Araç Aşırı Düşük Sık Yapılan Hatalar

Karar No              : 2018/UH.I-1829

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2018/342349 İhale Kayıt Numaralı “Haliliye İlçemizin 2018-2019 Eğitim-Öğretim Yılı 35 Taşıma Merkezi İlk/Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokuluna Öğrenci Taşıma İşi” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Haliliye İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından 09.08.2018 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Haliliye İlçemizin 2018-2019 Eğitim-Öğretim Yılı 35 Taşıma Merkezi İlk/Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokuluna Öğrenci Taşıma İşi” ihalesine ilişkin olarak Ayboğa Taşımacılık Turz. Yem. İnş. Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti.nin 04.09.2018 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 07.09.2018 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 13.09.2018 tarih ve 46563 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 12.09.2018 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2018/1478 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

1) İhale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında önemli teklif bileşenlerine ilişkin ayrı ayrı açıklama yapılmadığı, söz konusu bileşenlerin ayrı ayrı belgelendirilmediği ve anılan istekli tarafından yapılan açıklamanın mevzuata uygun olmadığı, şöyle ki;

a)Araç giderlerini tevsik etmek üzere ilgili meslek mensubu tarafından onaylanan fiyat teklifinin ve fiyat teklifinin dayanağının sunulmadığı, alınan fiyat teklifi üzerinde olması gereken ibarenin ve yetkili meslek mensubunun imza ve iletişim bilgilerinin yer almadığı, ayrıca söz konusu fiyat teklifinde araçların zorunlu trafik sigortası ve kasko gideri, muayene ve egzoz muayene gideri, vergi gideri, bakım-onarım ve amortisman giderinin teklif edilen tutara dahil olduğu ibaresine yer verilmediği, anılan fiyat teklifinde ve fiyat teklifinin dayanağı olan maliyet/satış tutarı tespit tutanağında araç kira bedeli, zorunlu trafik sigortası ve kasko gideri, bakım ve onarım gideri, araç vergi gideri ve amortisman bedelinin ayrı ayrı gösterilmediği, ayrıca alınan fiyat teklifinde araç giderine ilişkin olarak öngörülen tutarın içerisinde idarece açıklama istenilen akü gideri, lastik ve rutin bakım onarım giderinin yer almadığı ve söz konusu gider kalemleri ile araca ilişkin diğer maliyet kalemlerinin ayrı ayrı gösterilmediği, ayrıca teklif edilen araca ilişkin olarak kira bedeli öngörülmediği ve aracın kendi malı olduğuna ilişkin belgeler de sunulmadığından bu hususun araştırılması gerektiği,

b)Araç muayene ücretinin 2018 yılı için geçerli olan güncel fiyatının maliyetlere yansıtılmadığı ve hatalı hesaplama yapıldığı, ayrıca söz konusu gider kapsamında araç egzoz muayene ücretinin de açıklama kapsamında maliyetlere dâhil edilmesi gerektiği ancak anılan istekli tarafından söz konusu maliyet kalemine ilişkin açıklama sunulmadığı,

c)Teklif edilen araca ilişkin motorlu taşıt vergisinin mevzuata uygun şekilde teklif bedeline yansıtılmadığı,

ç)Araç bakım maliyetlerinin marka ve modele göre değişiklik göstereceğinden söz konusu bakım giderinin aracın yetkili bayisinden alınacak fiyat teklifi ile belgelendirilebileceği, aksi halde söz konusu maliyet kalemine ilişkin açıklamanın beyan ile sınırlı kalacağı, söz konusu bakım giderine ilişkin açıklamanın bu yönüyle mevzuata uygun olmadığı,

d)Anılan istekli tarafından araçların zorunlu trafik sigorta gideri ve kasko sigorta giderine ilişkin olarak sigorta şirketlerinden alınan fiyat tekliflerinin gerçeği yansıtıp yansıtmadığının araştırılması ve eğer yansıtmıyorsa söz konusu isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği, ayrıca söz konusu fiyat tekliflerinde işin süresinin 24 ay olması nedeniyle verilen teklifin işin süresini karşılamadığı, ayrıca söz konusu fiyat teklifinin ekinde sigorta şirketinin genel müdürlük veya bölge müdürlüğünden alınmış teyit yazılarının bulunmadığı,

1. e) Araçların lastik gideri için lastik tedarikçisinden alınacak fiyat teklifinde Kamu İhale Genel Tebliği’nde yer alan ilgili ibarenin bulunması gerektiği, ancak anılan isteklinin açıklamasında söz konusu maliyet unsurunun yer almadığı,

Sonuç olarak, anılan istekli tarafından teklif edilen bedelin söz konusu maliyet kalemlerini karşılamadığı,

…

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:

…

İdarece gönderilen ihale işlem dosyasının incelenmesi neticesinde, Haliliye İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından kısmi teklife açık olarak gerçekleştirilen “Haliliye İlçemizin 2018-2019 Eğitim-Öğretim Yılı 35 Taşıma Merkezi İlk/Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokuluna Öğrenci Taşıma İşi” ihalesinin “Mamuca İlkokulu/Ortaokulu” başlıklı 17’nci kısmının şikâyete konu edildiği, söz konusu kısıma 5 isteklinin teklif verdiği, Nur Karaali Taşımacılık Gıda İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin “teklifi yaklaşık maliyetin üzerinde olduğu” gerekçesiyle uygun bulunmadığı, sınır değerin altında teklif sunduğu tespit edilen Mirhan Tarım Tur. İnş. Pet. Yurtdışı-İçi Nak. Otom. Zirai İlaç San. Tic. Ltd. Şti.ne 13.08.2018 tarihinde EKAP üzerinden gönderilen “aşırı düşük teklif sorgulaması” konulu yazı ile “…2018/342349 ihale kayıt numaralı Mamuca İlk/ortaokulu öğrencilerinin taşıma ihalesi öğrenci taşıma işine ait sunduğunuz teklifin aşırı düşük olduğu kararına varılmıştır.

Düşük teklif vermenize neden olan maliyet bileşenleri ile ilgili açıklamalarınızı belgeleriyle birlikte tebliğ tarihinden itibaren üç (3) iş gününe kadar idaremize ulaştırmanız gerekmektedir. 4734 sayılı Kamu İhale Kanunun 38.maddesi Hizmet İşleri İhaleleri Yönetmeliği 59.maddesi ve Kamu İhale Genel Tebliği 79.maddesi hükümlerine göre bilgi edinilmesi…

Açıklama istenilecek iş kalemleri listesi

1-Araç amortisman giderleri

2-Yakıt giderleri

3-Personel giderleri

4-Araç periyodik bakım giderleri

5-Zorunlu trafik sigorta giderleri

6-Araç lastik giderleri

7-Araç egzoz muayene giderleri

8-Vergi gideleri” ifadelerine yer verilmek suretiyle anılan istekliden aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği, anılan istekli tarafından 14.08.2018 tarihinde aşırı düşük teklif açıklaması sunulduğu ve sunulan açıklamanın idarece uygun bulunarak bahsi geçen istekli Mirhan Tarım Tur. İnş. Pet. Yurtdışı-İçi Nak. Otom. Zirai İlaç San. Tic. Ltd. Şti.nin ihalenin 17’nci kısmında ekonomik açıdan en avantajlı birinci teklif sahibi, başvuru sahibi Ayboğa Taşımacılık Tur. Yem. İnş. Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti.nin ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlendiği anlaşılmıştır.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri ile ihale dokümanı düzenlemeleri çerçevesinde ve başvuru sahibinin iddiaları ile sınırlı olarak, ihale üzerinde bırakılan istekli olan Mirhan Tarım Tur. İnş. Pet. Yurtdışı-İçi Nak. Otom. Zirai İlaç San. Tic. Ltd. Şti.nin aşırı düşük teklif açıklaması incelendiğinde ulaşılan tespitlere aşağıda yer verilmiştir.

Anılan istekli tarafından 357.120,00 TL tutarındaki teklifinin bileşenlerine ilişkin olarak;

…

…

Şeklinde açıklama yapıldığı görülmüştür.

139. a) Anılan istekli tarafından araç giderini tevsik etmek üzere açıklama kapsamında sunulan belgeler incelendiğinde, “servis aracı fiyat teklifi” başlıklı fiyat teklifinin sunulduğu, söz konusu fiyat teklifinde “Araca ait tüm vergiler, trafik sigortası, birleşik kasko sigortası, lastik gideri, bakım onarım gideri, MTV, GPRS, kamera kayıt cihaz ve egzoz emisyon pulu gideri olmak üzere aşağıda belirtilen fiyatlar üzerinden teklif fiyata dahildir.” ifadesinin yer aldığı ve devamında “araca ait yükümlülüklerimiz” başlığı altında “trafik sigortası bedeli, kasko sigortası bedeli, GPRS kayıt cihaz bedeli, lastik bedeli, bakım onarım (yağ, yedek parça vb.), MTV bedeli, Muayene bedeli, egzoz emisyon bedeli, kira sözleşme gideri vb.)” başlıkları altında 180 gün için her bir gider kalemi için ayrı ayrı olacak şekilde öngörülen fiyatlara ve 139.968,00 TL tutarındaki toplam maliyet tutarına yer verildiği, ayrıca söz konusu fiyat teklifi üzerinde “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan 06/08/2018 tarih ve 03 sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının %80;ın altında olmadığını beyan ederim.” ibaresine yer verilmek suretiyle ilgili meslek mensubu tarafından iletişim bilgilerine yer verilerek imzalanıp kaşelendiği, anılan fiyat teklifi ekinde ilgili meslek mensubuna ilişkin faaliyet belgesi ile imza beyannamesine yer verildiği, ancak söz konusu fiyat teklifinin bahsi geçen isteklinin kendisi tarafından imzalanıp kaşelendiği, fiyat teklifi ile açıklama yapılmasının söz konusu fiyat teklifinin üçüncü kişilerden alınması durumunda mümkün olduğu, bu çerçevede, isteklinin kendisi tarafından imzalanıp kaşelen fiyat teklifi ile yapılan açıklamanın Kamu İhale Genel Tebliği’nin yukarıda yer verilen 79.2.2.1’inci maddesine uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.

Ayrıca, Teknik Şartname’nin ekinde yer alan “2018-2019 Eğitim-Öğretim Yılı Taşımalı Eğitim Bilgi Formu”nda, ihalenin başvuruya konu kısmı kapsamında çalıştırılacak araç sayısının 32 adet olarak düzenlendiği ve söz konusu araçlardan 31 tanesinin “14+1”, 1 tanesinin de “18+1” kapasiteli olacağının belirtildiği, anılan istekli tarafından ise bahsi geçen fiyat teklifinde sadece “14+1” kapasiteli araçlara ilişkin açıklama yapıldığı ve söz konusu açıklamanın bu yönüyle de mevzuata uygun olmadığı anlaşılmıştır.

Diğer yandan, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında, ihale konusu iş kapsamında çalıştırılacak olan araçlara ilişkin olarak ruhsatlara, çalıştırılacak şoförlere ilişkin psikoteknik değerlendirme belgelerine ve muayene raporlarına, kurs bitirme belgelerine, sağlık raporlarına ve ilgili araçlara ilişkin sigorta poliçelerine yer verildiği, söz konusu araçlara ilişkin ruhsatlardan bazı araçların sahibinin açıklama sunan Mirhan Tarım Tur. İnş. Pet. Yurtdışı-İçi Nak. Otom. Zirai İlaç San. Tic. Ltd. Şti. olduğu görülmüş olup, idarece önemli teklif bileşeni olarak belirlenen “araç amortisman giderleri” kapsamında, isteklinin kendi malı olan araçlara ilişkin olarak amortisman hesabı yapmak suretiyle açıklama yapması gerektiği ve söz konusu istekli tarafından da bu şekilde bir hesaplama suretiyle açıklama yapılarak “amostisman gideri” kapsamında herhangi bir bedel öngörülmediği anlaşıldığından, araçlara ilişkin açıklamanın bu yönüyle de mevzuata uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.

Ayrıca, ihale konusu iş kapsamında kullanılacak olan bazı araçlara ilişkin olarak da araç sahipleri ile imzalanan kira sözleşmelerinin sunulduğu görülmüş olup, Kamu İhale Genel Tebliği’nin yukarıda aktarılan 79.2.2’nci maddesinde, isteklilerin aşırı düşük olarak tespit edilen tekliflerini açıklayabilecekleri yöntemler arasında kira sözleşmeleri sayılmadığından,  kiralama sözleşmesi ile yapılan açıklamanın bu yönüyle mevzuata uygun olmadığı anlaşılmıştır.

Bununla birlikte, araçlara ilişkin “akü giderinin” idarece önemli teklif bileşeni olarak belirlenmediği görüldüğünden, anılan istekli tarafından söz konusu gidere ilişkin olarak açıklama yapılmamasının mevzuata aykırı olmadığı ve bu hususa ilişkin olarak başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

2. b) Anılan istekli tarafından, idarece önemli teklif bileşeni olarak belirlenen “araç egzoz muayene giderleri” kapsamında, TÜVTÜRK’ün internet sayfasından alınan ve 1 Ocak 2018 tarihinden itibaren “egzoz gazı emisyon ölçüm fiyatı”nın 55 TL olduğunu gösteren çıktının sunulduğu ve söz konusu gider kalemine ilişkin olarak 32 araç için toplamda 2.200,00 TL bedel öngörüldüğü, diğer yandan araç muayene giderine ilişkin olarak yine TÜVTÜRK’ün internet sayfasından alınan ve farklı tipteki araçlar için 2018 yılı için geçerli olan muayene ücretlerinin gösterildiği çıktının sunulduğu ve bahsi geçen gider kalemi için 9.200,00 TL bedel öngörüldüğü, bu çerçevede başvuru sahibinin “2017 yılı için geçerli olan araç muayene ücretinin 2018 yılı için geçerli olan güncel fiyatının maliyetlere yansıtılmadığı ve hatalı hesaplama yapıldığı, ayrıca söz konusu gider kapsamında araç egzoz muayene ücretinin de açıklama kapsamında maliyetlere dâhil edilmesi gerektiği ancak anılan istekli tarafından söz konusu maliyet kalemine ilişkin açıklama sunulmadığı” şeklindeki iddiasının yerinde olmadığı anlaşılmıştır.
3. c) Açıklama kapsamında söz konusu istekli tarafından, idarece önemli teklif bileşeni olarak belirlenen “vergi giderleri” kapsamında, aracın motorlu taşıt vergisi maliyetine ilişkin olarak 32 adet araç için toplam 30.000,00 TL bedel öngörüldüğü ve Gelir İdaresi Başkanlığı İnternet Vergi Dairesinin motorlu taşıtlar vergisi hesaplama modülü çıktısının sunulduğu, buna göre 2018 yılında 1-6 yaş arasındaki araçlar için geçerli olan yıllık vergi tutarının 888,00 TL olduğu, bu çerçevede başvuru sahibinin “teklif edilen araca ilişkin motorlu taşıt vergisinin mevzuata uygun şekilde teklif bedeline yansıtılmadığı” şeklindeki iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

ç) Bahsi geçen istekli tarafından, idarece önemli teklif bileşeni olarak belirlenen “araç periyodik bakım giderleri” kapsamında 32 adet araç için toplam 1.850,00 TL olarak öngörülen tutarı tevsik etmek üzere Yetkin Motorlu Araçlar Ekipmanlar San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından düzenlenen fiyat teklifinin sunulduğu, söz konusu fiyat teklifi kapsamında bakım bedeline dahil unsurların “hava filtresi, kart-tapa-kasa bakım, yağ filtresi, motor yağı, mazot filtresi ve işçilik” şeklinde ayrı ayrı gösterilerek fiyatlandırıldığı görülmüş olup, başvuru sahibinin “araç bakım maliyetlerinin marka ve modele göre değişiklik göstereceğinden söz konusu bakım giderinin aracın yetkili bayisinden alınacak fiyat teklifi ile belgelendirilebileceği, aksi söz konusu maliyet kalemine ilişkin açıklamanın beyan ile sınırlı kalacağı, söz konusu bakım giderine ilişkin açıklamanın bu yönüyle mevzuata uygun olmadığı” şeklindeki iddiasının yerinde olmadığı anlaşılmıştır.

40. d) Araçların sigorta gideri kapsamında idarece önemli teklif bileşeni olarak “zorunlu trafik sigorta giderleri”nin belirlendiği, anılan istekli tarafından yapılan açıklamada “trafik sigortası bedeli” ve “ kasgo sigortası bedeli” başlıkları altında olmak üzere her bir gider kalemi için ayrı ayrı 40.000,00 TL, toplamda 80.000,00 TL öngörüldüğü (32 araç için öngörülen toplam bedel), söz konusu tutarları tevsik etmek üzere “birleşik kasgo (kasgo ve trafik sigortası) fiyat teklifi” başlıklı ve Etem Sigorta Trafik Müşavirliği- Etem Yetim tarafından düzenlenen fiyat teklifinin sunulduğu, söz konusu fiyat teklifi üzerinde teklifin 180 gün ile sınırlandırıldığının belirtildiği, ihale konusu işin süresinin “17.09.2018-14.06.2019” tarihleri arasında olduğu hususu göz önüne alındığında başvuru sahibinin “söz konusu fiyat tekliflerinde işin süresinin 24 ay olması nedeniyle verilen teklifin işin süresini karşılamadığı” şeklindeki iddiasının yerinde olmadığı anlaşılmıştır.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin yukarıda aktarılan 79.2.2’nci maddesinde, isteklilerin tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilmesi durumunda, isteklilerin tekliflerini hangi yöntemleri kullanarak açıklayabileceklerine ilişkin açıklamalara yer verilmiş olup, bu bağlamda anılan Tebliğ’in 79.2.2.1’inci maddesinde, teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin olarak üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda söz konusu fiyat teklifinin hangi şartları taşıması gerektiği açıklanmıştır.

Diğer taraftan anılan Tebliğ’in 79.3.4’üncü maddesinde ise, hizmet alım ihalelerinde herhangi bir sigorta giderinin aşırı düşük teklif sorgulamasında önemli bir bileşen olarak kabul edilmesi durumunda, isteklilerce sigorta acentelerinden alınan poliçe, fiyat teklifi veya sözleşmelerin ekine ihale dokümanında yer alan teminat tutarları üzerinden teklif ettikleri sigorta prim tutarlarıyla sigorta hizmetini gerçekleştirebileceklerine ilişkin, ilgili sigorta şirketinin genel müdürlüğünden veya bölge müdürlüğünden alınan teyit yazısının eklenmesi ve bu yazının yetkili kişilerin imzasını taşımasının gerekli olduğu, ancak sigorta şirketlerinin genel müdürlük veya bölge müdürlükleri tarafından imzalanmış poliçe veya fiyat teklifleri için teyit alınmasının zorunlu olmadığı açıklanmıştır.

Bu çerçevede, hizmet alımı ihalelerinde herhangi bir sigorta giderinin aşırı düşük teklif sorgulaması kapsamında açıklanması durumunda anılan Tebliğ’in 79.3.4’üncü maddesinin esas alınması gerektiği ve sigorta giderlerine ilişkin sunulan poliçe veya fiyat tekliflerine ilişkin değerlendirmenin de bu madde üzerinden yapılması gerektiği anlaşılmıştır.

Anılan istekli tarafından sunulan sigorta fiyat teklifinin “Etem Sigorta Trafik Müşavirliği- Etem Yetim” tarafından düzenlendiği görülmüş olup, bahsi geçen Tebliğ maddesinde “ilgili sigorta şirketinin genel müdürlüğünden veya bölge müdürlüğünden alınan teyit yazısı” şeklinde açıklanan teyit yazısının söz konusu fiyat teklifi ekinde yer almadığı anlaşıldığından, sigorta giderine ilişkin olarak yapılan açıklamanın bu haliyle mevzuata uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.

12. e) Açıklama kapsamında idarece önemli teklif bileşeni olarak belirlenen “araç lastik giderleri” kapsamında 32 adet araç için toplam 12.800,00 TL olarak öngörülen tutarı tevsik etmek üzere Badıllı Oto Lastik-İsmail Badıllı tarafından düzenlenen fiyat teklifinin sunulduğu, söz konusu fiyat teklifi kapsamında yazlık ve kışlık lastiklere ilişkin ayrı ayrı olmak üzere fiyat teklifinin verildiği, ayrıca söz konusu fiyat teklifi üzerinde “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan 06/08/2018 tarih ve 03 sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının %80;ın altında olmadığını beyan ederim.” ibaresine yer verilmek suretiyle ilgili meslek mensubu tarafından iletişim bilgilerine yer verilerek imzalanıp kaşelendiği görülmüş olup, söz konusu maliyet bileşenine ilişkin olarak başvuru sahibinin “araçların lastik gideri için lastik tedarikçisinden alınacak fiyat teklifinde Kamu İhale Genel Tebliği’nde yer alan ilgili ibarenin bulunması gerektiği, ancak anılan isteklinin açıklamasında söz konusu maliyet unsurunun yer almadığı” şeklindeki iddiasının yerinde olmadığı anlaşılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda yer verilen tespitler neticesinde, ihale üzerinde bırakılan istekli olan Mirhan Tarım Tur. İnş. Pet. Yurtdışı-İçi Nak. Otom. Zirai İlaç San. Tic. Ltd. Şti.nin aşırı düşük teklif açıklamasının araç ve sigorta maliyetleri yönünden mevzuata uygun olmadığı ve söz konusu isteklinin teklifinin reddedilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

…

  Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, Mirhan Tarım Tur. İnş. Pet. Yurtdışı-İçi Nak. Otom. Zirai İlaç San. Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin reddedilmesi ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.