Kat Karşılığı Yapılan Sözleşmelerin İş Deneyim Tutarının Hesabı
KAMU İHALE KURULU KARARI
- İş Deneyim Belgesi Tutarı
- Kat Karşılığı İnşa Sözleşmesi
- İş Deneyim Tutarının İdarece Yanlış Hesaplanması
- İş Deneyim Belgesinin Tutar İçermemesi
Karar No : 2019/UY.II-318
İHALEYİ YAPAN İDARE:
Mardin İl Milli Eğitim Müdürlüğü,
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2018/577384 İhale Kayıt Numaralı “Mardin İli Nusaybin İlçesi 24 Derslikli Ortaokul Yapım İşi” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
Mardin İl Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından 11.12.2018 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Mardin İli Nusaybin İlçesi 24 Derslikli Ortaokul Yapım İşi” ihalesine ilişkin olarak Akün Mesken İnş. ve Tic. Ltd. Şti.- Merdin İnş. Nak. Tar. Tem. Tur. San. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı tarafından idareye yapılan bir şikâyet başvurusu üzerine, idarece alınan kararla bir hak kaybına uğradığı iddiasıyla 29.01.2019 tarih ve 4460 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 29.01.2019 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2019/135 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, 17.01.2019 tarihli ihale komisyonu kararı ile şikâyete konu ihalenin uhdelerinde bırakıldığı, isteklilerden Ekrem Kılıç’ın özel sektöre yaptığı iş karşılığı kendi adına düzenlenen iş deneyim belgesinin idarece teyit edilmesi aşamasında “…noter onaylı sözleşmede bedel yazılmadığı, kat ve/veya arsa karşılığı inşaat işine ilişkin iş deneyim tutarının Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 46’ncı maddesinin (f) bendine aykırı olarak %100 olarak hesaplandığı” gerekçeleriyle değerlendirme dışı bırakıldığı, anılan isteklinin idareye şikâyeti üzerine “yapılan değerlendirmede, şikayete konu iş deneyim belgesinde yer alan belge tutarının hatalı bir şekilde hesaplandığı ve söz konusu hatanın iş deneyim belgesini düzenleyen idareden kaynaklandığı, benzer bir hususta iş deneyim belge tutarının hatalı bir şekilde hesaplanmasında, hatanın iş deneyim belgesini düzenleyen idareden kaynaklandığı yönünde örnek Kurul kararı olduğu ve dolayısıyla Ekrem Kılıç’ın teklifinin değerlendirmeye alınması gerektiği” yönünde karar verildiği, bunun üzerine 24.01.2019 tarihli ihale komisyonu kararı ile ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi olarak Ekrem Kılıç’ın belirlendiği, ancak “sözleşmenin bedel içermemesi” hususunda idarenin herhangi bir değerlendirme ve açıklama yapmadığı, Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 45’inci maddesinde özel sektöre gerçekleştirilen işlerde iş deneyim belgesinin hangi koşullarda düzenleneceğinin hüküm altına alındığı, ayrıca ihaleye ait İdari Şartname’nin 7.5.1’inci maddesinde de söz konusu hususun düzenlendiği ve ihale dokümanına yönelik anılan istekli tarafından şikayette bulunulmadığından ihale dokümanını bu haliyle kabul ettiği, belge düzenlenmesi için yapılan başvurularda yapım işi sözleşmesinin ibrazının zorunlu olduğu, sözleşmede yer alması gereken ana unsurun da “bedel” olduğu, bu çerçevede “bedel” unsurunun yer almadığı bir sözleşmenin iş deneyim belgesine dayanak teşkil edemeyeceği, bu hususta örnek Kurul kararları olduğu, dolayısıyla Ekrem Kılıç’ın bedel içermeyen bir sözleşme kapsamında düzenlenen iş deneyim belgesi ile iş deneyimini tevsik edemeyeceği ve teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “İş deneyimini gösteren belgeler” başlıklı 39’uncu maddesinde “(1) Aday veya isteklilerden, yurt içinde veya yurt dışında kamu veya özel sektöre bedel içeren bir sözleşme kapsamında taahhüt ettikleri, ihale konusu iş veya benzer işlerdeki deneyimlerini tevsik etmeleri için iş deneyim belgesi istenilmesi zorunludur…” hükmü,
Aynı Yönetmelik’in “Belge için başvuru” başlıklı 45’inci maddesinde “(1) İş deneyim belgesi talebinde bulunanlar, yaptıkları işi veya görevi tevsik amacıyla, dilekçelerine aşağıda sayılan belgeleri ekleyerek, belge vermeye yetkili kurum veya kuruluşa başvururlar:
…
- b) Özel sektöre taahhütte bulunan yükleniciler için; yapılacak iş karşılığı bedel içeren noter onaylı sözleşme, yapı ruhsatı, yapı kullanma izin belgesi, ilgili sigorta müdürlüğünden onaylı iş yeri bildirgesi, kat ve/veya arsa karşılığı inşaat işleri haricindeki işlerde bu belgelere ek olarak sözleşmeye ilişkin fatura örnekleri veya bu örneklerin noter, serbest muhasebeci, yeminli mali müşavir, serbest muhasebeci mali müşavir veya vergi dairesi onaylı suretleri.” hükmü,
Aynı Yönetmelik’in “İş deneyim tutarının tespiti” başlıklı 46’ncı maddesinde “…(6) Kat ve/veya arsa karşılığı inşaat işlerine ilişkin iş deneyim tutarının tespitinde, yapı ruhsatında belirtilen inşaatın yüzölçümü ile sözleşmenin imzalandığı yıla ait Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Mimarlık ve Mühendislik Hizmet Bedellerinin Hesabında Kullanılacak Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri Hakkında Tebliğde inşaatın sınıfına ve grubuna göre belirlenen yapı birim maliyetinin çarpılması suretiyle hesaplanan bedelin % 60’ı esas alınır.” hükmü yer almaktadır.
İhaleye ait İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin
- a) Adı: Mardin İli Nusaybin İlçesi 24 Derslikli Ortaokul Yapım İşi
- b) Yatırım proje no’su/ kodu: Temel Eğitim İl Yapım Programı
- c) Miktarı ve türü: Mardin İli Nusaybin İlçesi 24 Derslikli Ortaokul Yapım İşi
ç) Yapılacağı yer: Nusaybin İlçesi
- d) Bu bent boş bırakılmıştır.” düzenlemesi,
Aynı Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde “7.5. Mesleki ve teknik yeterliğe ilişkin belgeler ve bu belgelerin taşıması gereken kriterler:
7.5.1. İsteklinin, yurt içinde veya yurt dışında kamu veya özel sektöre bedel içeren bir sözleşme kapsamında taahhüt edilen ihale konusu iş veya benzer işlere ilişkin olarak;
- a) İlk ilan tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan,
…
işlere ilişkin deneyimini gösteren belgeleri sunması zorunludur. İstekli tarafından teklif edilen bedelin % 80’inden az olmamak üzere, ihale konusu iş veya benzer işlere ait tek sözleşmeye ilişkin iş deneyimini gösteren belgelerin sunulması gerekir.
İş ortaklığında, pilot ortağın istenen asgari iş deneyim tutarının en az % 80’ini, diğer ortakların her birinin ise, istenen asgari iş deneyim tutarının en az % 20’sini sağlaması zorunludur. Ancak ihaleye katılan iş ortaklığının ortakları tarafından ortaklık oranları ve yapısı aynı olmak kaydıyla daha önce kurulmuş olan iş ortaklığının gerçekleştirdiği bir işten elde ettiği iş deneyim belgesi sunulması halinde pilot ortak ve diğer ortakların her birinin birinci cümledeki oranlara göre asgari iş deneyim tutarını sağlaması koşulu aranmaz. Konsorsiyumda ise, her bir ortağın kendi kısmı için istenen asgari iş deneyim tutarını sağlaması zorunludur.” düzenlemesi yer almaktadır.
24.01.2019 tarihli ihale komisyonu kararında, ihaleye 5 isteklinin teklif sunduğu, bir isteklinin geçici teminat mektubu sunmadığı gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı, ihalenin sınır değerin üstündeki en düşük geçerli teklif sahibi Ekrem Kılıç’ın üzerinde bırakıldığı, başvuru sahibi Akün Mesken İnş. ve Tic. Ltd. Şti.- Merdin İnş. Nak. Tarım. Temizlik Tur. San. Tic. San. Ltd. Şti. İş Ortaklığının ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi istekli olarak belirlendiği görülmüştür.
İnceleme konusu ihalede, Ekrem Kılıç’ın teklif dosyası kapsamında iş deneyimini tevsik etmek için 04.12.2018 tarih ve 11027-Y-ÖS-111-2 sayılı, Diyarbakır Bağlar Belediyesi İmar ve Şehircilik Müdürlüğü tarafından kendi adına düzenlenen “Toplam yapı inşaat alanı 22.886,72 metrekare olmak üzere B+Z+8 katlı 4 adet blok yapım işi”ne ilişkin yüklenici iş bitirme belgesini sunduğu, iş deneyim belgesinde iş sahibinin “Emrah Kılıç ve malikleri” şeklinde, gerçekleştirilen iş tutarının 23.252.907,52 TL olarak, geçici kabul tarihinin 19.10.2018 olarak belirtildiği, belge tutarı bölümünde ise “23.252.907,52 TL %100” ifadesinin yer aldığı tespit edilmiştir.
İhale komisyonu tarafından teklif değerlendirme aşamasında, 20.12.2018 tarih ve E.24573314 sayılı yazı ile söz konusu iş deneyim belgesinin teyit edilmesi amacıyla, belgeyi düzenleyen idareden iş deneyim belgesine dayanak olan noter onaylı sözleşmenin, yapı ruhsatının, yapı kullanma izin belgesinin, ilgili sigorta müdürlüğünden onaylı iş yeri bildirgesinin istenildiği, belgeyi düzenleyen Diyarbakır Bağlar Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik İşleri Müdürlüğünün 03.01.2019 tarih ve E.23189 sayılı yazısı ile Ekrem Kılıç adına düzenlenen iş deneyim belgesinin bir örneğinin, yapı ruhsatının, yapı kullanma izin belgesinin, kat karşılığı inşaat sözleşmesinin, iş yeri bildirgesinin gönderildiği görülmüştür.
17.01.2019 tarihli ihale komisyonu kararında “Ekrem Kılıç’ın sunduğu iş deneyim belgesinin, belgeyi düzenleyen Diyarbakır Bağlar Belediye Başkanlığından teyidinin yapıldığı, Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 45’inci maddesinin (b) bendi kapsamında ibraz edilen noter onaylı sözleşmede bedel yazmadığı, ayrıca anılan Yönetmelik’in 46’ncı maddesinin (f) bendi kapsamında kat ve/veya arsa karşılığı inşaat işlerine ilişkin olan söz konusu iş deneyim belgesinde belge tutarının, yapı ruhsatında belirtilen inşaatın yüzölçümü ile sözleşmenin imzalandığı yıla ait Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Mimarlık ve Mühendislik Hizmet Bedellerinin Hesabında Kullanılacak Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri Hakkında Tebliğ’de inşaatın sınıfına ve grubuna göre belirlenen yapı birim maliyetinin çarpılması suretiyle hesaplanan bedelin %60’ı yerine %100 olarak hesaplandığı” belirtilerek anılan isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı görülmüştür.
Ekrem Kılıç’ın 21.01.2019 tarihli dilekçesi ile idareye şikâyet başvurusunda bulunduğu, sundukları iş deneyim belgesini düzenleyen idareden kaynaklanan yanlışlığın kendilerinden yazılı açıklama istenilerek giderilebileceğini, ayrıca benzer bir hususta iş deneyim belge tutarının hatalı bir şekilde hesaplanmasında, hatanın iş deneyim belgesini düzenleyen idareden kaynaklandığı yönünde örnek Kurul kararı olduğunun iddia edildiği, bunun üzerine ihale komisyonunun şikâyette belirtilen hususları değerlendirmesi sonucunda Ekrem Kılıç’ın iddiasını yerinde bularak düzeltici işlem tesis ettiği ve 24.01.2019 tarihli ihale komisyonu kararı ile ihalenin Ekrem Kılıç’ın üzerinde bırakıldığı görülmüştür.
Ayrıca, ihale üzerinde bırakılan istekli Ekrem Kılıç tarafından iş deneyim belgesini düzenleyen Diyarbakır Bağlar Belediye Başkanlığından belgedeki hatanın giderilmesinin talep edildiği ve bunun üzerine 24.01.2019 tarih ve 11027-Y-ÖS-111-3 sayılı iş deneyim belgesinin şikâyet süreci kapsamında idareye sunulduğu tespit edilmiş olup, yeni düzenlenmiş haliyle belge üzerinde belge tutarının “13.951.744,51 TL %60” olarak düzeltildiği görülmüştür.
Başvuru sahibinin “ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklifi kapsamında sunduğu iş deneyim belgesine dayanak teşkil eden yapım işi sözleşmesinde “bedel” unsurunun yer almadığı” iddiasıyla ilgili olarak yapılan incelemede;
Ekrem Kılıç adına düzenlenen iş deneyim belgesine konu işe ilişkin noter onaylı “taşınmaz satış vaadi ve arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi”nde “…arsa sahipleri söz alarak; sahibi ve hissedarı bulunduğumuz Diyarbakır ili Kayapınar ilçesi, Kayapınar mahallesi hudutları dahilinde bulunan 4320 ada no ve 9 parsel numarasında kayıtlı gayrimenkul hisselerimiz üzerinde belirtilen şekilde A-B-C-D blokları olmak üzere… oluşan bir yapı inşa etmek koşuluyla müteahhit Ekrem Kılıç’a kat karşılığı devir etmeyi vaat ve taahhüt ediyoruz. Kat karşılığo devrettiğimiz hisselerin satış bedeli müteahhitten alınmamış olup, buna karşılık müteahhit tarafından inşaat tamamlandıktan sonra arsa sahibi olarak… daire verilecek olup geriye kalan bağımsız bölümler müteahhide ait olacaktır…” ifadesine yer verildiği, sözleşme metninde herhangi bir bedele yer verilmediği tespit edilmiştir.
Yapılan tespitler doğrultusunda, Ekrem Kılıç’ın iş deneyimini tevsik etmek amacıyla sunmuş olduğu belgenin, “kat/arsa karşılığı usulü”ne ilişkin bir işten edinilen iş deneyim belgesi olduğu, kat karşılığı usulüne göre yapılan sözleşmelerin, yapım işinin yaptırılması karşılığında iş sahibinin yükleniciye ödeyeceği bedeli düzenleyen nitelikte sözleşmeler olmayıp, yapım işinin tamamlanmasından sonra elde edilecek bağımsız bölümlerden yükleniciye bırakılacak hissenin veya tutarın düzenlendiği sözleşmeler olduğundan, bahse konu sözleşmede yapım işine ait bir bedelin bulunmamasının iş deneyim belgesinin düzenlenmesi/geçerliliği hususunda tereddüt doğuracak bir durum oluşturmadığı, kaldı ki söz konusu belgede Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “İş deneyim tutarının tespiti” başlıklı 46’ncı maddesinin altıncı fıkrasında belirtilen hüküm gereğince belge tutarının tespit edilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “İş deneyim tutarının tespiti” başlıklı 46’ncı maddesinin altıncı fıkrasından kat ve/veya arsa karşılığı inşaat işlerine ilişkin iş deneyim tutarının tespitinde, yapı ruhsatında belirtilen inşaatın yüzölçümü ile sözleşmenin imzalandığı yıla ait Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Mimarlık ve Mühendislik Hizmet Bedellerinin Hesabında Kullanılacak Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri Hakkında Tebliğ’de inşaatın sınıfına ve grubuna göre belirlenen yapı birim maliyetinin çarpılması suretiyle hesaplanan bedelin % 60’ının esas alınacağı hususları anlaşılmaktadır.
Söz konusu iş deneyim belgesinin bu çerçevede değerlendirmesi neticesinde, dört adet yapı ruhsatında belirtilen inşaatın toplam yüzölçümü (22.886,72 m²) ile belgeyi düzenleyen idarece yapılan belirleme uyarınca (IV. sınıf A grubu) sözleşmenin imzalandığı 2017 yılına ait Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Mimarlık ve Mühendislik Hizmet Bedellerinin Hesabında Kullanılacak Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri Hakkında Tebliğ’de inşaatın sınıfına ve grubuna göre belirlenen yapı birim maliyetinin çarpılması (882,00 TL/m²) suretiyle hesaplanması gereken bedelin (22.886,72×882=20.186.087,04 TL) olduğu, bu bedelin % 60’ı olan (12.111.652,22 TL) tutarın iş deneyim tutarı olduğu, ancak Ekrem Kılıç tarafından şikâyet süreci kapsamında, idareye sunulan ve belgeyi düzenleyen idarece belge tutarındaki hatanın düzeltildiği iddia edilen güncellenmiş belge tutarının “13.951.744,51 TL” olduğu tespit edilmiştir.
Yapılan değerlendirmede, gerek Ekrem Kılıç’ın teklifinin ekinde sunduğu iş deneyim belgesinde gerekse idareye şikâyet süreci kapsamında sunulan güncel versiyonunda bulunan belge tutarındaki hatanın idarenin yöntemi hatalı uygulamasından kaynaklandığı ve anılan isteklinin teklifinin ekinde sunduğu iş deneyim belgesinde yer alması gereken tutarın (12.111.652,22 TL) güncelleme işlemi yapılmadan dahi ihale dokümanında istenilen asgari iş deneyim tutarını (11.100.000,00 TLx0,80= 8.880.000,00 TL) karşıladığı hususları bir arada değerlendirildiğinde, başvuru sahibinin teklifinin idarece değerlendirmeye alınmasında mevzuata aykırılık bulunmadığı anlaşılmış olup başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
Ayrıca, söz konusu iş deneyim belgesindeki belge tutarındaki hatanın giderilmesini teminen belge tutarının yukarıdaki açıklamalara göre düzeltilerek iş deneyim belgesinin yeniden düzenlenmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
1) Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,
2) Ekrem Kılıç adına düzenlenen 24.01.2019 tarihli ve 11027-Y-ÖS-111-3 sayılı iş deneyim belgesinin, kamu ihale mevzuatına uygun olarak yeniden düzenlenmesini teminen belgeyi düzenleyen Diyarbakır Bağlar Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik İşleri Müdürlüğüne bildirimde bulunulmasına,
Oybirliği ile karar verildi.