvuru konusu ihaleye 10 istekli tarafından teklif sunulduğu, 21.09.2017 tarihinde alınan ihale komisyonu kararına göre 3 isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı, teklif tutarı sınır değerin altında olan 4 istekliden aşırı düşük teklif açıklaması talep edildiği, bunlardan birinin açıklamasının yeterli bulunmadığı ve ihalenin açıklaması yeterli bulunan Önar Ar. Yön. Dan. Ins. Kayn. Tem. Gıda Inş. Tur. Taş. San. ve Tic. Ltd. Şti. – Dikey Pet. Ür. Gıda Paz. Tur. Nak. Inş. Tem. Tek. El. Otom. Ith. İhr. Ltd. Şti İş Ortaklığı üzerinde bırakıldığı, yine açıklaması uygun bulunan Ahter Tem. Pey. Inş. Taah. Gıda Tur. Tar. Hay. Oto. Kir. San. ve Tic. A.Ş.nin ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlendiği, Boztepe Kim. Peyz. Bilg. Tem. Tur. Inş. Taş. Özel Sağ. Hizm. San. ve Tic. A Ş. ile Ahter Tem. Pey. Taş. Taah. Gıda Tur. Tar. Hay. Oto. Kir. San. ve Tic. A.Ş.nin itirazen şikâyet başvuruları üzerine 18.10.2017 tarihinde alınan 2017/UH.I-2815 ve 2017/UH.I-2816 sayılı Kamu ihale Kurulu kararları ile “idare tarafından aşın düşük teklif sahibi isteklilere gönderilen açıklama isteme yazısında isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirlenmesi ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi yönünde düzeltici işlem belirlendiği, bunun üzerine idare tarafından Önar Ar. Yön. Dan. İns. Kayn. Tem. Gıda İnş. Tur. Taş. San. ve Tic. Ltd. Şti. – Dikey Pet. Ür. Gıda Paz. Tur. Nak. Inş. Tem. Tek. El. Otom. İth. İhr. Ltd. Şti. İş Ortaklığına, Ahter Tem. Pey. İnş. Taah. Gıda Tur. Tar, Hay. Oto. Kir. San. ve Tic. A.Ş.ye ve Boztepe Kim. Peyz. Bilg. Tem. Tur. İnş. Taş. Özel Sağ. Hizm. San. ve Tic. AŞ.ye aşırı düşük teklif sorgulaması yapıldığı, ancak teklif tutarı sınır değerin altında bulunan Asbey Tem. Peyz. Tek. İnş. Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti.den açıklama talep edilmediği, ihale komisyonu tarafından 14.11.2017 tarihinde alınan düzeltici ihale komisyonu kararına göre ihalenin aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunan Önar Ar. Yön. Dan. Ins. Kayn. Tem. Gıda Inş. Tur. Taş. San. ve Tic. Ltd. Şti. – Dikey Pet. Ür. Gıda Paz. Tur. Nak. Inş. Tem. Tek. El. Otom. Ith. İhr. Ltd. Şti İş Ortaklığı üzerinde bırakıldığı, yine açıklamaları uygun bulunan Ahter Tem. Pey. İnş. Taah. Gıda Tur. Tar. Hay. Oto. Kir. San. ve Tic. A.Ş.nin ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlendiği, bunun üzerine başvuru sahibi tarafından ekonomik açıdan en avantajlı birinci ve ikinci isteklilerin sunmuş olduğu aşırı düşük teklif açıklamalarının mevzuata uygun olmadığı yönünde iddialarda bulunulduğu anlaşılmıştır.
Şikayete konu ihaleye ilişkin olarak, başvuru sahibinin 04.12.2017 tarihli itirazen şikâyet başvurusu üzerine alınan 27.12.2017 tarihli ve 2017/UH.I-3523 sayılı Kurul kararı ile “Başvuru konusu ihaleye yönelik itirazen şikâyet başvurusunun incelenmesi sürerken idarenin 27.12.2017 tarihli ve 2/1710 sayılı yazısında … “İlgi sayılı yazılarınızda Belediyemizce 25/08/2017 tarihinde gerçekleştirilen 2017/366632 İKN’li Süpürme ve Temizlik Hizmet Alımı İşi ile ilgili olarak Kurumunuza Boztepe Kimya Peyzaj Bil. Tem. Tur. Tic. A.Ş. ve Ahter Tem. Pey. İnş. Taah. Gıda San. ve Tic. A.Ş.lerinin itirazen başvuruda bulunmaları sebebiyle ihaleye ilişkin ihale işlem dosyasının onaylanarak gönderilmesi istendiğinden söz konusu ihaleye ilişkin ihale işlem dosyası tarafınıza gönderilmiştir.
Ancak söz konusu ihale 24/12/2017 tarih ve 30280 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan KHK/696 sayılı “Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname”nin GEÇİCİ 23. ve 24. “birinci fıkra kapsamındaki işler için süreci devam eden ihaleler iptal edilir, ihalesi yapılmış ancak bu maddenin yayımı tarihinde ve bu tarihten sonra işe başlayacak şekilde imzalanmış olan sözleşmeler fesh edilmiş sayılır…” yönündeki hükümler gereğince iptal edilmiş olup; ihale iptal kararı yazımız ekinde gönderilmiştir…” ifadelerine yer verildiği görülmüş olup, ihale yetkilisinin 27.12.2017 tarihli kararı ile ihalenin iptal edildiği anlaşılmıştır.
İhale yetkilisinin 27.12.2017 tarihli kararı ile ihalenin iptal edildiği, bu aşamada bir ihale ve bu ihaleye ilişkin bir süreç kalmadığı, Kuruma yapılan başvurunun da ihalenin iptali işlemine karşı olmadığı anlaşılmış olup, iptal edilen ve hukuken var olmayan ihale sürecinde gerçekleştirilen ihale işlemlerine karşı yapılan başvuru hakkında inceleme yapılmasına ve karar verilmesine yer olmadığından başvurunun reddedilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.” değerlendirmelerine yer verilmek suretiyle başvurunun reddedildiği görülmüştür.
Anılan Kurul kararına karşı açılan dava sonucunda, Ankara 10. İdare mahkemesinin 13.03.2018 tarihli ve E:2018/348, K:2018/549 sayılı kararı ile davanın reddine karar verilmesi üzerine temyiz yoluna gidilmesi neticesinde Danıştay 13. Dairesinin 05.11.2018 tarihli ve E:2018/2084, K:2018/3071 sayılı kararı ile dava konusu işlemin iptaline ve ilk derece mahkemesinin kararının bozulmasına karar verilmiş, anılan mahkeme kararının uygulanması için alınan 23.01.2019 tarihli ve 2019/MK-30 sayılı Kurul kararı ile de “…
1- Kamu İhale Kurulunun 27.12.2017 tarihli ve 2017/UH.I-3523 sayılı kararının iptaline,
2- Anılan Mahkeme kararında belirtilen gerekçeler doğrultusunda, başvuru sahibinin iddialarının esasının incelenmesine” karar verilmiştir.
İşbu karar 23.01.2019 tarihli ve 2019/MK-30 sayılı Kurul kararı doğrultusunda yapılan inceleme sonucunda alınmıştır.
…
- B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesinin ikinci fıkrası yönünden yapılan inceleme sonucunda tespit edilen aykırılıklar ve buna ilişkin inceleme ve hukuki değerlendirme aşağıda yapılmıştır.
Başvuru sahibi Boztepe Kim. Peyz. Bilg. Tem. Tur. İnş. Taş. Özel Sağ. Hizm. San. ve Tic. A.Ş. tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarının incelenmesi neticesinde;
…
– 3’üncü iddia kapsamında; söz konusu istekli tarafından yüklenici tarafından temin edilmesi gereken birim fiyat teklif cetvelinin ikinci bölümünün 43 ve 45’inci maddelerinde yer alan araçlara ilişkin bir yıllık sigorta giderlerinin saatlik 0,20 TL olarak fiyat teklifi ile tevsik edildiği, söz konusu istekli tarafından bu tutarın Kamu ihale Genel Tebliği’nin 79.3.4’üncü maddesi gereği ihale tarihinin bulunduğu yıldan önceki yılın Aralık ayına ait Yurtiçi Üretici Fiyatları Endeksinin yıllık değişim oranı esas alınmak suretiyle güncellenerek (%9,94) diğer yıl için kullanılması gerekirken (0,20 TL/saat 2017 yılı için ise 0,20+0,20*0,0994 = 0,22 TL/saat 2018 yılı için, toplamda 0,42 TL/saat), söz konusu güncelleme yapılmadan anılan araçlar için iki yıllık sigorta giderinin 0,40 TL/saat olarak hesaplandığı tespit edildiğinden,
…
-7’nci iddia kapsamında; söz konusu istekli tarafından idare tarafından yükleniciye verilecek birim fiyat teklif cetvelinin ikinci bölümünün 31 ve 37’nci maddelerinde yer alan araçların tamir-bakım ve yedek parça giderlerinin tevsikinde Güney Lastik ve Mot. Ar. Tic. ve Serv. Hizm. Ltd. Şti.den alınan fiyat teklifinin sunulduğu, ancak açıklama kapsamında sunulan belgelerden söz konusu şirketin ilgili markanın yetkili servisi olmayıp yetkili satıcısı olduğu görüldüğünden,
…
-13’üncü iddia kapsamında; söz konusu istekli tarafından birim fiyat teklif cetvelinin ikinci bölümünün 44’üncü maddesinde yer alan makine giderinin tevsiki amacıyla sunulan fiyat teklifinin meslek mensubu tarafından değil serbest muhasebeci tarafından kaşelenip imzalandığı görüldüğünden anılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.
…
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, Önar Ar. Yön. Dan. Ins. Kayn. Tem. Gıda Inş. Tur. Taş. San. ve Tic. Ltd. Şti. – Dikey Pet. Ür. Gıda Paz. Tur. Nak. Inş. Tem. Tek. El. Otom. Ith. Ihr. Ltd. Şti İş Ortaklığının, Ahter Tem. Pey. Inş. Taah. Gıda Tur. Tar. Hay. Oto. Kir. San. ve Tic. A.Ş.nin ve Boztepe Kim. Peyz. Bilg. Tem. Tur. Inş. Taş. özel Sağ. Hizm. San. ve Tic. A.Ş.nin tekliflerinin reddedilmesi, idare tarafından Asbey Tem. Peyz. Tek. Inş. Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti.den de aşırı düşük teklif açıklaması talep edilmesi ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,
Oybirliği ile karar verildi.
- Published in AÇIKLAMA İSTENECEK İŞ KALEMLERİ LİSTESİ, AÇIKLAMA İSTENİLECEK İŞ KALEMLERİ, AÇIKLAMA İSTENİLEN KALEMLER, AÇIKLAMA İSTENİLEN KALEMLER ÜZERİNDEN AÇIKLAMA, ARAÇ YETKİLİ SERVİS YAZISININ MALİ MÜŞAVİR TARAFINDAN İMZALANMASI, ARAÇLARIN BAKIM ONARIM HESABI AŞIRI DÜŞÜK AÇIKLAMASI, AŞIRI DÜŞÜK AÇIKLAMADA BİLGİ EKSİKLİĞİ, AŞIRI DÜŞÜK SORGULAMADA AÇIKLAMA, AŞIRI DÜŞÜK SORGULAMADA TEKLİF BİLEŞENLERİ, AŞIRI DÜŞÜK TEKLİF SORGULAMA, AŞIRI DÜŞÜK TEKLİF SORGULAMA YAZISI, AŞIRI DÜŞÜK TMMOB KAŞESİ, AŞIRI DÜŞÜKTE SİGORTA TEVSİKİ, Aşırı düşük açıklama, Aşırı düşük değerlendirme, Aşırı düşük fiyat sorgulama, Aşırı düşük fiyat sorgulaması, Aşırı düşük fiyat teklifi savunma, Aşırı düşük hizmet, Aşırı düşük ihale sorgulama, Aşırı düşük kik, Aşırı düşük kik kararları, Aşırı düşük mevzuat, Aşırı düşük nedir, Aşırı düşük savunma dosyası, Aşırı düşük sorgulama evrakları, Aşırı düşük sorgulama mali müşavir, Aşırı düşük sorgulama mevzuatı, Aşırı düşük sorgulaması nasıl yapılır, Aşırı düşük sorgusu, Aşırı Düşük Teklif, Aşırı düşük teklif açıklama, Aşırı düşük teklif değerlendirmesi, Aşırı düşük teklif kik, Aşırı düşük teklif kik kararları, Aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi, Aşırı düşükte istenen belgeler, DEĞERLENDİRME DIŞI BIRAKILMA, FİYAT TEKLİFİ ALINAN FİRMANIN YETKİLİ SERVİS OLMAMASI, FİYAT TEKLİFİNDE SİGORTA ŞİRKETİNİN GENEL MÜDÜRLÜĞÜNDEN TEYİT ALINMAMASI, FİYAT TEKLİFİNDE SMMM ONAYI, FİYAT TEKLİFİNDE YMM ONAYI, FİYAT TEKLİFİYLE TEVSİK, HİZMET AŞIRI DÜŞÜK, HİZMET AŞIRI DÜŞÜK ÖNEMLİ TEKLİF BİLEŞENLERİ, HİZMET AŞIRI DÜŞÜK SORGULAMA KALEMLERİ, HİZMET FİYAT TEKLİFİ, ihale, İLK YIL İÇİN ALINAN SİGORTA TEKLİFİ, İtirazen Şikayet, KAŞE VE İMZA ZORUNLULUĞU, KASKO GİDERİNİN TEVSİKİ, KİK KARARLARI, KULLANILACAK ARAÇLARIN TEVSİKİ İÇİN GEREKLİ BELGELER, MESLEK MENSUBU TARAFINDAN KAŞELENME, SERBEST MUHASEBECİ, SMMM, YMMM